بورس تهران همچنان در تيررس اخبار ناگوار و شرايط وخيم است و پس از سه سال نتوانسته خود را با شرايط جدید تطبيق دهد. مشكل اينجاست كه در اين سه سال اخير هر زماني كه بورس در حال ترميم بوده برخي از مسوولان با دستكاري و دخالت باعث شده‌اند كه بازار مجدد تغيير مسير دهد و دوباره با خروج نقدينگي و اعتماد روبه رو شود.
تابستان سال 99 بود كه بورس تهران پس از يك صعود جانانه و ورود سهامداران و نقدينگي عمده، به يك‌باره سقوط كرد. البته اين سقوط يك‌باره نبود و همه‌چيز برنامه و قوانين خاص خود را داشت. در زمان مذكور تالار شيشه‌اي سقوط بسيار سنگيني را تجربه كرد؛ سقوطي كه در تاريخ بر خود ندیده بود. پس از اين سقوط شرايط عوض شد و نقدينگي و اعتماد از بازار رخت بستند.
طي سه سال اخير دولت و مسوولان برنامه‌هاي بسيار زيادي براي بازگشت اعتماد و سرمايه به بورس اجرا کردند؛ اما تا اين لحظه هيچ يك به صورت صددرصد جواب نداده و حتي برخي از برنامه‌ها و عملكردها نيز باعث شده كه ديگر اين دو مولفه اساسي يعني اعتماد و نقدينگي در بازار سهام جايي نداشته باشند.
مشكل اينجاست مسوولان مرتبط بورسي عقيده دارند كه در بورس اعتماد و نقدينگي به اندازه كافي وجود دارد و اينكه اعلام مي‌شود بازار سهام با كمبود اعتماد و نقدينگي دست و پنجه نرم مي‌كند سياه نمايي است. اما بهتر است كمي به واقعيت‌ها توجه كنيم، در حال حاضر بورس تهران با كمبود شديد نقدينگي مواجه است و اغلب سرمايه‌گذاران ترجيح مي‌دهند سرمايه خود را وارد هر بازاري جز بورس كنند كه خود جاي تاسف دارد. اغلب اين افراد عقيده دارند كه تصميمات خلق‌الساعه وضعيت بازار سهام را برهم ميزند و ممكن است هر لحظه سرمايه‌شان نابود شود!
خون در رگ‌هاي يخ زده است و براي جبران اين يخ‌زدگي نياز به نقدينگي است. نقدينگي رگ حياتي بازار سرمايه است و اگر خون كافي در اين رگ وجود نداشته باشد احتمال مرگ بالاست و اكنون بورس نيز شرايط وخيم دارد و اگر شرايط به همين گونه ادامه پيدا كند احتمالا به همين زودي‌ها شاهد مرگ مغزي بورس خواهیم بود.
بورس تهران از طي سه سال گذشته بيش از هرچيزي به نقدينگي نياز دارد و اين نقدينگي مي‌تواند مسير بورس را تغيير دهد و شرايط جديدي را پديد بیاورد. اعتماد و نقدينگي حلقه گمشده بورس هستند كه در شرايط حال حاضر به اين زودي‌ها پيدا نخواهد شد.
البته مشكل بي‌اعتمادي جديد نيست اما حل نشده است. نيمه دوم آبان ماه امسال بود كه رييس قوه قضاييه مشكل سرمايه‌گذاري در كشور را بي‌اعتمادي و عدم بازدهي مطلوب دانست. درحال حاضر بيشترين بي‌اعتمادي و عدم بازدهي در بورس است كه اين موضوع كليت اقتصاد را تحت تاثير قرار داده است.
