گزارش شاخص‌های آماری بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات در دوره پاییز 1401 نشان از رشد بسیار کند اینترنت ثابت در کشور دارد و بیشتر کاربران سرعت 2 تا 10 مگابیتی دریافت می‌کنند؛ هرچند شاید نیازی هم به آمار نبود و تجربه زیسته کاربران حاکی از افت کیفیت و سرعت اینترنت است؛ این در حالی است که در مقابل، سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی از پیشرفت ۵۷ درصدی شبکه ملی اطلاعات براساس شاخص‌های مورد ارزیابی خبر داد.
خبر شوکه‌کننده دیگر برای کاربران اینترنتی اینکه طرح صیانت که در یک سال گذشته پشت درهای بسته کمیسیون مشترکی در مجلس شورای اسلامی بررسی می‌شد، حالا پس از اینکه صحن مجلس در مورد مدت زمان اجرای آن تصمیم‌گیری کرد به شورای نگهبان ارسال خواهد شد.
گزارش فصلی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از وضعیت شبکه ارتباطی کشور در پاییز امسال، از افزایش تعداد مشترکان اپراتورهای ثابت و سیار خبر می‌دهد؛ اما در این گزارش برخلاف گزارش‌های پیشین، میزان مصرف دیتا در سه ماهه سوم سال اعلام نشده است.
در پاییز امسال قطعی‌های مکرر اینترنت و مسدود شدن پلتفرم‌های پرکاربرد منجر به کاهش میزان مصرف دیتا شد و با توجه به محدودیت‌های فعلی در اینترنت، می‌توان حدس زد این روند افزایشی، با توقف همراه شده است. گزارش سه‌ماهه سوم سال 1401 که از سوی رگولاتوری منتشر شده، بیانگر این است که اینترنت ثابت کشور با رشد بسیار کندی از نظر تعداد مشترکین روبرو شده. عدم توسعه شبکه اینترنت ثابت و همچنین قیمت مناسب‌تر اینترنت همراه، در مقایسه با نوع کیفیت ارایه‌شده، از دلایل ریزش مشترک به‌نظر می‌رسد.
این کندی رشد در ادامه ریزشی است که در تابستان رخ داده و اینترنت ثابت اوضاع چندان مناسبی ندارد. در تابستان امسال تعداد مشترکان اینترنت ثابت به ۱۰ میلیون و ۹۷۹ هزار مشترک با ضریب نفوذ ۱۲.۹۶ درصد رسیده بود و حالا این رقم به کمی بیشتر از یازده میلیون رسیده است. مشترکین اینترنت سیار نیز رشد داشته‌اند و از سال قبل تا به امسال، نزدیک به ۱۱ میلیون مشترک جدید به شبکه سیار اضافه شده است. تعداد مشترکین پهن‌باند سیار حالا ۱۰۲ میلیون و ۳۷۳ هزار نفر است و ضریب نفوذ اینترنت سیار به بیش از ۱۲۰ درصد رسیده؛ در حالی که ضریب نفوذ اینترنت ثابت کمی بیشتر از ۱۳ درصد است. تعداد مشترکان تلفن ثابت نیز نسبت به پاییز سال گذشته تنها ۰.۱۲ درصد رشد داشته است؛ این تعداد، از ۲۹ میلیون ۳۰۶ هزار و ۷۸۲ مشترک به ۲۹ میلیون و ۳۴۲ هزار و ۶۰ مشترک در بخش تلفن ثابت رسیده است.
طبق این گزارش، درحالی که میزان مشترکان پهنای باند سیار در پاییز سال جاری نسبت به پاییز سال گذشته (۱۴۰۰) ۱۱.۴۶ درصد رشد داشته، در بخش مشترکان پهنای باند ثابت، تنها ۱.۷۰ درصد رشد نسبت به پاییز سال ۱۴۰۰ دیده می‌شود.
بیشتر کاربران سرعت 2 تا 10 مگابیتی دریافت می‌کنند
براساس گزارشی که رگولاتوری منتشر کرده است، ۷۷ درصد مشترکین پهن‌باند ثابت از تکنولوژی منسوخ‌شده ADSL استفاده می‌کنند و تنها ۱۷ درصد از مشترکین پهنای باند ثابت جزو مشتریان فیبر نوری هستند.
