گروه راه و شهرسازی|
درحالی که حدود شش ماه از امضای توافقنامه شرکت فرودگاه‌ها با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری درباره ارتقای هوانوردی عمومی می‌گذرد، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران از تدوین سند جامع برنامه توسعه هوانوردی عمومی در فرودگاه‌ها خبر داد. خرداد ماه امسال، تفاهم‌نامه‌ای امضا شد که براساس آن قرار شد، ایجاد ساختار مقررات ویژه هوانوردی عمومی، ایجاد سازوکار مقررات عملیات جهت شبکه ایرتاکسی و کاهش هزینه‌های ناوبری و فرودگاهی هوانوردی عمومی و ... در دستور کار قرار گیرد اما در این مدت خبری از اجرای مفاد این تفاهمنامه نبود تا اینکه روز گذشته سیاوش امیرمکری، مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها به تدوین سند جامع توسعه هوانوردی عمومی و کاهش عوارض ایرتاکسی‌ها درراستای عملیاتی شدن این تفاهمنامه اشاره کرد. او درباره علت تدوین سند جامع هوانوردی می‌گوید: در سال‌های اخیر فقدان هوانوردی عمومی و عدم فعالیت‌های جدی در بخش‌های عملیاتی، خدماتی، فرودگاهی و زنجیره تأمین آن و تنها توجه به شرکت هواپیمایی و حمل و نقل هوایی برنامه‌ای، موجب شکل‌گیری مشکلاتی در صنعت هوانوردی و به ویژه اقتصاد فرودگاهی شده است. به گفته امیرمکری، صنعت هوانوردی کشور نیازمند تغییر تاکتیک از هواپیماهای بزرگ با ظرفیت بالا به هواپیماهایی با سایز کوچک‌تر و ظرفیت کمتر و با رویکرد افزایش فرکانس پروازی است. مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها اضافه می‌کند: هوانوردی عمومی در دنیای امروزِ صنعت هوانوردی و فرودگاهی، هسته اصلی رشد و تبلور این صنعت بین‌المللی در همه بخش‌ها است، وجود ناوگان 450 هزار فروندی هوانوردی عمومی در مقابل ناوگان 28 هزار فروندی شرکت‌های هواپیمایی، نشان‌دهنده اهمیت و تاثیر بالای این حوزه است و توجه به هوانوردی عمومی در ایران از عوامل موثر در کاهش مشکلات در صنعت هوانوردی به شمار می‌رود. او درباره محدوده هوانوردی عمومی اظهار می‌کند: این نوع از هوانوردی فقط محدود به هواپیماهای یک موتوره فوق‌سبک نیست، هوانوردی عمومی ضمن افزایش ظرفیت ناوگان، فرصت‌های خوبی را در ایجاد نوآوری‌های فناورانه و کسب و کارهای کوچک فراهم می‌کند. امیرمکری بیان می‌کند: هوانوردی عمومی شامل راه‌اندازی شرکت‌های هواپیمایی غیر برنامه‌ای یا ایرتاکسی، چارترهای خصوصی، هواپیماهای شخصی با بهره‌برداری اختصاصی، کارگوی هوایی سبک یا پیک هوایی سریع، گردشگری هوایی و خدمات ویژه هوایی همچون آمبولانس هوایی، کنترل و نظارت هوایی و اطفای حریق هوایی و دیگر خدمات در زنجیره تأمین همچون خدمات فرودگاهی و تعمیراتی مورد نیاز است که همگی در فرودگاه‌ها مدیریت می‌شود. مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها تصریح می‌کند: در بخش عملیات تجاری مسافری هم به شکل‌گیری سیستم حمل و نقل با هواپیماهای کوچک یا SATS منتهی می‌شود که خود مولد شرکت‌های هواپیمایی محلی یا Commuter با ظرفیت حداکثر 19 صندلی است و می‌تواند با همکاری‌های مشترک با شرکت‌های هواپیمایی بزرگ‌تر، موجب اصلاح شبکه پروازی و نهایتا شکل‌گیری شبکه توزیع پروازها میان فرودگاه اصلی واقمار آن در داخل کشور می‌شود. او بیان می‌کند: این امر ضمن اتصال فرودگاه‌های کوچک یا کمتر برخوردار و کم فعال به فرودگاه‌های بزرگ‌تر و اصلی، افزایش ترافیک پروازی در فرودگاه‌های کم ترافیک را به همراه خواهد داشت. امیرمکری اظهار می‌کند: هرگونه فعالیت و عملیات هوانوردی تجاری و غیرتجاری، شخصی، آموزشی و عملیات ویژه به غیر از فعالیت شرکت‌های هواپیمایی برنامه‌ای یا شرکت هواپیمایی و با هواپیماهای دارای ظرفیت دو تا 19 صندلی و حداکثر وزن برخاست 8618 کیلوگرم، در بسته حمایتی هوانوردی عمومی قرار دارد و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران امکانات زیرساختی خود را برای شتاب بخشیدن به هوانوردی عمومی به کار خواهد گرفت.
کاهش تعرفه‌های هوانوردی عمومی
مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها با اشاره به کاهش تعرفه هوانوردی عمومی می‌گوید: در بخش اصلاح تعرفه‌های فرودگاهی و ناوبری در دو مرحله اقدام شد که در نخستین گام با استفاده از ظرفیت‌های فعلی ماده 10 آیین نامه اجرایی ماده 63 قانون وصول برخی درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، 30 درصد از میزان تعرفه‌های هواپیماهای تا حداکثر وزن برخاست 2000 کیلوگرم کاهش یافته و در مرحله دوم برای اصلاح اساسی آیین نامه اقدام شده است.
