اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار با حضور مقامات بیش از ۵۰ کشور و آژانس بین‌المللی در سالن اجلاس سران تهران برگزار شد. اعداد و ارقامی که در این اجلاس بیان شد نشانگر این موضوع است که خشکسالی بیشترین تاثیر را در بروز گرد وغبار و توفان‌های ماسه‌ای داشته است.
در واقع بر اساس آخرین یافته‌های جهانی و نتایجی که آژانس اسکپ سازمان ملل متحد منتشر کرده طی ۵۰ سال اخیرحدود ۵۰ درصد وقایع آب و هوایی مربوط به خشکسالی بوده است. همچنین در ۵۰ سال اخیر حدود ۱۲۴ میلیارد دلار خسارات اقتصادی ناشی از خشکسالی بوده است. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۷۰۰ میلیون نفر مهاجرت ناشی از خشکسالی را در جهان داشته باشیم.
کمبود آب در جهان جدی است
در این نشست رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به مشکل کمبود آب در جهان گفت: درحال حاضر ۳.۲ میلیارد نفر در جهان با مشکل کمبود آب مواجه هستند و تحقیقات نشان می‌دهد این مقدار تا سال ۲۰۵۰ به ۵ میلیارد نفر خواهد رسید که سه چهارم جمعت کل جهان است. به گفته سلاجقه ۵ میلیارد نفر در جهان حداقل یک ماه در سال به آب دسترسی نخواهند داشت.
او با اشاره به خشکی تالاب‌ها ودریاچه‌های بزرگ جهان گفت: بر اساس آخرین مقالاتی که ساینس منتشر کرده است، دریاچه‌های بزرگ و منابع عظیم آبی جهان به خشکی گراییده‌اند که این موضوع دال بر افزایش منابع گرد و غبار است. علی سلاجقه ادامه داد: بنابر اعلام دبیرکل سازمان ملل متحد سالانه ۷ میلیون نفر بر اثر آلودگی جوی طبیعی و مصنوعی در حال مرگ هستند.
این آمار و ارقام ما را به چاره‌اندیشی وادار می‌کند. رییس‌جمهوری نیز با توجه به این مشکلات دستور داد تا برای حل این مشکل از تمام ظرفیت‌های ملی استفاده شود. رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: به دلیل دستاوردهای بزرگ اجلاس منطقه‌ای سال گذشته، سازمان ملل متحد ضمن قدردانی از کشور جمهوری اسلامی ایران، کشور ما را به عنوان میزبان اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار انتخاب کرد.
محیط زیست مرز نمی‌شناسد
سلاجقه ادامه داد: با توجه به اینکه محیط زیست مرز نمی‌شناسد، کشورها از دعوت ما استقبال کردند و از ۵۵ کشور دعوت شده، ۵۰ کشور و آژانس بین‌المللی در اجلاس شرکت کرده‌اند. در این زمینه سازمان ملل متحد نیز همراه ما بوده که جا دارد از آقای گوترش - دبیرکل سازمان ملل متحد - و آقای استفان پریزنر - نماینده سازمان ملل متحد در ایران - تشکر کنم.
او افزود: از آنجایی که تاکید رییس‌جمهوری بر اجرایی شدن نتایج این اجلاس‌ها است، اقدامات عملی نیز شروع شده است. به عنوان مثال در چهاراستان عراق و دو استان ایران عملیات اجرایی مقابله با گرد و غبار شروع می‌شود. سلاجقه تاکید کرد: امیدواریم نتیجه نهایی این اجلاس رهاوردی برای همه کشورها در راه مقابله با گرد و غبار باشد و الزامات قطعنامه سازمان ملل متحد، کشورها را در کنار هم قرار دهد. دراین راستا ۱۵ نهاد بین‌المللی نیز وظایفی دارند که باید به وطایف خود عمل کنند. او تصریح کرد: توقع ما از سازمان ملل متحد این است که تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه تاثیری بر همکاری‌های سازمان ملل باکشورهای مختلف از جمله ایران نداشته باشد.
