جزييات فروش ارزهاي صادراتي در مركز مبادله

آخرين بررسي‌ها از تالارهاي يك و دوي ارزي نشان مي‌دهد هم‌اكنون 70درصد از ارزهاي صادراتي با نرخ حدود 70هزار تومان در تالار اول و حدود 30درصد مابقي با نرخ حدود 100هزار تومان در تالار دوم عرضه مي‌شود.

روز گذشته، سه‌شنبه، بانك مركزي در اطلاعيه‌اي اعلام كرد: با تمهيدات جديد و پيرو تعاملات صورت‌گرفته با وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگاني ايران، امكان فروش ارز حاصل از صادرات كالاهاي واقع در انتهاي زنجيره فولادي و فرآورده‌هاي نفتي براي صادركنندگاني كه حداقل 20 درصد از تعهدات ارزي خود را در 15 ماه گذشته از طريق تالار اول مركز مبادله يا ساير روش‌هاي مجاز ايفا كرده‌اند، در تالار دوم مركز مبادله ارز و طلا فراهم شده است.

بر اساس اعلام بانك مركزي، اين تصميم با هدف تعميق و توسعه دو تالار اصلي مركز مبادله اتخاذ شده است و شامل كالاهايي نظير ميلگرد، پروفيل، قير و هيدروكربن‌هاي توليدي پالايشگاه‌هاي كوچك‌مقياس مي‌شود. قيمت پايه اين كالاها بر مبناي نرخ‌هاي بورس كالا تعيين شده است و نسبت 20 به 80 (سهم رفع تعهد در تالار اول و امكان فروش در تالار دوم) به‌صورت پويا و مستمر كنترل خواهد شد.

بانك مركزي در اطلاعيه خود تاكيد كرده است: با وجود اين تسهيلات، تمامي صادركنندگان كالاهاي مشمول بند (1) ماده 8 آيين‌نامه بازگشت ارز حاصل از صادرات همچنان موظفند صددرصد ارز حاصل از صادرات خود را در تالار اول مركز مبادله و در چارچوب ضوابط آيين‌نامه عرضه كنند. بر اساس بند مذكور، صادركنندگان محصولات پتروشيمي، پالايشي، فولادي، فلزات اساسي و فرآورده‌هاي نفتي مكلفند تمام تعهدات ارزي خود را از طريق فروش حواله‌اي ارز در سامانه نيما (تالار اول مركز مبادله) رفع كنند، بنابراين، 4 گروه كالايي جديد افزوده‌شده نيز همچنان مشمول اين ماده‌اند و صرفا امكان فروش بخشي از ارز صادراتي خود را با نسبت 20 درصد تعهد رفع‌شده، در تالار دوم خواهند داشت.

بر اساس برآوردهاي آماري، حجم صادرات غيرنفتي كشور در سال جاري اگر معادل سال گذشته باشد كه با توجه به آمار 6ماهه نخست امسال، احتمال دور از ذهني نيست، به حدود 58 ميليارد دلار مي‌رسد، از اين ميزان، حدود 70 درصد (40 ميليارد دلار) ارز صادراتي در تالار اول عرضه مي‌شود كه عمدتا مربوط به صادركنندگان بزرگ محصولات پتروشيمي، پالايشي، فولادي و فلزات رنگين اساسي است، در مقابل، 30 درصد باقيمانده معادل حدود 17 ميليارد دلار به تالار دوم اختصاص دارد كه در آن، صادركنندگان كالاهاي انتهايي زنجيره فولاد (ميلگرد، پروفيل و...)، فرآورده‌هاي نفتي (قير و هيدروكربن‌ها) و همچنين صادركنندگان محصولات كشاورزي، خشكبار و ساير كالاهاي غيرپايه فعال هستند. به‌گفته رييس‌كل بانك مركزي، نرخ ارز در تالار اول در محدوده 70 هزار تومان تثبيت شده است و نوسان قابل‌توجهي ندارد؛ در حالي كه در تالار دوم نرخ ارز به‌صورت توافقي ميان صادركننده و واردكننده تعيين مي‌شود و در زمان حاضر در محدوده 100 هزار تومان كشف شده است.

در سمت تقاضا نيز واردكنندگان مواد اوليه (‌جز خودرويي‌ها و واردكنندگان سي‌كي‌دي) خريداران اصلي تالار اول هستند؛ در حالي كه واردكنندگان كالاهاي نهايي مانند موبايل، لپ‌تاپ، قهوه، توتون و قطعات سي‌كي‌دي خودرو و... عمدتا خريداران ارز در تالار دوم محسوب مي‌شوند. شايان ذكر است كه بر اساس مجوز وزارت صمت و وزارت بهداشت، برخي واردكنندگان مواد اوليه در شرايط خاص مي‌توانند ارز خود را از تالار دوم نيز تامين كنند.

بر اساس تحليل كارشناسان اقتصادي، تصميم اخير بانك مركزي در خصوص تسهيل فروش ارز صادركنندگان زنجيره فولاد و فرآورده‌هاي نفتي در تالار دوم، در واقع در راستاي سياست تثبيت نسبت 70 به 30 بين دو تالار ارزي و جلوگيري از كاهش عمق معاملات تالار اول اتخاذ شده است.

اين اقدام ضمن افزايش انعطاف در بازگشت ارز صادراتي، به شفافيت، كشف واقعي‌تر نرخ ارز و افزايش كارايي مركز مبادله ارز و طلا نيز كمك خواهد كرد و مي‌تواند در آينده به تعميق بازار دوم و تنظيم بهتر روابط بين عرضه و تقاضاي ارز منجر شود.