راز گم شدن مرموزِ یک دستگاه هستهای در بلندترین کوه جهان
دهههاست جهان از یک اشتباه مرگبار بیخبر مانده؛ مأموریتی فوقمحرمانه در هیمالیا که به ناپدید شدن یک دستگاه هستهای انجامید و آمریکا هنوز حاضر نیست درباره آن حرف بزند.
روزنامه آمریکایی در گزارش خود از سریترین پرونده هستهای در آمریکا نوشت: یک ژنراتور پر از پلوتونیوم در یکی از بلندترین کوههای جهان در یک ماموریت مخفی ناپدید شد و واشنگتن هرگز حاضر نیست در مورد آن صحبت کند.
دهها سال پیش ماموران سیا در حین ماموریتی حساس در ارتفاعات رشته کوه هیمالیا در خاک هند اشتباهی بزرگ را مرتکب شدند و حادثهای را رقم زدند که تا به امروز حل نشده باقی مانده است؛ آنها قرار بود یک دستگاه هستهای بسیار محرمانه را با هدف اجرای یک ماموریت جاسوسی علیه چین به بالای یکی از بلندترین قلههای این رشته کوه ببرند اما آنها این قطعه در یک رخداد غیرمترقبه در بالای کوه جا گذاشتند و پروندهای باز شد که تا به امروز همچنان مفتوح است.
روزنامه «نیویورک تایمز» در شرح این رویداد مینویسد: «یک ژنراتور پلوتونیومی در حالی در جریان یک ماموریت مخفیانه در بالای یکی از مرتفعترین کوههای دنیا گم شد که ایالات متحده هنوز هم درباره آن حرفی نزده است چون این ماموریت قرار بود در بالاترین سطح محرمانگی اجرا شود. مجریان این ماموریت تیمی از کوهنوردان آمریکایی بودند که توسط سازمان سیا به خاطر مهارتهای بالای کوهنوردی و تمایلشان به این که دهانشان را بسته نگه دارند دستچین شدند و آنها رهسپار عزیمت به یکی از مرتفعترین کوههای رشته کوه هیمالیا شدند.»
آنها قدم به قدم از خط الراس ناهمواری بالا به سمت قله حرکت میکردند در حالی که باد به صورتشان میخورد و یخشکنهایشان به سختی به یخ میچسبید. کافی بود یک پایشان را در جای غلطی قرار دهند تا سر خورده و از ارتفاقی ۲۰۰۰ فوتی مستقیم به پایین سقوط کنند.
تیم اعزامی به این ماموریت متشکل از آمریکاییها و رفقای هندیشان درست در زیر قله شروع به آماده ساختن تجهیزات کردند: آنتن، کابلها و از همه مهمتر، ژنراتور SNAP-۱۹C، ژنراتور قابل حمل طراحی شده در یک آزمایشگاه فوق سری که با سوخت رادیواکتیو کار میکرد، چیزی شبیه به ژنراتورهایی که برای عملیاتهای اکتشاف در اعماق دریا و فضا استفاده میشوند.
به نوشته روزنامه آمریکایی، آنها قرار بود از طرف سیا نقشهای برای جاسوسی از چین که به تازگی یک بمب اتمی آزمایش کرده بود پیاده کنند. پس از آنکه این انفجار توسط چین سازمان سیا را شوکه کرد، این کوهنوردان را اعزام کرد تا تمام این تجهیزات - از جمله این دستگاه هستهای که۵۰ پوندی وزن داشته و به اندازه یک توپ ساحلی بود را روی یکی از بلندترین قلههای جهان مستقر کنند تا از فعالیتهای کنترل ماموریت چینیها استراق سمع کنند.
اما درست در همان زمانی که این کوهنوردان در آستانه رسیدن به قله بودند هوا نامساعد شد. به یکباره باد زوزه کشید، ابرها پایین آمدند، کولاک درگرفت و این قله ترسناک، به نام «ناندا دیوی»، دومین قله مرتفع هند و بیست و سومین قله مرتفع جهان، ناگهان در بوران مطلق ناپدید شد.
کاپیتان ام. اس. کوهلی، بالاترین مقام هندی این ماموریت، از جایگاه خود در کمپ پیشرو اصلی، با وحشت نظارهگر وضعیت بود.
به نوشته نیویورک تایمز، او به یاد میآورد که ابتدا در یک بیسیم فریاد زد: «کمپ چهار، اینجا پایگاه اصلی است. صدایم را میشنوید؟» هیچ پاسخی داده نشد. او پرسید: «کمپ چهار، آنجا هستی؟» بالاخره، بیسیم با صدای ضعیفی زمزمهای را در میان امواج استاتیک پخش کرد: «بله... این... کمپ... چهار است.» کاپیتان کوهلی به خاطر دارد که به آنها دستور داد: «سریع برگردید. حتی یک دقیقه هم وقت تلف نکنید.» در جواب شنید: «بله، بله، قربان.» اما کاپیتان کوهلی تصمیم سرنوشتسازی گرفت که اتفاقی ناگوار را رقم زد در حالی که معتقد بود لازم است این کار برای نجات جان کوهنوردان انجام دهد. به آنها دستور داد: «تجهیزات را همان جا در جای محکم و امنی بگذارید و پایین نیاورید.» در جواب شنید: «بله، بله، قربان.»
ماموران کوهنورد سیا پس از پنهان کردن تجهیزات سازمان روی یک تیغه یخی، به سرعت از کوه پایین آمدند در حالی که دستگاه هستهای که حاوی تقریبا یک سوم کل مقدار پلوتونیوم مورد استفاده در بمب اتمی انداخته شده توسط ایالات متحده به روی ناگازاکی در خاتمه جنگ جهانی دوم بود را همانجا رها کردند. از آن زمان یعنی سال ۱۹۶۵ تاکنون دیگر کسی نتوانسته این دستگاه را پیدا کند و مفقود شده است.
نیویورک تایمز با شرح اینکه «در زیر سنگ و یخ هیمالیا، در یکی از دورافتادهترین نقاط زمین، فصلی حساس از جنگ سرد نهفته مانده و هنوز تمام نشده است» میپرسد: «چه اتفاقی برای این دستگاه هستهای محرمانه آمریکا، دستگاهی حاوی Pu-۲۳۹، ایزوتوپی که در بمب اتمی پرتاب شده به روی ناگازاکی استفاده شد، و حتی حاوی مقادیر بیشتری از یک ایزوتوپ بسیار رادیواکتیو دیگر به نام Pu-۲۳۸ افتاده است؟ هیچکس نمیداند.
رهبران محلی هند نگرانند که مواد پلوتونیومی این دستگاه گمشده به یخچال طبیعی این منطقه نشت کرده و مردم پاییندست را مسموم کند. دولت آمریکا با گذشت ۶۰ سال از گم شدن این ژنراتور در بالای آن کوه هنوز از پذیرش وقوع چنین اتفاقی خودداری میکند.
به نوشته روزنامه آمریکایی کل این ماموریت از همان ابتدا با فریب و نیرنگ همراه بود و بعدا مصاحبههای گسترده با افرادی که این ماموریت را انجام دادند و اسنادی که زمانی محرمانه بودند و در بایگانیهای دولت آمریکا و هند نگهداری میشوند، وسعت این فاجعه و روشهایی را که مقامات آمریکایی در بالاترین سطوح، از جمله جیمی کارتر، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده، سالها بعد برای لاپوشانی این ماجرا به کار گرفتند آشکار میکند.
