موتور بيثبات توليد
آمارهاي سامانه كدال نشان ميدهد توليد خودروهاي سواري در هشتماه نخست سال جاري با رسيدن به ۵۲۸ هزار دستگاه، ضمن ثبت كاهش ۶.۴ درصدي نسبت به سال گذشته، فاصلهاي جدي با هدفگذاري سهميليون دستگاه در افق ۱۴۰۴ دارد.
تعادل|
آمارهاي سامانه كدال نشان ميدهد توليد خودروهاي سواري در هشتماه نخست سال جاري با رسيدن به ۵۲۸ هزار دستگاه، ضمن ثبت كاهش ۶.۴ درصدي نسبت به سال گذشته، فاصلهاي جدي با هدفگذاري سهميليون دستگاه در افق ۱۴۰۴ دارد. در حالي كه ايرانخودرو با رشد ۱۵.۵ درصدي توانسته بخشي از ظرفيت خود را افزايش دهد، افت شديد سايپا و پارسخودرو تصوير كلي صنعت را منفي كرده و نشان ميدهد موتور توليد همچنان با نوسان و بيثباتي مواجه است؛ وضعيتي كه تحقق اهداف توسعهاي را بيش از پيش دور از دسترس ميكند.
از جمله دلايل اصلي اين عقبماندگي ميتوان به مشكلات تأمين قطعات، نوسانات نقدينگي و سرمايه در گردش، توقف يا كاهش توليد در خطوط مونتاژ، محدوديتهاي مالي و مديريتي، قيمتگذاري دستوري، ضعف بهرهوري در شركتها و ناهماهنگي ميان سياستهاي حمايتي دولت و نياز واقعي بازار اشاره كرد.
توليد خودرو به روايت كدال
بررسي آمارهاي منتشرشده در سامانه كدال نشان ميدهد كه مجموع توليد خودروهاي سواري در هشتماه نخست سال جاري به ۵۲۸ هزار و ۵۳ دستگاه رسيده است؛ رقمي كه ضمن ثبت كاهش ۶.۴ درصدي نسبت به سال گذشته، فاصلهاي چشمگير با اهداف از پيش تعيينشده براي صنعت خودرو دارد. بر اساس سند «اهداف و سياستهاي توسعه صنعت خودرو در افق ۱۴۰۴»، قرار بود توليد سالانه خودروهاي سبك به ۳ ميليون دستگاه برسد.
اما عملكرد فعلي و روند نزولي توليد در دو خودروساز بزرگ نشان ميدهد كه صنعت خودرو همچنان از تحقق اين هدف فاصله زيادي دارد.
رشد ايرانخودرو بهتنهايي قادر به جبران افت شديد سايپا و پارسخودرو نيست و برآيند عملكرد سه شركت، تصويري از عدم انطباق وضعيت فعلي با اهداف راهبردي را ترسيم ميكند.
اين شكاف ميان هدف و عملكرد، بيانگر چالشهاي ساختاري، محدوديتهاي توليد و بيثباتي سياستگذاري در اين صنعت است؛ مسائلي كه در صورت تداوم، تحقق اهداف توسعهاي را بيش از پيش دور از دسترس خواهد كرد.
ايرانخودرو در هشتماه نخست سال جاري توانسته ۳۷۷ هزار و ۷۸۱ دستگاه خودرو توليد كند؛ در حالي كه در مدت مشابه سال گذشته اين رقم ۳۲۷ هزار و ۴۵ دستگاه بود. اين عملكرد به معناي رشد ۱۵.۵ درصدي و افزايش بيش از ۵۰ هزار دستگاه است. در جزييات توليد، پژو ۲۰۷ با ۱۱۳ هزار و ۸۳ دستگاه تقريباً بدون تغيير باقي مانده و كاهش اندك ۰.۴ درصدي را ثبت كرده است. سورن با توليد ۹۹ هزار و ۱۹۵ دستگاه رشد چشمگير ۳۸.۷ درصدي داشته و دنا نيز با ۶۱ هزار و ۹۷۱ دستگاه رشد ۶.۸ درصدي را تجربه كرده است. رانا با توليد ۱۱ هزار و ۷۸۴ دستگاه رشد ۵ درصدي داشته و هايما با ۱۵ هزار و ۴۰ دستگاه جهش ۵۵.۲ درصدي را ثبت كرده است.
تارا نيز با توليد ۵۸ هزار و ۷۷۴ دستگاه رشد ۳۳.۵ درصدي داشته است. در كنار اين محصولات، خودروهاي ناقص با ۳ هزار و ۷۶ دستگاه و ديگر محصولات با ۱۷ هزار و ۷۳۱ دستگاه در آمار توليد ايرانخودرو ديده ميشوند.