علاوه‌براین، این گزارش می‌گوید بیشترین سرعتی که کاربران اینترنت ثابت در کشور دریافت می‌کنند بین ۲ تا ۱۰ مگابیتبرثانیه بوده و آمار این کاربران کمتر از ۴ میلیون نفر است. البته ۳ میلیون کاربر نیز به سرعت ۱۰ تا ۲۰ مگابیتبرثانیه دسترسی دارند و کاربرانی که به سرعت‌های بیشتر مجهز هستند، درمجموع جمعیتی ۱.۵ میلیون نفری را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از زمانی که در این منصب قرار گرفته، به ضرورت توسعه فیبر نوری اشاره کرده است. به گفته عیسی زارع‌پور، نسخه شفابخش حل مشکلات اینترنت کشور، توسعه ارتباطات ثابت مبتنی بر فیبر نوری است به این معنا که باید فیبر نوری به تک به تک منازل مردم برسد.
این در حالی است که فناوری اصلی که هم‌اینک در بخش ارتباطات ثابت ایران به کار گرفته شده ADSL است و فناوری مبتنی‌بر فیبر نوری یا FTTx تنها سهمی معادل یک درصد را به خود اختصاص داده، گرچه شبکه زیرساخت کشور با سرمایه‌گذاری دولت، بیش از ۷۰ هزار کیلومتر فیبر را برای اتصال شهرهای مختلف کشور به یکدیگر فراهم کرده است، اما در داخل شهرها هنوز شبکه دسترسی یا آخرین لایه اتصال به ساختمان‌های مسکونی و تجاری کشور به تجهیزات قدیمی متکی است که به شبکه مسی مشهور است.
این شبکه به‌رغم گستردگی زیاد، توانایی کمی برای سازگاری با فناوری‌های جدید و استفاده از خدمات پهن باند دارد. همچنین بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی تا سال ۱۴۰۴ باید ۸۰ درصد خانوارها و ۱۰۰ درصد کسب‌وکارها با متوسط سرعت ۲۵ مگابیتبرثانیه به پهن‌باند ثابت دسترسی داشته باشند و دسترسی ۲۰ میلیون خانوار و پنج میلیون کسب‌وکار تا سال ۱۴۰۴ به اینترنت پهن‌باند ثابت باید بر بستر فیبر نوری شکل گیرد.
پیشرفت ۵۷ درصدی شبکه ملی اطلاعات احراز شده است
در میان تجربه زیسته کاربران از کاهش سرعت اینترنت و آماری که در مبارزه با شفافیت از گزارش سازمان تنظیم مقررات حذف شدند، امیر خوراکیان سخنگو و معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی از پیشرفت ۵۷ درصدی شبکه ملی اطلاعات براساس شاخص‌های مورد ارزیابی خبر داد و گفت: باتوجه به بررسی‌های صورت گرفته طبق شاخص‌های مورد نظر برای شبکه ملی اطلاعات در کشور، تاکنون ۵۷ درصد پیشرفت در اجرای آن مورد تأیید مرکز ملی فضای مجازی قرارگرفته است.
وی گفت: بررسی‌های فنی و کارشناسی بیانگر ۲۳ درصد پیشرفت این شبکه در ابتدای دولت سیزدهم بوده که برهمین اساس میزان پیشرفت این شبکه در سال جاری بسیار مطلوب و رضایت‌بخش ارزیابی شده است.
خوراکیان با اشاره به وظیفه ذاتی مرکز ملی فضای مجازی برای پیگیری مصوبات شورای عالی و نظارت بر میزان تحقق آن، تاکیدکرد: در خصوص شبکه ملی اطلاعات، علاوه بر این وظیفه ذاتی، مسوولیت مرکز ملی در خصوص نظارت و راهبری این شبکه در ابلاغیه‌های مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نیز ذکر شده است. بر همین اساس طی ماه‌های اخیر با همکاری کامل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موضوع فرایند و چگونگی تعیین میزان پیشرفت شبکه ملی اطلاعات و شاخص‌های کمی و کیفی ارزیابی آن مورد بررسی و جمع‌بندی قرار گرفت.
سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی افزود: تاکنون برای ۸۶ درصد از اهداف عملیاتی شبکه ملی اطلاعات بیش از یک‌صد شاخص ارزیابی تدوین و موردتوافق قرارگرفته است که این شاخص‌ها و ارزیابی شبکه بر مبنای آنها با همکاری و مشارکت همه‌جانبه مدیران و کارشناسان بخش‌های مختلف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طی بیش از ۵۰۰ ساعت جلسات متمرکز صورت گرفته است و علاوه بر بخش‌های فنی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به‌صورت مستقل و مستقیم در خصوص اپراتورها، دیتاسنترها و خدمات ابری و پیام‌رسان‌ها نیز انجام‌شده است.
