برچسب - خشکسالی

در واپسين روزهاي زمستان ۱۴۰۳، يك هشدار بي‌سروصدا اما تكان‌دهنده منتشر شد. سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد (FAO) در گزارش تحليلي خود نسبت به وقوع «يكي از شديدترين خشكسالي‌هاي چند دهه اخير» در بخش‌هايي از خاورميانه، از جمله ايران، در سال ۱۴۰۴ هشدار داد. پيش‌بيني‌اي كه زنگ خطر را براي مديران منابع آب، كشاورزان و حتي مصرف‌كنندگان عادي به صدا درآورد. خشكسالي، واژه‌اي آشنا براي سرزمين ما، اين‌بار با شدت، گستره و پيامدهايي نگران‌كننده‌تر از هميشه بازگشته است.

تابستان ۱۴۰۴ فرا رسيده و ايران با يكي از بزرگ‌ترين بحران‌هاي آبي تاريخ خود روبه‌رو است. سدهايي كه روزگاري مظهر قدرت مديريت منابع آبي كشور بودند، امروز به نمادهاي خشكسالي و سوءمديريت تبديل شده‌اند. طبق آمار رسمي، در حال حاضر تنها ۴۳ درصد ظرفيت سدهاي كشور پر است و بيش از نيمي از حجم ذخاير آبي از دست رفته است.

خشکسالی در ایران وارد پنجمین سال پیاپی شده است. در این میان، برخی استان‌ها چون سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشترین و برخی چون مازندران و زنجان، کمترین کاهش بارندگی را تجربه کرده‌اند.

بر اساس آمار ارايه شده خشكسالي و كاهش حدود ۴۵ درصدي ذخاير آب نيروگاه‌هاي برقابي علت ناتواني نيروگاه‌هاي برقابي در توليد برق است كه اين موضوع در ايام پيك خود را بيشتر نشان مي‌دهد.

وزیر نیرو گفت:کل کشور در شرایط آبی مطلوبی قرار ندارد به طوری که ۱۵ استان‌ کشور مثل تهران و اصفهان در وضعیت نارنجی و بقیه در وضعیت زرد و خشکسالی قرار دارند و بر اساس گزارش‌های جهانی، منطقه ما در آستانه ورود به شرایط آبی دشوارتر است.

باران‌هاي بهاري امسال با قدرت و گستردگي قابل توجهي در بسياري از مناطق ايران باريدن گرفت. رودخانه‌ها جان تازه‌اي گرفتند، سدها كمي پُرتر شدند و آسمان باراني براي لحظاتي لبخند به لب مردم آورد. اما در پس اين رقص آسماني، سوالي جدي‌تر مطرح مي‌شود: آيا اين بارش‌ها براي حل بحران كم‌آبي ايران كافي است؟ يا فقط مُسكن موقتي براي زخمي عميق و مزمن‌اند؟ آيا به‌راستي مي‌توان نفس راحتي كشيد، يا همچنان بايد در انتظار روزهاي سخت بود؟

بررسي‌هاي كارشناسي نشان مي‌دهد كه در فضاي پيش‌ رو، با وقوع خشكسالي و كاهش ورودي آب به نيروگاه‌هاي برق‌آبي، بهره‌برداري از اين نيروگاه‌ها به ميزان قابل توجهي كاهش يافته است؛ به‌طوري‌كه ظرفيت عملياتي سال جاري تنها بخشي اندك از ظرفيت سال‌هاي گذشته را شامل مي‌شود و اجراي تعميرات اساسي به موقع، از اولويت‌هاي مهم در مديريت بحران به شمار مي‌رود. با گذر از ماه‌هاي نخست يكي از خشك‌ترين سال‌هاي آبي اخير، نشانه‌هاي فشار مضاعف بر صنعت برق‌آبي كشور بيش از پيش نمايان شده است.

قرار نيست به اين سادگي‌ها خشكسالي را پشت سر بگذاريم و حالا خبرهايي كه از سازمان هواشناسي هم مي‌رسد نويد پاييز و زمستان پر بارشي را نمي‌دهد. اينكه اصلا قرار است بر اساس اعلام اين سازمان پاييز ديرتر آغاز شود يعني دست و پنجه نرم كردن با هواي گرم تابستان بيشتر هم طول خواهد كشيد. در وضعيتي كه ناترازي انرژي در بخش‌هاي مختلف به وضوح ديده مي‌شود بايد ديد كمبود آب و برق در تابستان را چگونه قرار است از سر بگذرانيم.

