اوج‌گيري قيمت خودرو با افت توليد

تعادل|

براساس گزارش بازوي پژوهشي مجلس، رشد نقطه به نقطه توليد «خودرو و قطعات آن» در مهر 1402 دومين ركورد افت خود در 5 سال اخير را ثبت كرده و به كمترين سطح خود طي دو سال اخير رسيده است. رشد نقطه‌اي فروش اين محصولات نيز براي سه ماه پياپي منفي گزارش مي‌شود. افت توليد و فروش در حالي است كه شاخص قيمت خودرو در هر سه مورد - نقطه‌به‌نقطه، سالانه و ماهانه - رشد را تجربه كرده است. بر اين اساس، نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص قيمت خودرو بالغ بر ۴۰درصد رشد را نشان مي‌دهد. دليل اين رشد قيمتي آن است كه شوراي رقابت به عنوان مرجع تعيين قيمت خودرو، طي امسال چند مجوز را بابت اصلاح قيمت خودروها صادر كرده است. در همين حال با بررسي جداول قيمت جديد محصولات ايران خودرو و سايپا ديديم كه قيمت بسياري از محصولات افزايش يافت و خودروهايي هم كه امكان افزايش قيمت نداشتند، از خط توليد خارج شدند! قيمت برخي خودروهاي اين دو خودروساز حتي به قيمت خودروهاي مونتاژي نزديك شد. 

   از قيمت‌ها چه خبر؟ 

بررسي‌ها نشان مي‌دهد قيمت خودروهاي صفر وارداتي در هفته سوم آبان كمي رشد داشت. قيمت خودروهاي كاركرده در هفته سوم آبان‌ماه بدون تغيير بود و تنها برخي خودروهاي خوش فروش افزايش قيمت نيم تا يك درصدي را تجربه كردند. خودروهاي داخلي نيز رشد يك درصدي را تجربه كرده‌اند. اما خودروهاي مونتاژي، در همان محدوده قيمت هفته دوم آبان‌ماه باقي ماندند و هرچه هم خودروسازان مونتاژي شرايط فروش و پيشنهادات ويژه ارايه كردند اما خريدار چنداني برايشان وجود نداشت. اما در همين هفته سوم آبان‌ماه قيمت جديد محصولات ايران خودرو و سايپا اعلام شد. با بررسي جداول قيمت جديد اين خودروسازان ديديم كه قيمت بسياري از محصولات افزايش يافت و خودروهايي هم كه امكان افزايش قيمت نداشتند، از خط توليد خارج شدند! قيمت برخي خودروهاي اين دو خودروساز حتي به قيمت خودروهاي مونتاژي نزديك شد. اما با اين وجود همچنان قيمت خودروهاي صفر و كاركرده در بازار افزايش خاصي نداشته است. 
با توجه به قيمت‌هاي اعلامي وب‌سايت كارنامه، يكشنبه
 21 آبان 1402، قيمت خودرو وضعيت آرامي را تجربه مي‌كند. البته بازار خودرو همانند هفته گذشته، در ركود كامل به سر مي‌برد. بررسي نشان مي‌دهد، قيمت اكثر خودروهاي داخلي از آغاز روند معاملات امروز، باثبات است. 
 كوييك دنده‌اي R از هاچ‌بك‌هاي اقتصادي شركت سايپا محسوب مي‌شود كه از اوايل هفته هيچ تغييري نداشت؛ اما روز گذشته با افزايش دو ميليوني، روي نرخ 462 ميليون تومان خريد و فروش مي‌شود.
شاهين G كه خودروي رده بالاي توليدي شركت سايپا محسوب مي‌شود، پس از افزايش پنج ميليون توماني در هفته گذشته، تغييري نداشته و نيز بدون تغيير و با همان قيمت 585 ميليون توماني معامله مي‌شود. پژو 206 تيپ 2 با مدل 1401ارزان‌ترين هاچ‌بك ايران خودرو است كه سال گذشته توقف توليد خورد. اين خودرو نيز از ماه‌هاي گذشته، تغيير چنداني نداشته و در محدوده 480 ميليون تومان خريد و فروش مي‌شود؛ اما با صعود پنج ميليوني به نرخ 485 ميليون تومان رسيد. دنا پلاس 6 دنده توربوشارژ كه پرقدرت‌ترين سدان توليدي شركت ايران خودرو به شمار مي‌رود، نيز با افت دو ميليوني، با قيمت 740 ميليون تومان خريد و فروش مي‌شود. از آنسو، قيمت خودروهاي داخلي، غالباً ثابت است و تغيير چنداني ندارد. ام‌وي‌ام X22 دنده‌اي اسپرت لاكچري يكي از ارزان‌ترين محصولات مونتاژي بازار محسوب مي‌شود كه حدود پنج ميليون تومان افزايش قيمت را تجربه كرده و با نرخ 715 ميليون تومان معامله مي‌شود. جك S5 اتوماتيك با مدل 1400 كه از كراس‌اوورهاي محبوب و مونتاژي بازار به شمار مي‌رود، حدود 10 ميليون تومان ارزان‌تر شده و به نرخ يك ميليارد و 220 ميليون تومان رسيد. لاماري ايما كراس‌اوور مونتاژي شركت لاماري هم نسبت به روزهاي گذشته حدود 6 ميليون تومان ارزان‌تر شده و به نرخ يك ميليارد و 630 ميليون تومان رسيد.
نرخ دلار همانند روزهاي گذشته، تغيير چنداني نداشته و به همين دليل، توانايي تأثيرگذاري روي بازار خودرو را ندارد و همين عامل، باعث ثبات قيمت خودرو شده است. با تثبيت نرخ ارز در كانال پنجاه هزار تومان و افزايش قيمت كارخانه‌اي خودروها قاعدتا بايد در انتظار افزايش قيمت خودروها باشيم، البته روند افزايش قيمت‌ها آغاز شده اما اين رشد آنقدر كم و نامحسوس بود كه امكان دارد با يك نوسان دوباره كاهشي شود. اما كارشناسان معتقدند احتمالا در بازه بلندمدت شاهد افزايش قيمت‌ها خواهيم بود. اين افزايش احتمال دارد در ماه‌هاي منتهي به انتهاي سال رخ دهد اما شايد هم زودتر مثل اواخر پاييز شاهد روند صعودي قيمت در بازار خودرو باشيم.