وی با بیان اینکه شکل‌گیری و استقرار مدل و شاخص‌های ارزیابی شبکه ملی اطلاعات موجب بهبود فرایند برنامه‌ریزی و طراحی پروژه‌ها و طرح‌ها شده است، تصریح کرد: از این پس می‌توانیم به‌صورت مداوم و بر اساس شاخص‌های توافق شده و گزارشات دقیق و به‌روز میزان پیشرفت این شبکه را نظارت و ارزیابی کنیم که این مهم دستاورد بزرگی است.
خوراکیان اظهار کرد: همچنین شاخص‌های کیفی در این حوزه اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد که مهم‌ترین آنها میزان رضایت کاربران است که این موضوع عمدتاً به سرعت و کیفیت خدمات و سرویس‌ها مرتبط می‌شود. درنتیجه انتظار می‌رود همگام با توسعه شبکه ملی اطلاعات سرعت و کیفیت دسترسی به سرویس‌ها به‌گونه‌ای باشد که همواره میزان بهره‌مندی عموم کاربران و به‌خصوص کسب‌وکارها به صورت مستمر ارتقاء پیدا کند.
خوراکیان اضافه کرد: از مهم‌ترین اقدامات که طی ماه‌های اخیر صورت گرفته است عملیات گسترده برای شناسایی ضعف‌ها و اشکالات و نارسایی‌ها در لایه دسترسی و تجمیع بوده است. نقاط اشباع و عوامل ناپایداری به‌خوبی شناسایی‌شده و هماهنگی‌های لازم برای تهیه طرح‌های عملیاتی و اقدامات لازم انجام‌شده است که با رفع این اشکالات به‌طور قطع وضعیت شبکه بهبود خواهد یافت.
وی گفت: به موازات این رفع اشکالات، سرمایه‌گذاری خوبی برای سال ۱۴۰۲ در حوزه فیبر، خدمات TD-LTE حوزه نسل پنجم شبکه سیار صورت گرفته است. این سرمایه‌گذاری‌ها و اقدامات وضعیت شبکه و کیفیت و سرعت خدمات و سرویس‌ها را در سال ۱۴۰۲ به‌شدت متحول خواهد کرد و به‌مراتب وضعیت بهتری خواهیم داشت. در ماه‌های اخیر حملات بسیار وسیع اختلال سرویس به شبکه ملی اطلاعات با منشأ خارجی صورت گرفته و این شبکه توانسته است به صورت نسبتاً پایدار خدمات‌رسانی مناسب را داشته باشد.
طرح صیانت پشت درهای بسته به تصویب رسید
خبر دیگری که شوک بزرگی برای کاربران اینترنتی است؛ اینکه به نظر می‌رسد طرح صیانت در کمیسیون مشترک بررسی این طرح تصویب شده است. اگرچه در یک سال گذشته مناقشه درباره صیانت زیاد بوده و در نهایت هم تصمیم‌گیری برای این موضوع به پشت درهای بسته کمیسیون مشترکی در مجلس شورای اسلامی موکول شد؛ حالا به نظر می‌رسد این طرح پس از اینکه صحن مجلس در مورد مدت زمان اجرای آن تصمیم‌گیری کرد به شورای نگهبان ارسال خواهد شد.
به گزارش پیوست، آخرین اثری که از طرح صیانت در فضای سیاسی کشور به چشم می‌خورد تصویب چند ماده از آن در شورای عالی فضای مجازی بود. پس از به نظر می‌آید این طرح مسکوت مانده است و قرار نیست به تصویب مجلس برسد. حالا اما گویا ورق برگشته است و دبیر کمیسیون طرح «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» خبر از ارسال این طرح به شورای نگهبان در آینده‌ای نزدیک داد. گویا طرح در سکوت رسانه‌ای تصویب شده است و پس از اینکه صحن مجلس در مورد مدت زمان اجرای آن نظر دهد به شورای نگهبان ارسال خواهد شد.
مهرداد ویس‌کرمی، دبیر کمیسیون طرح صیانت در این باره به پیوست گفت: برخی از مواد طرحی که در کمیسیون مشترک تصویب شد به شورای عالی فضای مجازی ارتباط داشت و در این شورا تصویب شد. حال کمیسیون موادی که تصویب کرده بود را در اختیار هیات رییسه است.
او ادامه داد: صحن باید در مورد زمان اجرای قانون نظر بدهد. آقای دکتر قالیباف با توجه به اینکه شورای عالی فضای مجازی هم کار خود را انجام داده است گفت برای زمانش به صحن می‌رود و رأی‌گیری می‌کنیم. نماینده خرم‌آباد افزود: کمیسیون مشترک اختیار تام داد و صحن فقط در مورد اینکه چند سال آزمایشی اجرا شود به صحن می‌رود. به‌گفته وی صحن برای اجرای سه، پنج یا هفت ساله طرح تصمیم خواهد گرفت.