امیرمکری ادامه می‌دهد: در طرح جدید که نیازمند تصویب در هیات وزیران است، فرودگاه‌های کشور به سه گروه تقسیم می‌شود و سطح وزنی ناوگان هوانوردی عمومی تا 8618 کیلوگرم افزایش می‌یابد، در بازنگری انجام شده تعرفه‌های فعالان هوانوردی عمومی در بخش‌های ناوبری هوایی، نشست و برخاست، پارکینگ و تسهیلات و خدمات فرودگاهی به صورت متوسط تا 75 درصد و برای بهره‌برداران آموزشی تا 90 درصد کاهش خواهد یافت که این موضوع در صورت تصویب در دولت، ابلاغ خواهد شد.
راه‌اندازی ایرتاکسی به زودی
چندی پیش شهرام آدم‌نژاد، معاون حمل و نقل وزیرراه و شهرسازی از راه‌اندازی حداقل دو مسیر ایرتاکسی در کشور تا پایان امسال خبر داد موضوعی که مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران هم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: ترجیح می‌دهیم فرودگاه‌هایی که ترافیک کمتری دارند، در گام اول وارد بحث ایرتاکسی شوند؛ ضمن اینکه دراین صورت دستمان بازتر است تا سایر خدمات هوانوردی عمومی را در فرودگاه‌های کوچک ارایه دهیم و این خدمات در این فرودگاه‌ها مناسب‌تر خواهد بود.
او درباره احتمال راه‌اندازی ایرتاکسی در فرودگاه‌های پرتردد نظیر مهرآباد و شهید هاشمی‌نژاد مشهد می‌گوید: در فرودگاه‌های مهرآباد و مشهد ظرفیت تکمیل است و این فرودگاه‌ها ظرفیت ایرتاکسی ندارد و نیاز هم نیست. امیرمکری اظهار می‌کند: ایرتاکسی بیشتر برای مناطقی است که پرواز برنامه‌ای وجود ندارد اما فرودگاه‌ها و شهرهایی که پرواز برنامه‌ای روتین زیادی دارند و در هر ساعت که مسافر نیاز داشت، پرواز وجود دارد، نیازی به ایرتاکسی ندارد و اصلا برای مسافر هم ارزش اقتصادی ندارد چون هر لحظه پرواز وجود دارد. مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها در پاسخ به این سوال که اگر متقاضی ایرتاکسی قصد پرواز از شهرهای کوچک به پایتخت یا مشهد داشت، باید چکار کند؟ می‌گوید: اگر مسافری قصد استفاده از ایرتاکسی از مناطق کم تقاضا یا فرودگاه‌های کوچک را داشت، به برخی مرکز استان منتقل می‌شود و از آنجا به تهران سفر می‌کند؛ فعلا ایرتاکسی از فرودگاه‌های کوچک به تهران به دلیل ترافیک بالای فرودگاه تهران و محدویت‌هایی که داریم، نداریم.
کم‌کاری شرکت فرودگاه‌ها
درحالی که مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها از تلاش برای اجرای هوانوردی عمومی در کشور می‌گوید: یکی از فعالان حوزه هوایی با انتقاد از عملکرد این شرکت در این بخش، به «تعادل» اظهار می‌کند: بررسی خدمات ارایه شده از سوی فرودگاه‌های کشور طی نیمه نخست سال جاری حکایت از آن دارد تغییری در شیوه ارایه این خدمات ایجاد نشده و با وجود وعده مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها درباره بهبود هوانوردی عمومی، این اتفاق رخ نداده است. داوود ربیعی تصریح می‌کند: سوال این است که سهم هوانوردی ایران از هوانوردی عمومی چقدر است؟ در ایران فقط هواپیماهای فوق سبک در رده هوانوردی عمومی قرار می‌گیرند وکاهش عوارض در هوانوردی عمومی فقط مشمول هواپیماهای فوق سبک می‌شود و این اقدام کمکی به بهبود شاخص‌های هوایی کشور نمی‌کند. این کارشناس ارشد حوزه هوایی با اشاره به نمایشی بودن بعضی از تصمیمات شرکت فرودگاه‌ها اظهار می‌کند: پیش از این در بخش هوانوردی عمومی اعلام شد که عوارض این نوع هوانوردی کاهش یافته است اما اقدامی در این زمینه انجام نشد ضمن اینکه وعده‌هایی هم درباره کاهش هزینه آموزش خلبانی منتشر شد و بسیاری از دانشجویان خلبانی به این وعده دل بستند درحالی که آموزش‌های خلبانی در فرودگاه پیام انجام می‌شود که این فرودگاه تحت مالکیت شرکت فرودگاه‌ها نیست. او ادامه می‌دهد: البته شرکت فرودگاه‌ها برای کاهش انتقادات پیشنهاد داد که دانشجویان، آموزش خلبانی را در فرودگاه‌های تحت نظارت این شرکت از جمله فرودگاه اراک و سمنان ببینند که با توجه به مسافت زیاد این فرودگاه‌ها از پایتخت، با سختی‌های زیادی برای دانشجویان همراه است.