محسني‌اژه‌اي، رييس قوه قضاييه گفت: يكي از دلايلي كه مردم ترغيب مي‌شوند پول و سرمايه‌هاي معمولاً خُرد خود را در اختيار افرادِ غير يا برخي شركت‌ها قرار دهند، آن است كه در كشور بستر مناسبي براي جذب سرمايه‌هاي خُرد مردم با بازدهي مطلوب و اعتمادزا وجود ندارد؛ چند سال پيش در مقطعي، تبليغاتي براي جذب سرمايه‌هاي مردم در بورس صورت گرفت، اما بازدهي مطلوبي از بورس در آن مقطع رخ نداد و زيان‌هايي متوجه عده كثيري از سرمايه‌گذاران شد؛ لذا ضرورت دارد بخش‌هاي مربوطه نسبت به ايجاد بستري مناسب و معتمد براي جذب سرمايه‌هاي خُرد مردم، اهتمام داشته باشند. همانطور كه بارها مطرح شد مشكل اساسي بورس بي‌اعتمادي و عدم بازدهي مناسب است. در حال حاضر صنايع موجود در بازار ارزندگي بسيار بالايي دارند و اگر شرايط منطقي باشد، دخالت در بازار وجود نداشته باشد سرمايه‌گذاري در اين صنايع و بازار بيشترين سود را خواهد داشت. اما دخالت باعث شده بورس مسير ديگري را پيش ببرد و ترجيحش اين باشد كه زيان را مهمان پرتفوي سهامداران كند.
به عقيده بسياري از فعالان بازار سرمايه اگر در شرايط كنوني دخالت و دستكاري در بازار و چرخه معاملات نداشته باشيم، مي‌توان تا حدودي اميدوار بود. اما دخالت، دستكاري و تاييد و تكذيب روزانه و ساعتي اخبار باعث مي‌شود كه اعتماد از بازار برود و ديگر سهامداران ترجيح دهند در بازاري سرمايه‌گذاري كنند كه اعتماد و امنيت وجود دارد. بورس در حال حاضر از نظر اغلب فعالان بورس امنيت كافي ندارد و گزينه چندان مناسبي براي سرمايه‌گذاري نيست! درحالي كه اگر بورس به طبيعت خود پيش برود مي‌تواند بيش از هر بازار مالي سود دهد.
بازار از دريچه معاملات
طي معاملات سومين روز كاري هفته يعني دوشنبه شاخص كل بورس تهران 799 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 153 هزار و 975 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با ريزش 420 واحدي در رقم 759 هزار و 603 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس با رشد 4 واحدي به رقم 26 هزار و 246 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با كاهش 94 واحد به سطح 140 هزار و 292 واحد رسيد.
روزدوشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار براي هفتمين روز منفي شد و 51 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. در اين روز نماد وسالت بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 17 ميليارد تومان بود. پس از وسالت، نمادهاي خودرو، ذوب، غپآذر و شگستر بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي نخريس، دي، كروميت، شپديس و شتران تعلق داشت. در روز مذكور خودرو، كگل و اخابر نمادهاي قرمز پوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي شبندر، شپديس و شپنا از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي انتخاب، ماديرا و پارتا بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص داشتند و نمادهاي خاور، وسپهر و دماوند بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص كل فرابورس داشتند. در بين نمادهاي پرتراكنش بورس نماد داتام بيشترين تراكنش را داشت و خودرو و ثشاهد در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. در فرابورس نيز نخريس، كروميت و كمرجان بيشترين تراكنش را داشتند. روز دوشنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 280 هزار و 350 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 272 هزار و 390 ميليارد تومان بود كه 97 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز شامل مي‌شود. ارزش معاملات خرد نيز با افزايش 7 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 4 هزار و 563 ميليارد تومان رسيد.
در معاملات روز مذكور نماد وپاسار بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 656 ميليارد تومان بود. پس از وپاسار، بپاس بيشترين ارزش معاملات را داشت و كروميت رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد ثنوسا و نخريس در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در حجم معاملات نيز سهام شگستر با تعداد 225 ميليون و 306 هزار و 918 سهم در صدر قرار گرفته است. شستا در رتبه دوم بيشترين حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به وپارس تعلق داشت. دو نماد خودرو و كرمان نيز در رتبه‌هاي بعدي بيشترين حجم معاملات بازار قرار داشتند.
در معاملات دوشنبه، 54 نماد صف خريد داشتند و 37 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با افت 15 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 320 ميليارد تومان كاهش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با كاهش 12 درصدي به 162 ميليارد تومان رسيد.
