برچسب - اقتصاد ایران

در روزهايي كه از انتشار جزييات لايحه بودجه گذشته، بخش مهمي از دغدغه‌ها به حوزه درآمدهاي دولت اختصاص يافته و بحث اصلي درباره ماليات و رقم احتمالي كسري تراز عملياتي در سال 1402 بوده است. با اين حال با توجه به اينكه هنوز نرخ تورم بالاتر از حد استانداردهاي جهاني است و فشار بر روي اقشار مختلف جامعه بالاست اين سوال همچنان به جاي خود باقي است كه دولت با حمايت‌هاي اقتصادي چه خواهد كرد و آيا بناست كه در اين حوزه تغيير مهمي صورت بگيرد يا مي‌توان راه ديگري را در اين زمينه باز كرد. 

فساد مانع دستيابي به اهداف توسعه پايدار سازمان ملل (SDGs) مي‌شود. اهداف توسعه پايدار جامع هستند و آسيب‌پذيري آنها براي تضعيف توسط فساد تعجب‌آور نيست: كاملاً قابل تصور است كه «آينده‌اي بهتر و پايدارتر براي همه» اغلب در تضاد با منافع عده كمي است و مي‌تواند از طريق بسياري از اشكال فساد از مسير خارج شود.

كلاف سردرگم انتخابات پارلمان بخش خصوصي هر روز پيچيده‌تر از قبل مي‌شود؛ حال هم جدال هيات رييسه اتاق بازرگاني ايران و شوراي عالي نظارت بر اتاق كماكان بر سر برگزاري انتخابات بهمن ماه هيات رييسه اين اتاق وارد فاز جديدي شده است. طبق آخرين اعلام شورا انتخابات بايد 16 بهمن برگزار شود. اما اتاق بازرگاني بارها اعلام كرده كه امكان دارد اين انتخابات با تاخير برگزار شود. در اين بين هم اتاق بيانيه‌هاي مختلفي منتشر كرده كه نسبت به هر كدام از آنها وزارت صمت يا خود شورا واكنش نشان داده‌اند.

هرچند دولت در هفته‌هاي گذشته بارها تلاش كرده كه نگراني به وجود آمده درباره افزايش درآمدهاي مالياتي در بودجه 1403 را برطرف و بر اين موضوع اصرار كند كه دليلي براي نگراني صاحبان مشاغل و مردم درباره درآمدهاي مالياتي وجود ندارد اما احتمالا هنوز ترديدهايي درباره وضعيت اقتصاد ايران در ماه‌هاي آينده وجود دارد و در جديدترين اتفاق، در بازار طلا نگراني‌هايي به وجود آمده و دولت مجبور به ارايه توضيحاتي جديد در اين زمينه شده است.

تاريخ بودجه‌نويسي در ايران به نخستين دوره مجلس بازمي‌گردد، زماني كه صنيع‌الدوله بر كرسي رياست تكيه زد و ناصرالملك به عنوان وزير ماليه اولين بودجه را تنظيم كرد. جالب اينكه نخستين بودجه ايران نيز كسري معادل پنج ميليون ريال داشت و در آخرين بودجه تقديمي دولت اين كسري بودجه حدود پنج همت برآورد شده است.

در جامعه ايران، با اينكه تار و پود اقتصاد و تخصيص منابع با تصميم‌ها و انتخاب‌هاي متاثر از ارزش‌ها و هنجارهاي ايدئولوژيك و سياسي بافته شده و نيز فرجام بسياري از پروژه‌ها و طرح‌هاي بزرگ و نيازمند جذب سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي با ثبات سياسي و تحولات و معاهدات بين‌المللي در پيوند است اما اهميت اقتصاد سياسي به عنوان يك رويكرد جدي پژوهشي در امر توسعه اقتصادي و صنعتي هنوز به درستي مورد اقبال و توجه مراكز تحقيقاتي و پژوهشي قرار نگرفته است. 

در شرايطي كه اغلب اخبار، گزارش‌ها و تحليل‌هاي رسانه‌اي در ايران معطوف لايه‌هاي بيروني و سطحي رخدادهاست، پيدا كردن افرادي كه بتوانند از لايه‌هاي سطحي رخدادها عبور كرده و در عمق حوادث و اخبار سير و غور كنند، كار دشواري است. كمال اطهاري يكي از چهره‌هايي است كه تلاش مي‌كند، قطعات مختلف پازل مسائل را كنار هم بگذارد و با فاصله گرفتن از تصوير ابتدايي، تحليلي ژرف‌تر ارايه كند.

