نفسِ گرمِ اوپك پلاس، جرقه‌اي بر آتشِ نفت
بازار جهاني نفت، بار ديگر در ميانه تصميم‌هاي راهبردي بازيگران بزرگ انرژي، شاهد تكان‌هايي تازه بود؛ تكان‌هايي كه طي ساعات ابتدايي معاملات آسيايي روز دوشنبه، ورق را به نفع قيمت‌ها برگرداند و اميد به بازگشت تعادل را در ميان معامله‌گران زنده كرد.
بازار جهاني نفت، بار ديگر در ميانه تصميم‌هاي راهبردي بازيگران بزرگ انرژي، شاهد تكان‌هايي تازه بود؛ تكان‌هايي كه طي ساعات ابتدايي معاملات آسيايي روز دوشنبه، ورق را به نفع قيمت‌ها برگرداند و اميد به بازگشت تعادل را در ميان معامله‌گران زنده كرد. اوپك پلاس كه همچون ستوني محوري در ساحت انرژي جهان ايستاده، اعلام كرد كه افزايش توليد خود را طي سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۶ متوقف خواهد كرد. اين تصميم، بلافاصله در بازار واكنش نشان داد و به رشد قيمت‌هاي جهاني نفت انجاميد. افزايش نگراني‌ها از مازاد عرضه، ماه‌هاست بازار نفت را در مسير نزولي قرار داده است؛ اما تصميم تازه اوپك پلاس، نه‌تنها به عنوان واكنشي محتاطانه براي كنترل بازار ديده شد، بلكه از نظر بسياري تحليلگران، نشانه‌اي از پذيرش واقعيت‌هاي جديد بازار جهاني است. اين افزايش اگرچه چشمگير نيست، اما در فضايي كه بازار طي ماه‌هاي اخير پيوسته با ترديد مواجه بوده، نشانه‌اي از بازگشت اميد تعبير مي‌شود. اين تصميم، در تضاد با پيش‌بيني‌هايي است كه انتظار رشد ظرفيت توليد را مطرح مي‌كردند. با اين حال، نشانه‌هاي آشكار از وجود مازاد عرضه در ماه‌هاي ابتدايي سال آينده، به عنوان اصلي‌ترين دليل توقف افزايش توليد عنوان شد. وارن پترسون، رييس تحقيقات كالايي در بانك ING مي‌گويد: «اين تصميم، بيش از آنكه سياستي پيش‌دستانه باشد، نوعي اعتراف به واقعيتِ مازاد عرضه در بازار است. هنوز هم ابهام‌هايي درباره دامنه و عمق اين مازاد وجود دارد؛ اما عامل اصلي تعيين‌كننده، تأثير تحريم‌هاي امريكا بر جريان نفت روسيه خواهد بود.» در كنار اين تحليل، هليما كرافت، استراتژيست ارشد انرژي در RBC كپيتال، بر نقش روسيه به عنوان متغيري مهم تاكيد كرده است. روسيه كه در ماه‌هاي اخير زير فشار تحريم‌هاي امريكا قرار گرفته، همچنان يكي از ستون‌هاي موثر در عرضه جهاني باقي مانده است. حملات اوكراين به زيرساخت‌هاي انرژي روسيه نيز لايه ديگري از پيچيدگي به معادله افزوده است. تصميم‌هاي اوپك پلاس اگرچه هميشه با نگاه اقتصادي تحليل مي‌شود، اما اين بار بيش از هر زمان ديگري به مرزبندي ميان عرضه محتاطانه و كاهش ريسك‌هاي بازار مربوط است. پيش‌بيني‌ها براي سه‌ماهه نخست سال آينده ميلادي نشان مي‌دهد كه بازار ممكن است با مازاد عرضه بيش از حد مواجه شود؛ موضوعي كه به‌صورت بالقوه مي‌تواند بازار را به سمت سقوط دوباره قيمت‌ها سوق دهد. تحريم‌هاي جديد امريكا عليه شركت‌هاي نفتي روسيه از جمله لوك‌اويل و روس‌نفت در كنار حملات مستقيم