افراد ذکور وقتی به سن هجده سال تمام می‌رسند طبق قانون، مشمول خدمت وظیفه عمومی شده و باید برای رسیدگی به وضعیت خدمتی خود در موعد یا مهلت‌های تعیین شده از سوی سازمان وظیفه عمومی اقدام کرده و وضعیت خدمتی خود را تعیین تکلیف کنند؛ یعنی اگر در شمول معافیت‌های تحصیلی، پزشکی، کفالت و ... قرار می‌گیرند با ارائه مدارک لازم وضعیت خدمتی خود را مشخص کرده یا برای رفتن به سربازی اقدام کنند در غیر این صورت مشمول غایب محسوب می‌شوند.
به گزارش فارس، در این بین دانش‌آموزانی که قبل از سن مشمولیت انصراف داده، اخراج شده یا ترک تحصیل کرده‌اند و حداکثر تا 6 ماه بعد از ورود به سن مشمولیت خود را معرفی نکنند نیز غایب شناخته می‌شوند.
ذکر این نکته هم ضروری است که افرادی که برگ معافیت موقت پزشکی، کفالت و موارد خاص دریافت کرده و پس از پایان مدت اعتبار آن، ظرف یک ماه برای تجدید رسیدگی خود را معرفی نکنند نیز غایب شناخته می‌شوند.
مشمولان غایب از ادامه تحصیل محروم بوده و حتی نمی‌توانند اصل گواهینامه یا پایان‌نامه دوره‌های تحصیلی دیپلم و بالاتر را از وزارتخانه مربوطه دریافت کنند.
عدم صدور اجازه خروج از کشور، عدم استخدام به صورت رسمی، پیمانی، خرید خدمت، قراردادی، روزمزد در وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و نهادها و همچنین عدم صدور پروانه کسب و اجازه اشتغال و عضویت در شرکت‌های تعاونی از جمله برخی از این محرومیت‌هاست.
عدم امکان کاندیدا شدن جهت انتخاب مجلس شورای اسلامی و سایر شوراها و انجمن های قانونی، عدم دریافت مستـمری از سازمان‌های دولتی و وابسته به دولت و نهادهای قانونی از جمله دیگر محرومیت‌های مشمولان غایب است.
گفتنی است خرید خدمت سربازی مشمولان غایب دیگر در دستور کار نیست و مشمولان باید فقط وضعیت خدمتی خود را تعیین تکلیف کنند.
