ايلان ماسك گراكيپديا را براي رقابت با ويكيپديا راهاندازي كرد
ايلان ماسك مالك شركت هوش مصنوعي xAI و شبكه اجتماعي ايكس، پس از طرح اتهامات متعدد درمورد سوگيري محتواي ويكيپديا پروژه جديدي با عنوان گراكيپديا يا GrokiPedia را براي رقابت با اين دائرهالمعارف آنلاين راهاندازي كرد. اين منبع جديد كه ۲۷ اكتبر ۲۰۲۵ رسما راهاندازي شد به گفته ماسك كاملا متنباز و قابل استفاده براي همه است.
به گزارش پيوست، اين وبسايت كه صفحه اصلي آن طراحي ساده با زمينهاي تيره، يك نوار جستوجوي بزرگ در مركز صفحه و فونتي شبيه به تركيبي از ويكيپديا و چتبات Grok دارد از هوش مصنوعي براي مديريت محتوا، راستآزمايي و ويرايش محتوا استفاده ميكند. تعداد مقالات گراكيپديا در حال حاضر بسيار كمتر از رقيب خود است و تنها نسخه انگليسي ويكيپديا در حال حاضر حدود ۷.۰۸ ميليون مقاله دارد. علاوه بر اين برخلاف ويكيپديا، كاربران امكان ويرايش مستقيم مقالهها را ندارند اما ميتوانند از طريق سامانهاي ويژه، درخواست تصحيح يا گزارش خطا را در اختيار شركت بگذارند. ساختار مقالات شامل تيتر، زيربخش و منابع است و از نظر ظاهري تا حد زيادي شبيه ويكيپديا طراحي شده است. بخش عمده محتواي اين دائرهالمعارف از ويكيپديا اقتباس شده و تحت مجوز Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 منتشر ميشود. با اين حال، برخي مقالات تقريبا مشابه نسخه اصلي هستند، موضوعي كه باعث نگراني برخي ناظران شده است. لارن ديكينسون، سخنگوي بنياد ويكيمديا، همچنين در واكنش به استفاده هوش مصنوعي در دائرهالمعارف ايلان ماسك نوشت: «دانش ويكيپديا هميشه انساني بوده و خواهد بود. مردم با هر پس زمينهاي از طريق همكاري و اجماع آزاد، يك بازتاب بيطرف و زنده از درك انسان را منتشر ميكنند… حتي گراكيپديا هم براي موجوديت خود به ويكيپديا نياز دارد.» ايلان ماسك طي بيانيهاي، گراكيپديا را «گامي ضروري در مسير رسيدن به هدف xAI براي درك جهان هستي» توصيف كرد. با اين حال، نسخه ۰.۱ نشان ميدهد كه پروژه هنوز در مرحله آزمايشي است و توسعه آن در آينده ادامه خواهد داشت. برخي تحليلگران هشدار دادهاند كه چندين مقاله در گراكيپديا با ديدگاههاي اجماعي ويكيپديا متفاوت است، موضوعي كه ميتواند در اعتبارسنجي علمي و بيطرفي دادهها چالشبرانگيز باشد. با اين حال راهاندازي گراكيپديا دو پيام كليدي براي كاربران و كسبوكارها دارد. اول اينكه يك منبع اطلاعاتي جديد و ساختارمند را شاهد هستيم و در صورت سرمايهگذاري گسترده xAI، ميتواند به سرعت گسترش يابد و نكته بعدي نيز اهميت تاييد مستقل اطلاعات است، حتي زماني كه محتواي توليدشده به ظاهر «تاييدشده و بيخطا» باشد. به گفته كارشناسان، اگر GrokiPedia بتواند تعادلي ميان سرعت توليد محتواي هوش مصنوعي و دقت انساني برقرار كند، ممكن است در آينده به رقيبي جدي براي ويكيپديا بدل شود اما اين منبع اطلاعاتي همچنان براي رسيدن به آن مسيري طولاني در پيش دارد.