اولین حقابه‌ای که سلب می‌شود حقابه طبیعت است
علی سلاجقه همچنین در حاشیه اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوال خبرنگار یک رسانه عراقی درباره عدم تأمین کافی حقابه‌های ایران و عراق توسط دولت ترکیه از رودخانه‌های مرزی اظهارداشت: اولین حقابه‌ای که باید تأمین شود، حقابه طبیعت است و معمولاً در پروژه‌های عمرانی اولین حقابه‌ای که سلب می‌شود، حقابه طبیعت است. او بیان داشت: در حوضه‌های آبخیز دجله و فرات متأسفانه این اتفاق رخ داده و کشورهایی نظیر ایران، عراق و سوریه که در پایین‌دست قرار گرفته‌اند، با این مشکل مواجه شده‌اند.
سلاجقه ادامه داد: اخیراً رایزنی‌های خوبی بین جمهوری اسلامی ایران با کشورهای ترکیه، عراق و سوریه برای تأمین حقابه‌های پایین‌دست انجام شده است و امیدواریم با برگزاری نشست‌های دوجانبه بیشتر، بتوانیم به همگرایی بهتری در زمینه تأمین حقابه‌ها برسیم.
رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: متأسفانه شاهد آن هستیم که بر اثر تغییر اقلیم، کانون‌های بیابان‌زایی و گرد و غبار در سطح جهان افزایش پیدا می‌کند و حتی مناطقی از دنیا که دارای جنگل‌های باکیفیت مناسب و شرایط اقلیمی و بارشی مطلوب بوده‌اند، تحت تأثیر چنین شرایطی قرار گیرند.
تمام دولت‌های جهان برای مقابله با گرد و غبار همکاری کنند
علی سلاجقه خاطرنشان کرد: وجود چنین شرایطی می‌طلبد که تمام دولت‌های جهان، نه فقط ۵۵ کشوری که در معرض تأثیر گرد و غبار هستند، بلکه حتی کشورهای منطقه استوایی و کشورهایی که از نظر اقلیمی شرایط مناسبی دارند، حتماً در این زمینه همکاری کنند، چراکه تغییر اقلیم باعث خواهد شد که این کشورها نیز در سال‌های آینده در معرض گرد و غبار قرار گیرند.
ایران در مرکز کانون اصلی گرد و غبار
سلاجقه در پاسخ به سوال دیگری درباره افزایش محسوس تعداد روزهای دارای پدیده گرد و غبار در شهرهای مختلف ایران توضیح داد: جمهوری اسلامی ایران از نظر موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی در معرض کانون‌های اصلی گرد و غبار سایر کشورها قرار گرفته است، به نحوی که ریزگردها‌ای صحرای آفریقا گرفته تا کشورهای حوزه خلیج فارس و غرب آسیا در نهایت وارد ایران می‌شود و مناطق مختلف کشورمان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
او با بیان اینکه ۲۲ استان ایران تحت تأثیر پدیده گرد و غبار قرار دارند، عنوان کرد: این مساله می‌طلبد که ما همکاری‌های خود را با کشورهای همسایه در زمینه مقابله با گرد و غبار افزایش دهیم و خوشبختانه نشست منطقه‌ای سال گذشته باعث ایجاد همگرایی خوبی بین کشورهای منطقه شد و در اجلاس امسال هم شاهد حضور مجدد این کشورها هستیم. سلاجقه با بیان اینکه اقدامات میدانی مشترک بین ایران و عراق و سوریه برای مقابله با گرد و غبار بزودی آغاز خواهد شد، اظهار کرد: خوشبختانه در سایر کشورهای منطقه نظیر کویت، قطر، عمان، امارات و عربستان نیز شاهد رویکرد مناسبی برای مقابله با گرد و غبار هستیم و امیدواریم با انجام همکاری‌های مشترک بتوانیم منشأهای وقوع گرد و غبار در منطقه را کنترل کنیم.
