احمدرضا فرشچیان
همانطور که بخش خصوصی در سال‌های گذشته بارها تاکید کرده، پیمان‌سپاری ارزی همچنان به عنوان یک چالش مهم در حوزه صادرات ایران به شمار می‌رود. مواردی نظیر افت کیفیت کالاهای ایرانی، ارتقای مداوم استانداردهای بین‌المللی و از دست رفتن تدریجی بازارهای تراز اول از جمله مسائلی است که چشم‌انداز صادراتی کشور را تحت تاثیر قرار داده است و البته اینها مسائلی نیست که مسوولان از آنها بی‌خبر بوده یا بتوانند یک‌شبه آن را رفع کنند.
در عین حال مسائلی وجود دارد که مهم‌تر است و با اقدام عاجل دولت به ویژه بانک مرکزی و وزارت صمت نیز قابل رفع به نظر می‌رسد. نخستین مساله، بحث نرخ ارز و پیمان‌سپاری ارزی است؛ این مساله به کرات مطرح شده که قیمت تمام شده کالاهای صادرکنندگان ایرانی بر مبنای نرخ دلار آزاد است و فروش آن به نرخ دلار نیمایی توجیه اقتصادی ندارد. بنابراین، بانک مرکزی باید راهکاری برای این مساله بیندیشد و تا زمانی که این سیاست ادامه داشته باشد، امکان رقابت سالم در داخل و رقابت موثر در بازارهای جهانی از صادرکنندگان سلب می‌شود؛ یعنی صادرکننده به دلیل وجود این درگیری‌های داخلی از حضور در بازارهای جهانی واهمه دارد.
درخواست حذف پیمان‌سپاری ارزی معطوف به صادرات کالاهای غیرنفتی و غیرفلزی نظیر تولیدات کشاورزی، مواد غذایی، شوینده و صادرات فرش و صنایع‌دستی است که از دولت یارانه‌ای دریافت نمی‌کند و دلیلی ندارد که دولت بخواهد روی نرخ ارز این بخش از صادرات اعمال نفوذ کند. برای مثال چندین ماه است که دولت می‌گوید پیمان‌سپاری ارزی فرش را به تعلیق درآورده اما در عمل اتفاقی رخ نداده است. بنابراین مساله پیمان‌سپاری ارزی، اولین و بزرگ‌ترین مساله‌ای است که توان رقابت، جسارت و شجاعت حضور در بازارهای جهانی را در میان صادرکنندگان ایرانی تضعیف می‌کند.
صادرکنندگان با مشکلات حوزه حمل‌ونقل در بخش جاده‌ای و دریایی هم دست‌وپنجه نرم می‌کنند و لازم است که مسوولان راهکاری برای این چالش پیدا کنند. شرکت کشتیرانی ایران می‌تواند همکاری و همراهی بیشتری با صادرکنندگان داشته باشد. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حمل در منطقه است و باید با تمام امکانات به کمک صادرکنندگان بشتابد. اما هنگامی که محموله تحویل این شرکت می‌شود، مشخص نیست که چه زمانی به دست خریدار می‌رسد. صادرکنندگان در مذاکرات بین‌المللی نمی‌توانند به شریک خود بگویند که بار را تحویل کشتیرانی داده‌ام و معلوم نیست که کشتی چه زمانی حرکت می‌کند. از این‌رو، ضرورت دارد که این بخش به لحاظ برنامه‌ریزی حداقل‌هایی را رعایت کند.