   افت توليد و فروش خودرو 

مركز پژوهش‌هاي مجلس نيز به تازگي در گزارشي وضعيت توليد و فروش صنعت و تغييرات آن نسبت به مهر 1401 را مورد بررسي قرار داده است. نتيجه اين بررسي نشان مي‌دهد، از ميان زيربخش‌هاي صنعت در مهر 1402، رشد نقطه‌اي توليد «خودروسازي و قطعات» بيش از منفي 32 درصد كاهش يافته است. به‌طور مشابه، فروش اين محصولات نيز در مهر امسال بيش از 46 درصد كمتر از مهر سال گذشته برآورد شده است.
نتايج اين ارزيابي حاكي از آن است كه در مهر 1402 براي دومين ماه پياپي رشد نقطه‌اي توليد خودرو منفي شده و در كمترين سطح خود از اسفند 1400 تاكنون قرار گرفته است. به بيان ديگر، رشد منفي توليد خودرو در مهر 1402، اولين ركورد در دو سال گذشته و دومين ركورد در پنج سال گذشته بوده است. بر اساس اين گزارش، رشد نقطه به نقطه توليد بخش صنعت در مهر امسال 2.8 درصد بوده است. اما كدام زيربخش صنعت بيشترين اثر منفي را روي اين رشد گذاشته و باعث شده تا رشد نقطه‌اي توليدات صنعتي بالاتر از اين سطح نرود؟ همانطور كه پيش‌تر به آن اشاره شد، «خودرو و قطعات آن» يكي از زيربخش‌هاي صنعت است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه اگر اين زيربخش نبود، حداقل 0.4 واحد درصد رشد توليدات صنعتي افزايش مي‌يافت.
به بيان ديگر، «خودرو و قطعات آن» در مهر 1402 بالاترين سهم را در كاهش رشد نقطه‌اي توليدات صنعتي داشته كه به دليل كاهش چشمگير توليدات در اين زيربخش است.
«خودروي سنگين»، «قطعات» و «خودروي سواري» سه محصولي هستند كه در ذيل اين زير بخش جاي مي‌گيرند و در مهر امسال همگي با كاهش توليد مواجه شده‌اند. به بيان دقيق‌تر، در مهر امسال توليد «خودروي سنگين»، «قطعات» و «خودروي سواري» به ترتيب حداقل 5 درصد، 25 درصد و 7 درصد كمتر از مهر سال گذشته بوده است. بنابراين خودروسازي باعث شده تا در اولين ماه از پاييز 1402، رشد نقطه‌اي توليدات صنعتي در سطح پايين‌تري قرار گيرد. 
روند 5 ساله رشد نقطه به نقطه توليد خودرو و قطعات آن نشان مي‌دهد كه از ابتداي امسال سطح اين شاخص رو به كاهش گذاشته و در نهايت طي دو ماه گذشته به محدوده منفي رسيده است. به بيان ديگر، رشد نقطه‌اي توليد خودرو و قطعات آن در شهريور و مهر 1402 به ترتيب برابر با منفي 27 و منفي 32 درصد بوده است. آخرين باري كه رشد نقطه‌اي توليد خودرو به نزديكي اين عدد رسيده به اسفند 1400 بر مي‌گردد. بنابراين مي‌توان گفت كه اولين ركورد 2 ساله و دومين ركورد 5 ‌ساله در «كمترين سطح رشد نقطه‌اي توليد خودرو» در مهر امسال رقم خورده است. 
آمارها همچنين نشان مي‌دهد رشد نقطه به نقطه «فروش» خودرو و قطعات آن طي سه ماه اخير منفي شده است. براي مثال، سطح فروش خودرو و قطعات آن در شهريور امسال 51 درصد كمتر از شهريور سال گذشته برآورد شده است. بنابراين شهريور 1402 ركورددار كمترين رشد نقطه‌اي فروش خودرو و قطعات آن طي پنج سال گذشته است. بررسي ماهانه تولیدات خودرو در سال جاري نشان مي‌دهد در اين مدت همواره رشد نقطه به نقطه منفي بوده است.
البته براساس گزارش بازوي پژوهشي مجلس، شاخص قيمت در رشته فعاليت خودرو و قطعه، رشد را تجربه كرده است. شاخص قيمت خودرو در هر سه مورد - نقطه‌به‌نقطه، سالانه و ماهانه - رشد را تجربه كرده است. بر اين اساس، نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه شاخص قيمت خودرو بالغ بر ۴۰درصد رشد را نشان مي‌دهد. رشد شاخص قيمت خودرو به دليل آن است كه شوراي رقابت به عنوان مرجع تعيين قيمت خودرو، طي امسال چند مجوز را بابت اصلاح قيمت خودروها صادر كرده است. مجوز اصلي در اواخر فروردين صادر شد كه طبق آن، قيمت خودروهاي داخلي پس از ۱۶ ماه تثبيت، بيش از ۴۰درصد (به‌طور ميانگين) بالا رفت.