تجارت فرامرزي با پاكستان
توافقنامه تجارت آزاد ميان ايران و پاكستان در شرايطي به امضا مي‌رسد كه تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي، بيش از هر زمان ديگري ضرورت تقويت همكاري‌هاي اقتصادي ميان كشورهاي همسايه را برجسته كرده است. اين توافقنامه، نه‌تنها يك قرارداد دوجانبه تجاري محسوب مي‌شود، بلكه نمادي از تغيير رويكرد راهبردي ايران به سوي استفاده از ظرفيت‌هاي منطقه‌اي و بهره‌گيري از سياست همسايگي براي مقابله با چالش‌هاي خارجي، از جمله تحريم‌هاي اقتصادي است.
تعادل |
توافقنامه تجارت آزاد ميان ايران و پاكستان در شرايطي به امضا مي‌رسد كه تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي، بيش از هر زمان ديگري ضرورت تقويت همكاري‌هاي اقتصادي ميان كشورهاي همسايه را برجسته كرده است. اين توافقنامه، نه‌تنها يك قرارداد دوجانبه تجاري محسوب مي‌شود، بلكه نمادي از تغيير رويكرد راهبردي ايران به سوي استفاده از ظرفيت‌هاي منطقه‌اي و بهره‌گيري از سياست همسايگي براي مقابله با چالش‌هاي خارجي، از جمله تحريم‌هاي اقتصادي است. همچنين در جريان سفر رييس‌جمهور ايران به اسلام‌آباد و مذاكرات دبير شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي ايران با وزير تجارت پاكستان و دبير شوراي تاييد مناطق اقتصادي ويژه و هيات سرمايه‌گذاري پاكستان، دو كشور بر ايجاد منطقه آزاد مشترك در مرز ريمدان-گبد به توافق اوليه دست يافتند. اين توافق در راستاي سياست‌هاي توسعه همكاري‌هاي اقتصادي منطقه‌اي و با هدف تقويت تجارت فرامرزي، جذب سرمايه‌گذاري و ارتقاي زيرساخت‌هاي مرزي صورت گرفته است.
چشم‌انداز۱۰ ميليارد دلار تجارت
توافقنامه تجارت آزاد ايران و پاكستان در جريان سفر مسعود پزشكيان رييس‌جمهور و هيات اقتصادي دولت به اين كشور، نقطه عطفي در روابط اقتصادي و سياسي دو كشور است كه با بهره‌گيري از اشتراكات فرهنگي، نزديكي جغرافيايي و ظرفيت‌هاي مكمل تجاري، مي‌تواند به الگويي موفق براي همكاري‌هاي منطقه‌اي تبديل شود. اين توافق، علاوه بر ايجاد فرصت‌هاي جديد اقتصادي، ابزار موثري براي كاهش فشار تحريم‌ها و تقويت جايگاه ايران در معادلات منطقه‌اي خواهد بود. آمارهاي رسمي نشان مي‌دهد كه حجم تجارت ايران و پاكستان همواره بين ۲ تا ۳ ميليارد دلار عبور كرده، در حالي كه اين رقم در گذشته كمتر از ۵۰۰ ميليون دلار بوده است. اين رشد چند برابري، نشان‌دهنده ظرفيت بالاي بازار پاكستان براي جذب محصولات ايراني است. بر همين اساس حجم مبادلات تجاري دو كشور حدود سه ميليارد و ۱۲۹ ميليون دلار بوده كه از اين ميزان، نزديك به ۲ ميليارد و ۴۲۳ ميليون دلار به صادرات ايران و حدود ۷۰۶ ميليون دلار به واردات از پاكستان اختصاص داشته است. بدين‌ترتيب تراز تجاري ايران در اين مبادلات، حدود ۳.۵ برابر مثبت گزارش شده است. همچنين افزايش ۱۳.۶ درصدي مبادلات تجاري در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال پيش از آن، نشانه‌اي روشن از پويايي و ظرفيت بالاي همكاري‌هاي دوجانبه در حوزه تجارت است. محمد اتابك، وزير صمت در اين خصوص مي‌گويد: «حجم تجارت ميان ايران و پاكستان پيش از اين حدود سه ميليارد دلار بوده و همواره سير صعودي داشته است. در چارچوب توافقنامه جديد، هدف‌گذاري ما افزايش اين رقم به ۱۰ ميليارد دلار در آينده نزديك است.»
