يارانه بنزين و عدالت اقتصادي
درباره حذف احتمالي يارانه سوخت (بنزين) دهك‌هاي ۸، ۹ و ۱۰ كشور، در راستاي رعايت عدالت اجتماعي درون جامعه موضوع چندوجهي است.
درباره حذف احتمالي يارانه سوخت (بنزين) دهك‌هاي ۸، ۹ و ۱۰ كشور، در راستاي رعايت عدالت اجتماعي درون جامعه موضوع چندوجهي است. در واقع يك بخش بيشتر اين موضوع قضاوت‌هاي غيراقتصادي است و همه بايد از اين سهميه برخوردار باشند، چه فقير و چه غني. از يك جهت ديگر اما مي‌توان گفت افراد غني به اين سهميه نيازي ندارند و اگر اين سهميه را به آنها ندهيم، ناراحت نمي‌شوند.بحث مهم اما اين است كه دهك نهم و دهم چه كساني هستند؟ به عنوان مثال الان به من گفته‌اند كه دهك نهم هستم، آيا معيار خاصي براي معرفي دهك‌ها وجود دارد؟ الان درآمد من با فردي كه در دهك دهم لامبورگيني سوار شده و ويلاي آنچناني يا كارخانه دارد، يكسان است؟ اگر من الان دهك نهم يا دهم به شمار مي‌روم، به هيچ عنوان قابل مقايسه با افراد حاضر در دهك دهم نيستم كه درآمدهاي بسيار زيادي دارند. در واقعيت اين اتفاق در حق افرادي مثل بنده بي‌عدالتي است. اگر ما بالاترين درآمد و دارايي را براي دهك دهم در نظر بگيريم، در بهترين حالت بنده به عنوان عضو هيات علمي بايد در دهك چهارم يا پنجم قرار مي‌گرفتم. اين به نوعي بي‌عدالتي است، چون معيار تشخيص‌ها مشخص نيست.
اگر موضوع تشخيص اشتباه دهك‌ها را كنار بگذاريم، به نظر من دهك‌هاي ۸، ۹ و ۱۰ درآمدها و دارايي‌هايي دارند كه نيازي به اين يارانه بنزين ندارند. الان هم همان افراد بعد از سهميه يارانه به صورت آزاد بنزين مي‌زنند. سوال مهم اين است كه نگراني ما بنزين ۱۵۰۰ توماني است يا نگران بنزين ۳۰۰۰ توماني هستيم؟ اگر قرار هست اين اتفاق بيفتد، پس ما اشتباه مي‌كنيم كه بنزين بدون سهميه را ۳۰۰۰ تومان بدهيم، در كمترين حالت بنزين بدون سهميه (آزاد) بايد به قيمت ۶۰۰۰ تومان عرضه شود تا حداقل شاهد يك عكس‌العملي باشيم.من موافق حذف سهميه بنزين براي دهك‌هاي فوق هستم، اما به عنوان مثال يارانه نان را كه نمي‌توان از آنها كسر كرد. البته آن فرد سهميه نان را نمي‌خواهد، چون در نانوايي سنگك دو رو كنجد سفارش مي‌دهد و آن افراد حاضر در دهك بالا وقت كافي براي اين چيزها را ندارند و براي آنها فرقي ندارد. اين موضوع فراتر از يارانه بنزين است. به نظر من با اين روش ما در دور تكرار مي‌افتيم و اتفاق خاصي نمي‌افتد.
چه برنامه‌اي براي رسيدن درآمدهاي حاصل از اين كار به دست دهك‌هاي پايين‌تر در نظر داريم؟ افراد دهك‌هاي بالاتر با تورم موجود آسيبي نمي‌بينند و دارايي‌هاي آنها بيشتر خواهد شد.از ديد حسابداري و در آن قسمت شايد ما يارانه بنزين كمتري بپردازيم، اما جاهاي ديگر كه بايد با تورم مبارزه كنيم، هزينه‌هاي تامين اجتماعي ديگر براي دهك‌هاي پايين افزايش پيدا مي‌كند و فكر نكنيد كه هزينه دولت كم خواهد شد. بهترين كار مبارزه با تورم است. الان در كشورهاي ديگر ماليات روي بنزين را مي‌گيرند و بنزين ارزان نيست، اما ما يك موضوع مهم به نام نرخ ارز داريم كه از ۴ هزار تومان به۸۰ تا ۹۰ هزار تومان رسيده است. الان مي‌گويند قيمت بنزين در تركيه ۲۴ هزار تومان است، اما اين موضوع در شرايطي است كه قيمت ارز بالا رفته است. بحث نرخ ارز و تورم اين شرايط را وخيم‌تر مي‌كند. دولت حتما نياز دارد كه درباره قيمت بنزين بازنگري كند، اما بايد با توجه به بحث‌هاي اجتماعي و شرايط فعلي اين مساله مورد بررسي دقيقي قرار گيرد. راهكار مناسب اين است كه وسايل حمل و نقل عمومي بهبود پيدا كند. بايد اتوبوس باكيفيت شود،كه البته در اين صورت قيمت بليت‌هاي اتوبوس و مترو هم گران‌تر خواهد شد. در واقع با اين تصميم فعلي فقط يك هزينه به كشور تحميل كرده‌ايم و همين موضوع باعث تورم بيشتر مي‌شود كه در اين شرايط دولت باز هم بايد فكر ديگري بكند. اگر نرخ ارز هم تغيير كند بنزين به سمت بيرون قاچاق مي‌شود. در آن صورت ما بايد جلوي قاچاق بنزين را هم با روش‌هاي كشورهاي ديگر بگيريم.
