فرابورس ركورد زد
محمدعلي شيرازي، مديرعامل فرابورس ايران در نشست خبري كه به مناسبت هفته بازار سرمايه برگزار شد، با مرور دستاوردهاي فرابورس از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۴ و ارايه آمارهاي عملكردي هشت‌ماهه امسال، از برنامه‌هاي پيش‌رو براي راه‌اندازي تابلوي دارايي‌هاي ديجيتال در سال ۱۴۰۵ خبر داد.
محمدعلي شيرازي، مديرعامل فرابورس ايران در نشست خبري كه به مناسبت هفته بازار سرمايه برگزار شد، با مرور دستاوردهاي فرابورس از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۴ و ارايه آمارهاي عملكردي هشت‌ماهه امسال، از برنامه‌هاي پيش‌رو براي راه‌اندازي تابلوي دارايي‌هاي ديجيتال در سال ۱۴۰۵ خبر داد. او تاكيد كرد كه فرابورس در سال‌هاي اخير با توسعه پيوسته بازارها و ابزارهاي مالي، «كامل‌ترين نقشه بازارها و ابزارهاي سرمايه‌گذاري و تأمين مالي» را در بازار سرمايه كشور شكل داده است. شيرازي ذكر كرد: فرابورس از سال ۱۳۹۷ هر سال يك ابزار يا بازار جديد معرفي كرده است؛ از انتشار نخستين اوراق اجاره سهام در سال ۹۷، راه‌اندازي نخستين رهني غيربانكي در سال ۹۸ و پذير‌نويسي نخستين صندوق سرمايه‌گذاري خصوصي در سال ۹۹ گرفته تا رونمايي از شاخص‌ها و آغاز تأمين مالي جمعي در سال ۱۴۰۰. وي افزود: در سال ۱۴۰۱ نخستين صندوق مستقل شكل گرفت و در سال ۱۴۰۲ نيز نخستين اوراق قرض‌الحسنه و بازار توافقي فرابورس رونمايي شد. او گفت: در سال ۱۴۰۳ بازار نوآفرين افتتاح شد و نخستين سهام تابلوي دانش‌بنيان در اين بازار عرضه شد و در سال ۱۴۰۴ نيز تأمين مالي جمعي ارزي آغاز و تابلو اوراق بدهي بازار توافقي راه‌اندازي شد. شيرازي خاطرنشان كرد: اكنون فرابورس مجموعه‌اي متنوع از بازارها و ابزارها را شامل بازار اول و دوم، بازار نوآفرين در دو تابلوي «دانش‌بنيان» و «رشد»، بازار ابزارها و نهادهاي مالي (انواع صندوق‌ها و سكوها)، بازار مشتقه، بازارهاي خارج از بورس، بازار سوم، بازار پايه، بازار توافقي در دو تابلوي «سهام» و «اوراق بدهي» و همچنين تأمين مالي جمعي در اختيار دارد. مديرعامل فرابورس اضافه كرد: رسالت فرابورس اين است كه براي هر سرمايه‌گذار با هر ميزان سرمايه و براي هر متقاضي تأمين مالي با هر اندازه نياز، ابزار و بازار متناسب فراهم باشد. شيرازي خاطرنشان ساخت: سهم فرابورس از تعداد ناشران بازار سرمايه نيز به‌طور چشمگيري افزايش يافته است؛ به‌طوري كه در سال ۱۳۸۸ تنها یک درصد ناشران كل بازار سرمايه در فرابورس حضور داشتند، اما اين عدد اكنون به ۵۳ درصد رسيده است. وي ادامه داد: اين رشد نتيجه تلاش‌هاي مديران پيشين فرابورس بوده و از