رودخانه کارون تنها رود قابل کشتیرانی ایران با ۹۵۰ کیلومتر در جنوب کشور قرار دارد. بر اساس اسناد تاریخی قدمت کارون حدود هزار سال است و در این مدت موجب شکل‌گیری تمدن‌های زیادی در مسیر خود شده است، البته در ادوار مختلف تغییرات زیادی را تجربه کرده اما همواره زندگی بخش بوده و آبادی‌های زیادی را سیراب کرده است، در حقیقت رودخانه کارون باعث شده تا آبادی‌های کوچک و بزرگی در مسیر آن به وجود بیایند، اکنون نیز رود کارون یکی از مهم‌ترین نشانه‌های طبیعی در استان خوزستان محسوب می‌شود.
این رودخانه از شهرهای بزرگی مانند شوشتر، مسجد سلیمان، ایذه و خرمشهر عبور می‌کند، رودخانه کارون مسیر خود را از استان چهارمحال و بختیاری آغاز می‌کند و تا استان خوزستان نیز ادامه می‌یابد، در نهایت کارون پس از رسیدن به خرمشهر به دو قسمت تقسیم می‌شود، یک شاخه آن به اروندرود در مرز ایران با عراق و شاخه دیگر آن در ادامه مسیر به خلیج فارس می‌رسد و به اقیانوس هند دسترسی پیدا می‌کند. روی رود کارون به‌دلیل وسعت و حجم بالای آبی که دارد در طول زمان سدهای مختلفی برای تامین انرژی برق و آب آشامیدنی و کشاورزی ساخته‌اند.
مهم‌ترین سدهای این رودخانه، کارون یک، کارون دو، کارون سه، کارون چهار، مسجد سلیمان (گدار لندر)، گتوند علیا و سد تنظیمی گتوند هستند که این برداشت‌ها به مرور شرایط کارون را وخیم کردند. امروزه شرایط کارون چندان مساعد نیست، کم آبی گریبان این رود را هم گرفته و زنگ خطر شرایط وخیم آن را را به صدا در آورده است، کارشناسان معتقدند با خشک‌شدن آب این رودخانه، تمام علائم حیات از این بخش ایران حذف می‌شود، عوامل مختلفی مانند ورود پساب‌های کشاورزی، خانگی و صنعتی به کارون و از طرفی احداث چندین سد و انتقال آب به بخش‌های دیگر زندگی رود را تهدید می‌کند.
برداشت میلیون‌ها متر معکب آب از کارون
مدیر دفتر بررسی و مقابله با آلوگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفت: کارون بزرگ‌ترین رودخانه کشور است که به دلیل کاهش نزولات جوی، طرح‌های انتقال آب و برداشت‌های بی‌رویه وضعیت مناسبی ندارد، یکی از معضلات محیط زیستی آن برداشت آب توسط صنایع از این رودخانه است که نمونه بارز آن واحدهای پتروشیمی منطقه ماهشهر است که سالانه میلیون‌ها متر مکعب آب از کارون برای فرایند تولید برداشت می‌کنند.
امید صدیقی افزود: تا حدودی برای برون رفت از این مشکل می‌توان از آب ناشی از تصفیه فاضلاب شهری ماهشهر و بندر امام(ره) استفاده کرد که البته چند سالی است آبفای استان خوزستان در حال اجرای آن است و تا حدودی هم پیشرفت کرده اما بسیار کند پیش می‌رود، بر این اساس پتروشیمی بندر امام(ره) به آبفای استان خوزستان پیشنهاد داد که این پروژه را با هزینه خود اجرا کند و پساب تصیفه شده برای پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد که به این ترتیب برداشت آب از کارون متوقف می‌شود، موضوع در دست پیگیری است و همکاری بیشتر آب و فاضلاب استان خوزستان برای اجرای این پروژه ضروری است، در این باره سازمان محیط زیست هم پیگیر این مساله است.
معضلی به نام فاضلاب شهری
او خاطرنشان کرد: یکی از معضلات ما بحث فاضلاب شهرهای ساحلی هم در جنوب هم در شمال کشور است که برای آنها به دنبال راهکاری هستیم که هم کمترین آسیب به محیط زیست دریایی وارد شود و هم اینکه بتوان از آب موجود از تصفیه استفاده دوباره کرد تا فشار کمتری بر منابع آبی وارد شود، همچنین معضل آلودگی‌ها برطرف می‌شود، وزارت نیرو مسوول اجرای تصفیه خانه‌هاست که متاسفانه برای اجرا بودجه‌ای قطره چکانی دارد، این در حالی است که صدها شهر از جمله شهرهای ساحلی نیاز دارند تا تصفیه خانه‌هایشان هر چه سریعتر راه‌اندازی شوند، مثلا در برخی از شهرهای ساحلی ۱۰ تا ۱۵ سال است که طرح تصفیه خانه آنها در حال اجراست در حالی که با توجه به اهمیت موضوع این طرح‌ها باید با سرعت بیشتری پیش روند.
مصرف سالانه حداقل ۸۰ درصد از آب تجدیدپذیر کشور در بخش کشاورزی
مدیر دفتر بررسی و مقابله با آلوگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: باید نهضت بازچرخانی آب را در صنایع و واحدهای خدماتی راه‌اندازی کنیم چون با این کار هم مصرف آب و هم انرژی در آنها کاهش می‌یابد و هم میزان حجم پساب و پسماند آنها بسیار کم می‌شود که این مساله هم به امر اقتصاد مجموعه کمک می‌کند و از طرفی راندمان را بالا می‌برد. او در ادامه به میزان مصرف آب در بخش کشاورزی هم اشاره کرد و گفت: در بخش کشاورزی هم آب زیادی مصرف می‌شود که باید به سمت افزایش راندمان با کاهش مصرف آب پیش رویم در واقع با توجه به شرایط کنونی منابع آبی راهی جز این نداریم.