خشكسالي‌هاي مكرر همراه با برداشت بيش از حد آب‌هاي سطحي و زيرزميني، موجب شده كه وضعيت كشور در شرايط بحراني قرار گيرد. از تبعات اين وضعيت خشك شدن درياچه‌ها، رودخانه‌ها، كاهش سطح آب‌هاي زيرزميني، فرونشست زمين و بيابان زايي است. در همين راستا، رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي با هشدار وقوع خشكسالي بسيار شديد در كشور گفت: ‌وضعيت مخازن تهران مناسب نيست.

مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان، با اشاره به وضعیت کم‌سابقه خشکسالی در سال آبی جاری گفت: امسال یکی از خشک‌ترین سال‌ها در ۶۰ سال گذشته را پشت سر گذاشتیم و میزان آوردها، به‌ویژه در فصل پاییز، به‌طور محسوسی کاهش یافته است.

مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور گفت: میزان ورودی آب به مخازن سدهای کشور تا ۱۵ فروردین در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۸ درصد کاهش یافته است.

بر اساس آخرین آمار از ابتدای سال آبی تا تاریخ ۲۷ اسفندماه از وضعیت سدهای کشور ۱۵ سد زیر ۲۰ درصد آب دارند و حجم آب موجود در مخازن ۴۴ درصد است.

مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور گفت: مقایسه ورودی به مخازن سد‌های کشور نشانگر این است که در سال آبی جاری تاکنون، ورودی مخازن نسبت به متوسط ۵ سال گذشته دارای ۴۳ درصد کاهش است. این در شرایطی است که سال‌های گذشته نیز سال‌های خشکی محسوب می‌شوند.

بررسی آمارهای صنعت آب نشان می‌دهد ایران در شرایط بحرانی کم‌آبی قرار گرفته و میزان بارندگی‌ها در 28 استان کشور کمتر از حد نرمال است. سدهای کلیدی کشور نیز در وضعیت قرمز یا زرد قرار دارند و خطر جیره‌بندی آب در تابستان پیش رو جدی است.

رئیس مرکز خشکسالی کشور گفت: میزان بارش‌ها از ابتدای سال به ۹۴ میلی متر رسیده درحالی که‌ ما امسال بهار پر بارشی هم نخواهیم داشت.

ايران مدت‌هاست كه با كاهش منابع آبي و تغييرات اقليمي دست‌وپنجه نرم مي‌كند. اما امسال شرايط پيچيده‌تر از هميشه شده است؛ ميانگين بارندگي كشور ۵۰ درصد كمتر از ميانگين بلندمدت است و اين يعني منابع آبي كه پيش‌تر هم كفاف نيازها را نمي‌دادند، حالا تحت فشار بيشتري قرار گرفته‌اند. به گزارش ايسنا، شرايط بحراني، سياستگذاران را مجبور كرده كه به جاي تمركز بر افزايش منابع آب، به بهينه‌سازي مصرف و مديريت بهتر آن بينديشند. ديگر نمي‌توان به بارش‌هاي سالانه و سدسازي‌هاي سنتي اتكا كرد؛ حالا نگاه‌ها به كاهش هدررفت، بازچرخاني و استفاده بهينه از آب در بخش‌هاي مختلف معطوف شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی گفت: تراز فعلی دریاچه ارومیه در حال حاضر ۱۲۷۰.۲۸متر است.

معاون بهره برداری و توسعه آب گفت: جیره‌بندی آب در دو حالت اتفاق می‌افتد یکی شرایط بسیار دشوار و نبود نزولات آسمانی و دیگری هم عدم همکاری مردم است.

معاون امور مشترکین آبفا با اشاره به کاهش شدید حجم آب در سدهای پنجگانه استان تهران گفت: قطعا تابستان آینده با کم‌آبی روبرو خواهیم شد و به همکاری مشترکان در صرفه‌جویی ۱۰ درصدی مصرف آب نیازمندیم.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور معتقد است: وضعیت ایران از نظر خشکسالی به تدریج بدتر شده و شدت خشکسالی افزایش یافته است. دوره‌های خشکسالی نیز طولانی‌تر شده است. این موضوع قطعاً تأثیر منفی بر کشاورزی و امنیت غذایی خواهد داشت.