توافق ايجاد منطقه آزاد مشترك
همچنين در جريان سفر رييس‌جمهور ايران به اسلام‌آباد و مذاكرات دبير شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي ايران با وزير تجارت پاكستان و دبير شوراي تاييد مناطق اقتصادي ويژه و هيات سرمايه‌گذاري پاكستان، دو كشور بر ايجاد منطقه آزاد مشترك در مرز ريمدان-گبد به توافق اوليه دست يافتند. اين منطقه به عنوان نسل ششم مناطق آزاد كشور، بخشي از برنامه تحول راهبردي مناطق آزاد محسوب مي‌شود كه مورد حمايت و تاكيد رياست‌جمهوري و وزير امور اقتصادي و دارايي قرار دارد.
اين توافق در راستاي سياست‌هاي توسعه همكاري‌هاي اقتصادي منطقه‌اي و با هدف تقويت تجارت فرامرزي، جذب سرمايه‌گذاري و ارتقاي زيرساخت‌هاي مرزي صورت گرفته است. بر اساس برنامه‌ريزي انجام‌شده، هياتي از دولت پاكستان ظرف دو هفته آينده با حضور در مرز ريمدان، ابعاد اجرايي پروژه از جمله وسعت منطقه، مزيت‌هاي اقتصادي و مدل همكاري را بررسي خواهد كرد.
در اين نشست، موضوعاتي چون نحوه اداره منطقه آزاد مشترك، تعيين چارچوب معافيت‌هاي مالياتي و گمركي، تامين زيرساخت‌هاي حياتي و ايجاد بسترهاي مناسب براي جذب سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي مورد بحث قرار گرفت. رضا مسرور، همچنين در نشست با خانم اقبال، دبير شوراي تاييد مناطق اقتصادي ويژه و هيات سرمايه‌گذاري پاكستان و مقامات ايالت بلوچستان كه به صورت برخط در جلسه حضور داشتند، گفت: سياست جمهوري اسلامي ايران و جناب آقاي دكتر پزشكيان، تقويت روابط و مناسبات با كشورهاي همسايه بر پايه سياست همسايگي است.
وي افزود: پيوندهاي عميق فرهنگي، ديني و تمدني دو كشور، زمينه‌ساز همكاري دو كشور و دو ملت در تمامي ابعاد است، با اين حال ظرفيت‌هاي استفاده نشده بسياري براي توسعه همكاري ميان ايران و پاكستان وجود دارد كه يكي از آنها در بخش مناطق آزاد مشترك و كشت فراسرزميني است كه اميدواريم با تلاش‌هاي مشترك شاهد به ثمر نشستن آن باشيم. مسرور بر پيگيري مسيرهاي قانوني اجراي اين طرح در ساختار تصميم‌گيري دو كشور تاكيد كرد و گفت: پس از نهايي شدن سند همكاري، ايجاد اين منطقه آزاد از سمت ايران نيازمند تصويب در هيات وزيران و سپس طي مراحل قانوني در مجلس شوراي اسلامي خواهد بود. خانم اقبال نيز در اين نشست بر عزم و اراده دولت پاكستان و همچنين مقامات ايالت بلوچستان براي توسعه روابط اقتصادي با ايران با محوريت منطقه آزاد مشترك تاكيد كرد. دبير شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي، در جريان سفر رييس‌جمهور كشورمان به اسلام‌آباد، با «جام كمال خان»، وزير تجارت پاكستان، ديدار و گفت‌وگو كرد.
