جلوگيري از هدررفت ۲۴۰ ميليون مترمكعب انرژي
استفاده از عايق‌هاي حرارتي هواژل در صنايع كشور طي سال‌هاي ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ موجب صرفه‌جويي ۸۶۰۰ ميليارد ريالي در مصرف سوخت شده و اين فناوري توانسته با جلوگيري از هدررفت انرژي، حدود ۲۴۰ ميليون مترمكعب گاز را حفظ كند؛ رقمي كه معادل يك روز ناترازي گاز كشور در اوج سرماي زمستان است.
به گزارش ايسنا، بررسي عملكرد عايق‌هاي حرارتي مبتني بر هواژل در صنايع كشور طي سه سال گذشته نشان مي‌دهد كه اين فناوري توانسته است نقش مهمي در كاهش مصرف سوخت، بهبود بهره‌وري انرژي و كاهش خسارت‌هاي اقتصادي ناشي از ناترازي گاز ايفا كند. در بازه زماني ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳، كاربرد گسترده اين عايق‌ها در مجتمع‌هاي صنعتي و پتروشيمي، صرفه‌جويي‌هاي قابل‌توجهي به همراه داشته كه بر اساس گزارش‌هاي رسمي، مجموع ارزش آن به ۸۶۰۰ ميليارد ريال مي‌رسد. عايق‌هاي هواژل از پيشرفته‌ترين انواع عايق‌هاي حرارتي به شمار مي‌روند كه به‌واسطه ساختار فوق‌متخلخل خود با تخلخل بيش از ۹۵ درصد و وجود حفرات ۲۰ تا ۳۰ نانومتري، توانايي چشمگيري در جلوگيري از انتقال حرارت دارند. اين ساختار منحصربه‌فرد سبب شده علاوه بر كاركرد حرارتي، عملكرد مناسبي در برابر رطوبت و صوت نيز از خود نشان دهند و در بسياري از صنايع به عنوان جايگزيني پيشرفته براي عايق‌هاي سنتي مورد استفاده قرار بگيرند. طبق آمارهاي موجود، طي سه سال گذشته حدود ۲۴ هزار مترمربع از اين عايق‌ها توليد و در صنايع گوناگون نصب شده است. بخش قابل‌توجهي از اين محصولات در مجتمع‌هاي پتروشيمي و انرژي از جمله پتروشيمي اروند، پتروشيمي فناوران، پالايشگاه تبريز و ... مورد استفاده قرار گرفته است. اجراي پروژه‌هاي عايق‌كاري در اين مجموعه‌ها عمدتاً بر روي تجهيزات با تلفات حرارتي بالا انجام شده و نتايج آن نشان مي‌دهد كه هواژل‌ها توانسته‌اند مانع خروج حجم عظيمي از انرژي حرارتي شوند. يكي از مهم‌ترين شواهد عملكرد اين محصول، گزارش ثبت‌شده از سوي پتروشيمي اروند است. در اين مجتمع صنعتي، عمليات عايق‌كاري روي ۴۰۰ مترمربع از تجهيزات با استفاده از ۱۷۰۰ مترمربع عايق هواژل انجام شده است. بر اساس اين گزارش، در نتيجه اين اقدام سالانه حدود ۱۰ ميليون مترمكعب صرفه‌جويي در مصرف گاز اين مجتمع به ثبت رسيده است. با تعميم اين داده به كل پروژه‌هاي اجراشده در سه سال اخير، مشخص شده كه مجموع صرفه‌جويي گاز در تمامي صنايع بهره‌بردار اين عايق‌ها به ۲۴۰ ميليون مترمكعب رسيده است. طبق گزارش زمستان ۱۴۰۲ مركز پژوهش‌هاي مجلس، ۲۴۰ ميليون مترمكعب گاز معادل يك روز ناترازي انرژي كشور در ماه‌هاي سرد سال است؛ ناترازي‌اي كه معمولاً با محدوديت‌هاي گسترده گازرساني به صنايع، كاهش ظرفيت توليد و اختلال در زنجيره ارزش همراه است. از اين‌رو، جلوگيري از هدررفت چنين حجمي از گاز مي‌تواند نقش مهمي در مديريت بحران انرژي، كاهش خاموشي صنعتي و افزايش تاب‌آوري شبكه گازرساني داشته باشد. گذشته از صرفه‌جويي در مصرف گاز، استفاده از اين عايق‌ها حضوري موثر در كاهش عدم‌نفع صنايع پتروشيمي نيز داشته است. مطابق گزارش مركز پژوهش‌هاي اتاق ايران در شهريورماه ۱۴۰۳، قطع گاز پتروشيمي‌ها سالانه رقمي حدود ۱٫۷ ميليارد دلار عدم نفع براي اقتصاد كشور به دنبال دارد. با توجه به اينكه كاربرد عايق‌هاي هواژل توانسته است معادل يك روز از ناترازي انرژي بكاهد، برآوردها نشان مي‌دهد حدود ۴٫۵ ميليون دلار از عدم‌نفع ناشي از محدوديت گاز پتروشيمي‌ها كاهش يافته است. اين رقم نشان مي‌دهد كه بهره‌گيري از عايق‌هاي پيشرفته تنها به كاهش مصرف انرژي محدود نمي‌شود، بلكه اثرات اقتصادي گسترده‌تري در حفظ ظرفيت توليد، جلوگيري از توقف خطوط صنعتي و تثبيت درآمدهاي صادراتي صنايع پتروشيمي دارد. استفاده از عايق‌هاي حرارتي هواژل در صنايع كشور طي سه سال گذشته علاوه بر كاهش مصرف انرژي و صرفه‌جويي مالي، نتايج ديگري نيز به همراه داشته است. از جمله اين نتايج مي‌توان به كاهش انتشار آلاينده‌ها، افزايش عمر تجهيزات صنعتي در اثر كاهش شوك حرارتي، كاهش هزينه‌هاي تعميرات و افزايش ايمني محيط‌هاي صنعتي اشاره كرد. ساختار مقاوم و عملكرد پايدار اين عايق‌ها باعث شده نياز به بازرسي و تعميرات دوره‌اي كاهش يابد و هزينه‌هاي نگهداشت سالانه به ميزان محسوسي كم شود. به نقل از ستاد نانو، از سوي ديگر، توسعه توليد اين عايق‌ها در داخل كشور به رشد فناوري‌هاي پيشرفته مبتني بر نانومواد كمك كرده و زيرساخت‌هاي صنعتي مرتبط با توليد مواد فوق‌متخلخل و عايق‌هاي دماي بالا را تقويت كرده است. اين موضوع در افزايش توان رقابتي شركت‌هاي دانش‌بنيان فعال در حوزه انرژي و عايق‌هاي صنعتي نقش مهمي داشته و مسير صادرات اين محصولات را نيز هموار كرده است.