ميزان خودروهاي تجاري نشده اين شركت، از ابتداي امسال تاكنون سه هزار و ۷۶ دستگاه است.
در مقابل، سايپا با افتي محسوس مواجه شده است. اين شركت طي هشتماه نخست امسال تنها ۱۱۰ هزار و ۵۰۲ دستگاه خودرو توليد كرده؛ در حالي كه سال گذشته در همين بازه زماني ۱۶۸ هزار و ۹۵۱ دستگاه توليد داشت.
اين كاهش معادل ۳۴.۶ درصد است. خانواده X200 با توليد ۸۹ هزار و ۳۲۳ دستگاه كاهش ۳۴.۱ درصدي را ثبت كرده و شاهين نيز با توليد ۲۱ هزار و ۱۷۴ دستگاه افت ۳۶.۵ درصدي داشته است. محصول جديد آريا اتومات نيز تنها با توليد ۵ دستگاه در آمار ديده ميشود.
اين شركت خودرويي در مدت مشابه سال گذشته بيشترين توليد خودرو را در گروه ۲۰۰ X (تيبا، كوئيك، ساينا) با ۱۳۵ هزار دستگاه داشت. امسال فروش اين شركت ۱۲۹ هزار و ۷۲۰ دستگاه با كاهش ۳۹.۴ درصدي بوده، يعني ۸۴ هزار و ۴۸۵ دستگاه خودرو كمتر توليد كرده و به فروش رسانده است.
پارسخودرو نيز شرايطي مشابه دارد. اين شركت در هشتماه ابتدايي سال جاري ۳۹ هزار و ۷۷۵ دستگاه خودرو توليد كرده؛ در حالي كه سال گذشته در همين مدت ۶۸ هزار و ۴۳ دستگاه توليد داشت. كاهش توليد پارسخودرو به ۴۱.۵ درصد رسيده است.
در جزييات، گروه Q200 با توليد ۲۹ هزار و ۹۸۶ دستگاه افت ۳۱.۳ درصدي داشته و سهند با توليد ۹ هزار و ۷۳۳ دستگاه كاهش ۶.۹ درصدي را ثبت كرده است. پارس نوآ تنها ۵۶ دستگاه توليد داشته و توليد كوئيك معمولي و ساينا S بهطور كامل متوقف شده است.
بررسي روند ماهانه نيز نشاندهنده نوسان و بيثباتي در توليد است. در آبانماه، توليد خودروهاي سواري به ۷۲ هزار و ۵۲۲ دستگاه رسيد كه نسبت به مهرماه (۷۵ هزار و ۷۳۵ دستگاه) كاهش ۴.۲ درصدي را نشان ميدهد. ايرانخودرو در اين ماه با توليد ۵۸ هزار و ۳۳۷ دستگاه رشد ۴.۶ درصدي نسبت به مهر داشت، اما سايپا با توليد ۱۱ هزار و ۳۲۰ دستگاه كاهش ۲۲.۴ درصدي را تجربه كرد و پارسخودرو نيز با توليد تنها ۲ هزار و ۸۶۵ دستگاه افت سنگين ۴۶.۷ درصدي را ثبت كرد.
دلايل عقب ماندگي توليد چيست؟
در مجموع، عملكرد سه خودروساز اصلي كشور نشان ميدهد صنعت خودرو در پايان آبانماه نهتنها كاهش توليد داشته، بلكه نتوانسته روند رشد پايدار را حفظ كند. افت توليد سايپا و پارسخودرو در برابر رشد محدود ايرانخودرو، تصويري ناهمگون و نامتعادل از وضعيت توليد ارايه ميكند و نشان ميدهد موتور توليد صنعت همچنان با نوسان مواجه است. مقايسه عملكرد فعلي با هدفگذاري توليد ۳ ميليون دستگاه در افق ۱۴۰۴ نيز نشان ميدهد صنعت خودرو فاصله قابل توجهي با برنامههاي تدوينشده دارد.
از جمله دلايل اصلي اين عقبماندگي ميتوان به مشكلات تأمين قطعات، نوسانات نقدينگي و سرمايه در گردش، توقف يا كاهش توليد در خطوط مونتاژ، محدوديتهاي مالي و مديريتي، قيمتگذاري دستوري، ضعف بهرهوري در شركتها و ناهماهنگي ميان سياستهاي حمايتي دولت و نياز واقعي بازار اشاره كرد. ادامه اين روند، ضرورت بازنگري در سياستها، اصلاح ساختار توليد و مديريت بهتر منابع را بيش از پيش برجسته ميسازد.