هرچند نمايندگان مجلس در روزهاي گذشته با تصويب كليات لايحه بودجه گامي مهم براي آغاز بررسي جزييات بودجه برداشتند و در روزهاي آينده بايد خبرهاي نخست از وضعيت بودجه در بهارستان و ميزان موافقت نمايندگان مجلس با پيشنهاد اوليه دولت منتشر شود اما همچنان ايده‌هايي از طرف قوه مقننه مطرح مي‌شود كه احتمالا فاصله‌اي قابل توجه با خواسته‌هاي دولت دارد، در جديدترين اقدام، مركز پژوهش‌هاي مجلس ضمن بررسي برخي نقاط قوت و ضعف بودجه، پيشنهاد كرده كه دولت ارز ترجيحي را شناور كند و با عبور از نرخ ثابت، شانس شوك جديد به بازار ارز را بگيرد.

مديركل امور اقتصادي و دارايي استان تهران گفت: در راستاي پياده‌سازي و تكميل طرح تسهيل صدور مجوزهاي كسب و كار، مجوزهاي كاغذي حذف و مجوزهاي جديد فقط به صورت يك فايل الكترونيكي يا «شناسه يكتا» صادر مي‌شود.

رييس اتحاديه طلا و جواهر تهران ضمن تاكيد بر روند نزولي قيمت انواع سكه و مصنوعات طلا در بازارهاي داخلي تا روز چهارشنبه آن هم علي‌رغم اينكه طلا در بازارهاي جهاني افزايشي طي شد، از اندك افزايش صرفاً قيمت طلا در بازار به دنبال افزايش يك‌باره ۱۴ دلاري اونس جهاني طلا در روز گذشته خبر داد.

فرشاد مومني، عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي با اشاره به مراحل اقدامات ضد فلسطيني اسراييل طي 60 سال اخير و جايگزيني «تحريم» با «جنگ» اظهار كرد: «جنگ ادامه سياست است»، يعني جنگ به صورت خود به خودي اتفاق نمي‌افتد و تصميم سياسي است. عبارت دوم اين است كه «اقتصادمحور و غايت سياست است»

طي روزهاي اخير يك بار ديگر اخبار مرتبط با صنايع انرژي ايران در فضاي عمومي كشور بازتاب داشته است. مشكلاتي كه در درياي سرخ در خصوص نقل و انتقالات نفتي رخ مي‌دهد، برخي اخبار در خصوص احتمال تغيير قيمت حامل‌هاي انرژي، در كنار بحث تحريم‌ها و... تحليل چشم‌انداز بازار نفت را براي اقتصاد ايران به امري ضروري بدل ساخته است.

نمايندگان مجلس شوراي اسلامي در جلسه علني روز چهارشنبه به بررسي كليات لايحه اصلاحيه بودجه ۱۴۰۳ پرداختند. نمايندگان مجلس شوراي اسلامي بعد از استماع نظرات موافقان و مخالفان كليات لايحه بودجه با ۱۵۴ راي موافق، ۶۰ راي مخالف و ۵ راي ممتنع از مجموع ۲۲۲ نماينده حاضر در مجلس با كليات لايحه اصلاحيه بودجه ۱۴۰۳ موافقت كردند. با توجه به تصويب كليات، لايحه بودجه به كميسيون تلفيق براي بررسي جزييات آن ارجاع شد.

فعالان بخش خصوصي و صاحبان بنگاه‌هاي اقتصادي تا پايان سال 1396 با توجه به قوانين جاري كشور و آزاد بودن خريد ارز از صرافي‌ها، نسبت به گشايش اعتبارات اسنادي مدت‌دار و انجام واردات مواد اوليه توليد از محل ارز متقاضي و تسويه آن در سررسيد اقدام مي‌كردند.