۱۲۴ میلیارد دلار خسارات ناشی از گرد و غبار
رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید کرد: در ۵۰ سال اخیر حدود ۱۲۴ میلیارد دلار خسارات ناشی از گرد و غبار و مشکلات مربوط به خشکسالی بر کشورهای جهان تحمیل شده است. البته در ایران خسارات اقتصادی ناشی از گرد و غبار هنوز به صورت دقیق برآورد نشده است، اما در بیرون از کشور ایران ۲۷۰ میلیون هکتار کانون گرد و غبار قرار دارد که کشور ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اودر ادامه اظهار داشت: در یک دهه گذشته تعداد روزهای دارای گرد و غبار در مناطق مختلف کشور بیش از ۲ برابر شده است و در نقاط گوناگون ایران به‌طور متوسط بیش از ۱۰۰ روز شاهد تشدید گرد و غبار و آثار منفی آن هستیم.
سلاجقه همچنین با اشاره به برگزاری اجلاس روز دوشنبه در چابهار گفت: با توجه به اینکه ایران در منطقه مکران یعنی در سواحل استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان در حال ایجاد یک منطقه صنعتی بزرگ شامل بیش از ۱۰۰ هزار شغل و تأسیسات پتروپالایش، صنعتی و گردشگری هستیم و با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب بر اقتصاد دریامحور، دولت در این منطقه در حال انجام سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای است.
رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: توسعه منطقه مکران با نظارت سازمان محیط‌زیست پیش می‌رود و می‌خواهیم این منطقه از نظر توسعه پایدار مبتنی بر حفظ محیط‌زیست یک الگو باشد و به همین خاطر وزرا و سفرای کشورهای حاشیه خلیج فارس و همچنین هند، پاکستان و چین را به این نشست دعوت کرده‌ایم تا هم از تجارب این کشورها استفاده کنیم و هم آنها بتوانند در یک نشست یک روزه منطقه مکران و ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری آن را از نزدیک ببینند.
مقابله با گرد و غبار به عزم جهانی و همکاری‌های بین‌المللی نیاز دارد
سلاجقه در پاسخ به سوال خبرنگار یک رسانه اماراتی درباره نقش بهبود روابط کشورهای منطقه در کنترل بهتر گرد و غبار گفت: در مسائل محیط‌زیستی از جمله مقابله با گرد و غبار و کاهش آلودگی‌های دریایی، قطعاً همکاری‌های همه‌جانبه کشورهای منطقه لازم است.
خوشبختانه در ماه‌های اخیر روابط جمهوری اسلامی ایران و کشور عربستان سعودی رو به بهبود رفته که حاصل بهبود روابط را در حوزه محیط‌زیست نیز مشاهده می‌کنیم و پیام‌های خوبی بین دو کشور رد و بدل شده و هرچقدر روابط بین دو کشور ارتقا پیدا کند، وضعیت محیط‌زیست منطقه نیز بهبود می‌یابد. رییس سازمان محیط زیست همچنین در پاسخ به سوال خبرنگار یک رسانه یمنی اظهار داشت: ایران آماده است که تجربیات خود را به همه کشورهایی که درگیر پدیده گرد و غبار هستند، از جمله کشور دوست و برادر یمن انتقال دهد.
البته امیدواریم هرچه زودتر جنگ ناخواسته در این کشور و رنج ایجادشده برای مردم پایان یابد تا در ادامه بتوانیم در حوزه محیط‌زیست از جمله تثبیت خاک در مناطق ماسه‌ای یمن به این کشور کمک کنیم. سلاجقه ادامه داد: سدسازی‌ها و دخالت‌هایی که انسان در چینش طبیعی منابع آبی انجام می‌دهد، از جمله عوامل تشدید بیابان‌زایی و گرد و غبار است. همچنین تغییرات اقلیمی باعث کاهش نزولات جوی شده است و این مساله به تشدید ریزگردها کمک کرده و در ۳۰ سال گذشته که جهان به‌شدت تحت تأثیر تغییر اقلیم قرار گرفته است، حدود ۵۰ درصد تالاب‌ها و دریاچه‌های جهان خشک شده‌اند که این اتفاق منجر به افزایش مساحت کانون‌های گرد و غبار در جهان شده است.