ديدار با وزير تجارت پاكستان
رضا مسرور در اين ديدار با تاكيد بر سياست همسايگي در برنامه‌هاي مناطق آزاد گفت: يك همسايگي خوب مي‌تواند زمينه‌ساز افزايش تجارت، فعال‌سازي ظرفيت‌هاي مشترك در حوزه توليد و رونق تبادلات اقتصادي باشد. ايران و پاكستان دو كشور دوست و برادر با تاريخ و تمدن مشترك، ظرفيت لازم را براي توسعه همكاري در همه بخش‌ها دارا هستند.
مسرور با تشريح زمينه‌هاي مورد علاقه جهت توسعه روابط دوجانبه افزود: كشت فراسرزميني شلتوك و تبديل آن به برنج در منطقه آزاد چابهار با توجه به بحران آب در ايران، اعطاي مولتي‌ويزا به تجار دو كشور، ايجاد منطقه آزاد مشترك و اتصال كريدور اقتصادي چين -پاكستان (CPEC) از طريق ايران به روسيه و اروپا از موضوعاتي است كه مي‌تواند موجب جهش در روابط اقتصادي دو كشور شود. وزير تجارت پاكستان ضمن استقبال از پيشنهادات ارايه شده، اجراي آنها را عاملي مهم در افزايش قابل توجه سطح تبادلات اقتصادي فعلي كه حدود ۳ ميليارد دلار برآورد مي‌شود، دانست. در ادامه اين ديدارها مديرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار نيز با حضور در اتاق بازرگاني و صنايع اسلام‌آباد (ICCI) با ناصر منصور قريشي، رييس اين اتاق و جمعي از مسوولان اقتصادي و بازرگانان برجسته پاكستاني ديدار و گفت‌وگو كردند.
محمد سعيد اربابي، با تاكيد بر ضرورت توسعه روابط اقتصادي منطقه‌اي به اهميت ايجاد منطقه آزاد مشترك پرداخت و گفت: ايران زمين موردنياز را براي اين منطقه را تخصيص داده و اكنون نوبت طرف پاكستاني است تا با برداشتن گام‌هاي عملي، اين پروژه راهبردي را وارد فاز اجرايي كند. او پيشنهاد امضاي تفاهمنامه بين منطقه آزاد چابهار و اتاق بازرگاني اسلام‌آباد را با هدف تسهيل برگزاري نمايشگاه‌ها و افزايش همكاري‌هاي تجاري ارايه داد. در ادامه، رييس اتاق بازرگاني اسلام‌آباد، ضمن استقبال از پيشنهادات هيات ايراني، روابط تاريخي، فرهنگي و اقتصادي ميان ايران و پاكستان را ارزشمند خواند و بر افزايش حجم تجارت دوجانبه، برگزاري نمايشگاه‌هاي مشترك و تقويت ارتباطات مردمي و تجاري بين دو كشور تاكيد كرد. ناصر منصور قريشي، كالاهاي دارويي، جراحي، ورزشي، مواد معدني، نمك صورتي و خدمات فناوري اطلاعات را از جمله اقلام صادراتي داراي ظرفيت بالا از پاكستان به ايران برشمرد و از هيات ايراني براي حضور در نمايشگاه بين‌المللي صنعتي اسلام‌آباد در سپتامبر آينده دعوت كرد و خواستار معرفي ظرفيت‌هاي صنعتي و فرهنگي ايران در اين رويداد شد. دبير شوراي عالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي همچنين در ديدارهاي جداگانه، با قائم‌مقام وزارت بازرگاني پاكستان، دبير شوراي تاييد مناطق اقتصادي ويژه و هيات سرمايه‌گذاري اين كشور رايزني كرد و توافق اوليه براي راه‌اندازي منطقه آزاد مشترك در نقطه مرزي ريمدان-گبد حاصل شد.