رييس‌جمهور نظارت را ضرورتي اجتناب‌ناپذير براي نظام اداري و تضمين كننده اجراي قانون، سلامت اداري و تداوم اعتماد به دست‌اندركاران امور دانست و گفت: دستگاه‌هاي نظارتي اساس كار خود را بر صيانت از افراد و ساختارها در قالب مساعدت براي پيشبرد امور قرار دهند و مراقب باشند كه نظارت‌هاي آنها جرات و جسارت را از مديران نگيرد.

رييس مركز پژوهش‌هاي مجلس با بيان اينكه در اغلب كشورهاي دنيا، براي دستيابي به پيشرفت و توسعه، مبارزه با فساد را در اولويت قرار مي‌دهند، افزود: در محيط فاسد هيچ پيشرفت و توسعه‌اي رخ نمي‌دهد. وي با تأكيد بر اينكه فساد باعث كاهش درآمد و توان دولت مي‌شود، گفت: فساد هزينه‌هاي دولت را افزايش مي‌دهد و باعث مي‌شود كالا و خدمات دولتي با كيفيت پايين‌تر و قيمت بالاتر در اختيار مردم قرار گيرد و در نتيجه توليد داخل كاهش پيدا مي‌كند.

در برنامه هفتم توسعه آمده كه بخش معدن بايد در مدت پنج سال، با رشد پيش‌بيني شده سالانه 13 درصد، بيشترين تأثيرگذاري را بر تحقق رشد اقتصادي كشور، ايفا كند؛ اين در حالي است كه رشد فعلي بخش معدن خوش‌بينانه 3 درصد تخمين زده مي‌شود. چطور مي‌توان چنين هدفي را محقق كرد؟ براي تبديل مواد معدني خام به مواد فرآوري شده و كسب ارزش‌افزوده از آن، نيازمند انرژي هستيم؛ اما باوجود غناي ايران ازنظر منابع انرژي، نتوانستيم آن‌طور كه بايد در اين زمينه برنامه‌ريزي كنيم.

اخيراً توفان فروش دلار امريكا در بازار جهاني به راه افتاده است و سرمايه‌گذاران استراتژي‌هاي خود را تنظيم كرده و تخصيص و توجه خود را به ساير ارزها افزايش داده‌اند. پشت پرده اين روند، درك جديدي از سياست فدرال‌رزرو امريكا وجود دارد و بازار پر از انتظارات براي چرخه كاهش نرخ بهره آتي است. اما بايد ديد واكنش و روند بازارها به اين تحولات چگونه است؟به دنبال آمار ضعيف‌تر اشتغال ايالات متحده در ماه نوامبر، شركت‌هاي سرمايه‌گذاري به‌طور پيوسته موقعيت دلار امريكای خود را كاهش داده‌اند. در نتيجه، اين منجر به قابل توجه‌ترين جريان خروجي خالص ماهانه در نزديك به يك سال شد. در نتيجه، شاخص دلار امريكا، چالش‌برانگيزترين ماه خود را در سال گذشته تجربه كرد.

هرچند دولت سيزدهم از ابتداي آغاز به كار خود بارها اعلام كرده بود كه قصد دارد براي اقتصاد ايران يك برنامه‌ريزي جدي را نهايي كرده و گام‌هايي بزرگ در مسير اصلاحات لازم براي بهبود وضعيت اقتصاد ايران بردارد اما با گذشت حدود دو سال و نيم از آغاز به كار تيم اقتصادي رييسي لااقل در سطح زندگي مردم، تغيير عمده‌اي ديده نمي‌شود.

عمق درد و رنجي كه اخبار به جان ما تزريق مي‌كنند هر روز بيشتر و بيشتر مي‌شود. هنوز يك هفته از خبر اختلاس ۳ هزار ميليارد دلاري «چاي دبش» نگذشته كه دولت آب پاكي را روي دست بيماران اس‌ام‌اي ريخت و اعلام كرد كه ديگر خبري از واردات اين دارو نيست. يعني بيماران مبتلا به اين بيماري بايد براي ادامه زندگي فكر ديگري بكنند. به همين راحتي است كه مي‌گويند عمر دست خداست و مسوولان با اين همه مشكلاتي كه بر سرشان آوار شده ديگر نمي‌توانند به فكر درمان اين بيماران هم باشند. هر چند كه وقتي يكي از وزيران بهداشت دولت‌هاي پيشين اعلام كرد واردات داروي بيماران اس‌ام‌اي اقتصادي و به صرف كشور نيست.