مرحله معاملات پاياني با شفافيت كامل انجام مي‌شود
با آغاز اجراي مرحله «معاملات پاياني» (TAL) در بورس تهران، يكي از طرح‌هاي راهبردي بازار سرمايه وارد فاز عملياتي شد. اين مرحله با هدف افزايش نقدشوندگي و امكان انجام معامله با قيمت پاياني معاملات طراحي شده است.
با آغاز اجراي مرحله «معاملات پاياني» (TAL) در بورس تهران، يكي از طرح‌هاي راهبردي بازار سرمايه وارد فاز عملياتي شد. اين مرحله با هدف افزايش نقدشوندگي و امكان انجام معامله با قيمت پاياني معاملات طراحي شده است. در همين زمينه، محمدرضا شاه‌نظري، معاون نظارت بر بازار بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگويي به تشريح ابعاد اجرايي و نظارتي اين مرحله جديد پرداخت و از تمهيدات لازم براي صيانت از حقوق سهامداران و اطمينان از انجام معاملات در فضايي منصفانه و شفاف خبر داد.مرحله معاملات پاياني يا TAL دقيقاچيست و چه اهميتي براي بازار سرمايه دارد؟مرحله معامله در قيمت پاياني يا همان TAL، فرصتي راهبردي و مفيد براي فعالان بازار سرمايه فراهم مي‌كند. هم‌چون تجارب جهاني بورس‌هاي كشورهاي مختلف، مهم‌ترين مزيت اين مرحله آن است كه معامله‌گران مي‌توانند پس از پايان جلسه معاملات عادي و تعيين قيمت پاياني رسمي، در بازه زماني مشخصي هم‌چنان سفارش‌هاي خود را ثبت و اجرا كنند؛ با اين تفاوت كه در اين مرحله، سفارش‌گذاري و معامله صرفا با قيمت پاياني انجام مي‌شود.اين موضوع مزاياي متعددي دارد؛ از جمله كاهش ريسك نوسانات لحظه‌اي قيمت، افزايش نقدشوندگي بازار به‌واسطه اضافه شدن ۱۵ دقيقه به زمان معاملات، و ايجاد امكان معامله در قيمت مشخص براي سرمايه‌گذاران خرد و سهامداران نهادي.از منظر نظارتي، چه تمهيداتي براي جلوگيري از تخلفات احتمالي در اين مرحله در نظر گرفته شده است؟با توجه به ماهيت جديد اين مرحله، تمهيدات لازم از حيث نظارتي نيز انديشيده شده است. تمامي سفارشات و معاملات بازار عادي رصد مي‌شود تا از بروز تخلف‌هايي كه ممكن است موجب جهت‌دهي به قيمت پاياني يا تأثيرگذاري بر معاملات مرحله پاياني شود، جلوگيري شود. همچنين در خودِ مرحله معاملات پاياني نيز بررسي‌هاي نظارتي به‌صورت كامل ادامه دارد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، اقدامات لازم براي حفاظت از حقوق سهامداران انجام خواهد شد.از نظر فني، ساختار اين مرحله چگونه است و چه تفاوتي با مرحله عادي معاملات دارد؟از آنجا كه مرحله پاياني در ادامه مرحله حراج پيوسته قبلي است و شامل پيش‌گشايش نيست، سفارش‌هاي واردشده به سامانه در هر لحظه امكان معامله دارند. اين ويژگي به‌خودي‌خود به كاهش ناهنجاري‌هاي احتمالي مانند ورود سفارش‌هاي بدون پشتوانه يا جهت‌دهي به بازار كمك مي‌كند.در صورت بروز توقف نماد يا عدم تأييد معاملات در بازار عادي، وضعيت مرحله پاياني چگونه خواهد بود؟در صورتي كه نماد در بازار عادي، پيش از مرحله پاياني يا در ميانه آن، به دلايل نظارتي، عملياتي يا انتشار اطلاعيه در سامانه كدال متوقف شود، نماد مربوطه در مرحله پاياني نيز متوقف مي‌شود. به همين شكل، اگر تمام معاملات نماد در بازار عادي با عدم تأييد همراه باشد، مرحله پاياني اجرا نخواهد شد يا در صورت اجرا، به دليل اينكه قيمت پاياني مربوط به بازار عادي مبناي اين مرحله است، معاملات مرحله پاياني نيز با عدم تأييد همراه خواهد شد. البته سرمايه‌گذاران بايد توجه داشته باشند كه معاملات مرحله پاياني با قيمت پاياني نماد در ساعت 30: 12 انجام مي‌شود و اگر به دلايل نظارتي، قيمت پاياني نماد پس از ساعت 30: 12 تغيير نمايد، معاملات مرحله پاياني بر اساس همان قيمت پاياني ساعت 30: 12 خواهد بود. همچنين نمادهايي كه در حداكثر يا حداقل دامنه مجاز روزانه معامله مي‌شوند، طبق رويه معيني مجاز به معامله در اين مرحله خواهند بود.با رعايت ملاحظات نظارتي ذكرشده، مي‌توان اطمينان معقولي داشت كه مرحله معاملات پاياني با رعايت اصول انصاف و شفافيت انجام مي‌شود. اين مرحله فرصت مناسبي است براي كساني كه مي‌خواهند به‌دور از نوسانات روزانه و بر مبناي قيمت پاياني شكل‌گرفته از كل معاملات روز، معامله كنند و از مزاياي اين سازوكار جديد بهره‌مند شوند.