آقايان دكتر اميد قائمي، دكتر هاموني و دكتر فدايي بابت زحماتشان تقدير كرد. مديرعامل فرابورس درباره عملكرد هشت‌ماهه سال جاري اعلام كرد: وي تاكيد كرد: در هشت‌ماهه امسال ۴۰ شركت از طريق اوراق درآمد ثابت در فرابورس تأمين مالي كرده‌اند كه از نظر تعداد شركت‌ها ۱۸ درصد بيشتر از مدت مشابه سال قبل است. شيرازي ذكر كرد: مجموع منابع جذب‌شده در اين بخش به ۱۹ هزار ميليارد تومان رسيده كه رشد ۷۳ درصدي نسبت به سال گذشته دارد. وي افزود: در اين مدت حدود ۴۵۰ شركت از مسير تأمين مالي جمعي استفاده كرده‌اند و ارزش تأمين مالي انجام‌شده به ۸۷۱ ميليارد تومان رسيده است. او گفت: در ماه آبان ركورد ماهانه تأمين مالي جمعي در تاريخ اين ابزار شكسته شد.چالش اصلي اين حوزه، مديريت ريسك است و فرابورس تلاش مي‌كند هم‌زمان با رشد اين ابزار، سازوكارهاي كنترل ريسك را نيز تقويت كند. شيرازي ذكر كرد: در 8 ماهه سال جاري ۱۴ صندوق جديد به بازار اضافه شده و ارزش دارايي‌هاي تحت مديريت صندوق‌ها به ۳۱۴ هزار ميليارد تومان رسيده است. وي افزود: اكنون ۱۶۳ صندوق در فرابورس معامله مي‌شوند كه شامل ۵۷ صندوق با درآمد ثابت، ۶۵ صندوق سهامي، ۳ صندوق مختلط، ۲۷ صندوق جسورانه و خصوصي و ۵ صندوق سرمايه و صندوق زمين و ساختمان است. وي ادامه داد: در اين مدت ۱۷ شركت در فرابورس درج شده‌اند كه ۲۱ درصد رشد نسبت به پارسال دارد. مديرعامل فرابورس اضافه كرد: ۱۱ شركت نيز عرضه و گشايش نماد در بازار اول، دوم و نوآفرين داشته‌اند كه نسبت به پنج عرضه مدت مشابه سال قبل، ۱۲۰ درصد افزايش نشان مي‌دهد. وي تاكيد كرد: تأمين مالي ناشي از عرضه‌هاي اوليه به ۱۴۰۸ ميليارد تومان رسيده و ارزش معاملات بازار سهام نيز ۸۲ درصد رشد داشته است. شيرازي خاطرنشان كرد: بازار توافقي طي دو سال اخير راه‌اندازي شده و عمدتاً مخصوص شركت‌هايي است كه نزد سازمان بورس ثبت شده‌اند اما تمايل يا امكان پذيرش در بازارهاي اول، دوم يا نوآفرين را ندارند. وي افزود: اكنون ۳۶ نماد در تابلوي سهام بازار توافقي درج شده كه ۲۸ نماد آن قابل معامله است. همچنين تابلوي بدهي بازار توافقي با عمر چندماهه خود، تاكنون هفت عرضه خصوصي داشته و بيش از هزار ميليارد تومان تأمين مالي در آن انجام شده است. مديرعامل فرابورس ايران گفت: بازار نوآفرين كه عرضه‌هاي اوليه آن از سال گذشته آغاز شده، عملكرد مثبتي داشته است. تاكنون ۸۰ شركت داوطلب پذيرش شده‌اند، ۳۸ جلسه پذيرش برگزار و ۳۰ شركت در اين بازارها پذيرفته شده‌اند. در اين بازار سه «شركت پروژه» براي ادامه بررسي معرفي شده‌اند، نه شركت در مرحله ارزيابي قرار گرفته و چهار عرضه نيز انجام شده است.
