پيش‌نيازهاي حكمراني هدفمند
در جهاني كه پيچيدگي‌هاي اجتماعي، زيست‌محيطي و اقتصادي روزبه‌روز بيشتر مي‌شوند، سازمان‌ها ديگر نمي‌توانند صرفا با تكيه بر سودآوري كوتاه‌مدت به مسير خود ادامه دهند. حكمراني خوب، امروز به ضرورتي حياتي براي بقاي سازمان‌ها و ايفاي نقش موثر در توسعه پايدار تبديل شده است.
در جهاني كه پيچيدگي‌هاي اجتماعي، زيست‌محيطي و اقتصادي روزبه‌روز بيشتر مي‌شوند، سازمان‌ها ديگر نمي‌توانند صرفا با تكيه بر سودآوري كوتاه‌مدت به مسير خود ادامه دهند. حكمراني خوب، امروز به ضرورتي حياتي براي بقاي سازمان‌ها و ايفاي نقش موثر در توسعه پايدار تبديل شده است. در اين مسير، سازمان بين‌المللي استانداردسازي (ISO) با تشكيل كميته فني ۳۰۹، گام مهمي در جهت تدوين استانداردهاي جهاني حكمراني برداشته است. كميته 309 ISO/TC با هدف توسعه استانداردهايي در حوزه حكمراني سازماني، از سال ۲۰۱۶ فعاليت خود را آغاز كرده و تاكنون مجموعه‌اي از استانداردهاي كليدي را منتشر كرده است. اين استانداردها، از جمله 37000 ISO راهنماي حكمراني سازماني، 37301 ISO مديريت تطابق، 37001 ISO مبارزه با رشوه و 37004 ISO ارزيابي بلوغ حكمراني، چارچوب‌هايي را براي هدايت، كنترل و پاسخگويي سازمان‌ها در سطح جهاني فراهم مي‌كنند. تمركز اين كميته بر نهادينه‌سازي اصولي چون شفافيت، اخلاق حرفه‌اي، مسووليت‌پذيري و مبارزه با فساد در ساختارهاي سازماني است. ايران نيز از طريق سازمان ملي استاندارد و كميته متناظر ۳۰۹، با مشاركت فعال در فرآيندهاي تدوين و بومي‌سازي اين استانداردها، نقش موثري در اين عرصه ايفا كرده است. اتاق بازرگاني تهران به عنوان ميزبان كميته متناظر، بستري براي مشاركت بخش خصوصي در اين تحول جهاني فراهم كرده و زمينه‌ساز تعامل سازنده ميان نهادهاي اقتصادي كشور با جريان‌هاي بين‌المللي حكمراني شده است. در ادامه اين مسير، پيش‌نويس نهايي استاندارد 37011 ISO اخيرا در نشست بين‌المللي كميته فني ۳۰۹ در ليما، پايتخت پرو تدوين شد. اين استاندارد با تمركز بر ارزش‌هاي ESG (محيط زيستي، اجتماعي و حاكميتي) طراحي شده و سازمان‌ها را به سمت حكمراني هدف‌محور سوق مي‌دهد. برخلاف تصور برخي، فرآيند تدوين اين استاندارد از مدت‌ها پيش آغاز شده و مبناي نظري آن مستند 808 PAS است كه توسط موسسه استاندارد بريتانيا (BSI) در سال ۲۰۲۲ منتشر شد. اين مستند با عنوان «سازمان‌هاي هدف‌محور براي تحقق پايداري» به تبيين اصول، رفتارها و ساختارهايي مي‌پردازد كه سازمان‌ها را در مسير هدف‌محوري و مسووليت‌پذيري اجتماعي هدايت مي‌كند. نخستين جلسات رسمي تدوين 37011 ISO در سال ۲۰۲۳ ميلادي در شهر شنزن چين برگزار شد. اين نشست‌ها با حضور نمايندگان كشورهاي مختلف از جمله ايران، چين، انگلستان، سوئد، اتريش، روسيه، ترينيداد و توباگو همراه بود. مشاركت فعال ايران در اين فرآيند، از مرحله پيشنهاد تا تدوين پيش‌نويس نهايي نشان‌دهنده ظرفيت علمي و حرفه‌اي كشور در حوزه حكمراني سازماني است. نشست ليما نقطه عطفي در فرآيند تدوين ISO 37011 بود. در اين نشست، بيش از ۳۰۰ پيشنهاد از كشورهاي مختلف بررسي و نسخه نهايي پيش‌نويس استاندارد تدوين شد. اين نسخه اكنون در مرحله بررسي نهايي براي تبديل شدن به يك استاندارد رسمي بين‌المللي قرار دارد. اما آخرين مرحله از مذاكرات و بررسي‌هاي حضوري براي نهايي‌سازي اين استاندارد، قرار است همزمان با نشست سالانه كميته فني ۳۰۹ در كشور جاماييكا، در فاصله يكم تا پنجم دسامبر ۲۰۲۵ برگزار شود. اين نشست، نقطه پاياني فرآيند تدوين خواهد بود و انتظار مي‌رود پس از آن، استاندارد ISO 37011 به‌صورت رسمي منتشر شود. استاندارد ISO 37011 با هدف ارايه چارچوبي براي حكمراني سازماني پايدار طراحي شده است. اين استاندارد سازمان‌ها را تشويق مي‌كند تا ماموريت خود را فراتر از سودآوري مالي تعريف كنند و در تصميم‌گيري‌هاي خود، تاثيرات اجتماعي، زيست‌محيطي و اخلاقي را نيز مدنظر قرار دهند. برخلاف بسياري از استانداردهاي مديريتي كه صرفا بر فرآيندها تمركز دارند، ISO 37011 بر «هدف» سازمان و نحوه تحقق آن از طريق ساختارهاي حكمراني تمركز دارد. اين استاندارد به سازمان‌ها كمك مي‌كند تا با تعريف دقيق ماموريت، ارزش‌ها و اصول اخلاقي، ساختارهاي تصميم‌گيري خود را بازطراحي كرده و عملكرد خود را در مسير توسعه پايدار ارتقا دهند.