اوكراين به زيرساخت‌هاي انرژي، همچنان عاملي پررنگ در تصميم‌سازي بازار است. اين نگراني‌ها، وضعيت عرضه نفت روسيه را در چارچوبي با عمق نامعلوم قرار داده است. اگرچه برخي اقتصادهاي آسيايي هنوز مصرف‌كنندگان عمده نفت هستند، اما فشار تعرفه‌هاي امريكا بر صنايع و سفارش‌هاي كارخانه‌اي، تقاضا را كاهش داده است. اين روند، بر نگراني‌ها نسبت به افت مصرف در آسيا به عنوان بزرگ‌ترين مصرف‌كننده نفت در جهان افزوده است. عامل ديگري كه توجه بازار را جلب كرد، آخرين گزارش اداره اطلاعات انرژي امريكا بود كه نشان داد توليد نفت اين كشور در ماه اوت با رشد ۸۶ هزار بشكه‌اي، به ركورد تاريخي ۱۳.۸ ميليون بشكه در روز رسيده است! اين رشد، به‌تنهايي مي‌تواند بخشي از فشار بازار را توضيح دهد؛ چرا كه افزايش عرضه غير اوپك، ابتكار عمل را در بازار به چالش مي‌كشد. نفت برنت و وست‌تگزاس اينترمديت در اكتبر بيش از ۲ درصد افت را ثبت كردند. اين سومين ماه متوالي بود كه بازار شاهد مسير نزولي قيمت‌هاست؛ روندي كه طي آن، قيمت‌ها در ۲۰ اكتبر به پايين‌ترين سطح پنج ماه اخير سقوط كرد. ترس از عرضه بيش‌ازحد و نگراني‌هاي مستمر درباره وضعيت اقتصاد جهاني، اصلي‌ترين محرك‌هاي اين سقوط بوده‌اند. بر اساس نظرسنجي رويترز، بسياري از تحليلگران، پيش‌بيني‌هاي پيشين خود نسبت به قيمت نفت را بدون تغيير نگه داشته‌اند. اين موضوع نشان مي‌دهد كه: اگرچه تصميم اوپك پلاس مي‌تواند به كاهش مازاد عرضه كمك كند، اما تقاضاي ضعيف و ريسك‌هاي ژئوپليتيكي همچنان تار و پود بازار را احاطه كرده است. در مجموع، پيش‌بيني‌ها درباره مازاد عرضه، از ۱۹۰ هزار بشكه تا ۳ ميليون بشكه در روز متغير است؛ اختلافي بزرگ كه نشان‌دهنده ابهامات گسترده در تبيين آينده كوتاه‌مدت بازار است. تصميم اخير اوپك پلاس ممكن است تنها آغاز تغييراتي بزرگ‌تر باشد. اين اتحاد نفتي طي سال‌هاي اخير نشان داده كه انعطاف‌پذير و واكنش‌گر عمل مي‌كند و اگر نياز باشد، براي مهار بازار از ابزارهاي خود استفاده خواهد كرد. چنانچه اين متغيرها در راستاي كاهش عرضه يا بهبود تقاضا حركت كنند، مي‌توان انتظار رشد مجدد قيمت‌ها را داشت. در غير اين صورت، حفظ ثبات و ماندن در بازه‌هاي قيمتي فعلي، محتمل‌ترين سناريو خواهد بود. بازار نفت، همچون شطرنجي پيچيده، زير سايه تصميم‌هايي ايستاده كه هركدام به‌تنهايي توان تغيير مسير دارند. اوپك پلاس با متوقف‌كردن افزايش توليد، حركتي ظريف انجام داده تا از فرا رسيدن فصلي سرد و پرركود در بازار جلوگيري كند.
اين حركت، سيگنالي است از بازاري محتاط، جهاني نگران و آينده‌اي مبهم كه تنها با ثبات و سياست‌گذاري مدبرانه مي‌تواند مسير خود را پيدا كند. در اين ميان، روايت اصلي از «جنگ نامرئي ميان عرضه و تقاضا» ادامه خواهد داشت؛ جنگي كه هر روز، داستاني تازه مي‌سازد و هر تصميم آن، مي‌تواند آينده اقتصاد جهان را بار ديگر بازنويسي كند.