برنامه‌هاي آينده فرابورس
مديرعامل فرابورس تاكيد كرد: مهم‌ترين برنامه آينده فرابورس، ايجاد تابلوي دارايي‌هاي ديجيتال است. او گفت: دارايي‌هاي ديجيتال در سال‌هاي اخير به يك طبقه جديد سرمايه‌گذاري تبديل شده‌اند و بازار آنها عمدتا بر بستر بلاكچين و دفاتر كل توزيع‌شده شكل گرفته است. وي افزود: فرابورس در اين حوزه دو مسير را دنبال مي‌كند: بهادارسازي دارايي‌هاي ديجيتال از طريق صندوق‌هاي قابل معامله رمزدارايي مانند صندوق بيت‌كوين و اتريوم.راه‌اندازي بستر معاملاتي مبتني بر توكن كه در آن هم دارايي‌هاي مالي و هم ساير دارايي‌ها بتوانند روي بستر دفاتر كل توزيع‌شده معامله شوند. وي خاطرنشان كرد: بخش بزرگي از معاملات اوراق دولتي و شركتي عملا به‌صورت توافقي بين نهادها انجام مي‌شود. پيشنهاد فرابورس اين است كه اين معاملات به بستر بازار توافقي منتقل شوند تا ريسك‌ها كاهش و هزينه‌ها براي فعالان بازار كمتر شود. شيرازي ادامه داد: فرابورس به‌دنبال گسترش تأمين مالي جمعي مبتني بر سهام و نيز تقويت تأمين مالي جمعي ارزي است تا ظرفيت‌هاي اين ابزار افزايش يابد. شيرازي گفت: تحول ديجيتال به يك پارادايم مديريتي در همه بنگاه‌ها تبديل شده و فرابورس نيز در دو سال گذشته ساختارهاي لازم را براي ديجيتال‌سازي فرآيندها و استفاده از هوش مصنوعي فراهم كرده است. مديرعامل فرابورس افزود: هوش مصنوعي مي‌تواند در حوزه‌هايي مانند نظارت بر بازار، نظارت بر ناشران، رسيدگي به تخلفات حقوقي و همچنين پذيرش شركت‌ها نقش جدي و رو‌به‌گسترشي داشته باشد. محمدعلي شيرازي در پايان در پاسخ به پرسش خبرنگار اقتصادآنلاين درباره «اولين قدم فرابورس براي راه‌اندازي تابلوي دارايي‌هاي ديجيتال» و «برنامه مديريت ريسك بازار پرنوسان كريپتو» توضيح داد كه رويكرد فرابورس، حركت مرحله‌اي و تحت نظارت نهاد ناظر است. وي خاطرنشان كرد: يكي از مهم‌ترين ريسك‌هاي دارايي‌هاي ديجيتال اين است كه معاملات آنها معمولا بر بستر دفاتر كل توزيع‌شده انجام مي‌شود و رايج‌ترين نمونه آن بلاكچين است؛ موضوعي كه اگر خارج از سازوكارهاي نظارتي بررسي شود مي‌تواند ريسك‌هاي جدي ايجاد كند. شيرازي ذكر كرد: بورس‌هاي بزرگ دنيا براي كاهش اين ريسك، به سمت ايجاد دفاتر كل توزيع‌شده «متمركز و تحت نظارت بورس‌ها» رفته‌اند و نمونه‌هاي متعددي از اين مدل در جهان وجود دارد. وي افزود: نخستين گام عملي فرابورس در اين مسير، پيشنهاد راه‌اندازي صندوق‌هاي قابل معامله رمزارزي (ETF رمزارز) به سازمان بورس است و در صورت موافقت نهاد ناظر، اين ابزار مي‌تواند در بازار سرمايه ايران راه‌اندازي شود. مديرعامل فرابورس اضافه كرد: در گام بعدي نيز فرابورس ديجيتاليزه‌كردن برخي ابزارهاي بازار سرمايه را دنبال مي‌كند و از جمله پيشنهاد داده است اوراق تأمين مالي جمعي بر بستر توكنايز‌شده معامله شوند. او گفت اگر اين اقدامات با موفقيت اجرا شود، زمينه براي توسعه مراحل بعدي تابلوي دارايي‌هاي ديجيتال فراهم خواهد شد. شيرازي تاكيد كرد: نبايد تصور شود بازار سرمايه ايران از دنيا عقب است، زيرا ETFهاي رمزارزي در بازار امريكا نيز تازه از سال ۲۰۲۴ معرفي شده‌اند. وي ادامه داد: تابلوي دارايي‌هاي ديجيتالِ مدنظر فرابورس، هم «بهادارسازي دارايي‌هاي ديجيتال» را پوشش مي‌دهد و هم امكان «ديجيتال‌سازي ساير دارايي‌ها» از جمله اوراق بهادار و ديگر دارايي‌ها را در قالب توكن فراهم مي‌كند.
