آیین رونمایی از گواهی سپرده نفت خام و گواهی سپرده میعانات گازی با حضور جواد اوجی وزیر نفت، سیداحسان خاندوزی وزیر اقتصاد، محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، مجید عشقی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران در وزارت نفت برگزار شد. سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در این مراسم گفت: صنعت نفت ما تاریخچه دیرین و تلاطمات و پیچیدگی‌های زیادی داشته است اما یکی از مواردی که سال‌های سال در یک انحصار و قفل شدگی وجود داشت، گام به گام شکست و مرتفع شد.
بخشی از این شکست با ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ و ورود بخش خصوصی به زنجیره نفت خام و میعانات بود. خاندوزی در ادامه بیان کرد: بخش دیگر این قفل نیز امروز با همت مشترک وزارت نفت، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و بازار سرمایه شکسته خواهد شد و ابزارهای جدید مالی و اقتصادی به کمک آمده‌اند. وی گفت: نکته مهم این است که این ابزار در زمانی ایجاد می‌شود که وضعیت فروش نفت در یک نقطه بسیار مطلوب قرار دارد و در زمینه تعاملات خارجی و تبادلات مالی نیز در نقطه بسیار مطلوبی نسبت به گذشته دارد.
رقابتی شدن و شفاف شدن و بازگشایی درها بر روی بخش خصوصی در صنعت نفت مهم‌ترین رخداد در این میان است. وی افزود: در رونمایی این گواهی صرفا یک اتفاق کاغذی صورت نمی‌گیرد، یک رخداد واقعی و فیزیکی اتفاق می‌افتد و هدایت نقدینگی به یک بازار مولد و واقعی است. وزیر اقتصاد اضافه کرد: از زحمات دوستانمان در وزارت نفت و سازمان بورس و بورس انرژی در یک سال اخیر صمیمانه قدردانیم و ان شاءالله شاهد عمق بخشی در آینده به این ابزار باشیم.
بیش از یک سال کارشناسی برای افتتاح گواهی
جواد اوجی، وزیر نفت در این آینن اظهار کرد: بیش از یک سال کار کارشناسی و آسیب‌شناسی و طراحی دقیق صورت گرفت که ماحصل آن طراحی یک ابزار کارآمد و جذاب شد.
اوجی در ادامه بیان کرد: ما در بدو آغاز به کار دولت درگیر مشکلات و چالش‌های عدیده‌ای بودیم. دغدغه مشترک همه وزارتخانه‌ها، نمایندگان مجلس و بدنه دولت دست و پنجه نرم کردن با فروش نفت بود که گاهی به نزدیک صفر هم رسیده بود. وی افزود: با اقداماتی همچون اصلاح قراردادها، دیپلماسی انرژی و ساید اقدامات باعث شده امروز به نقطه‌ای بیش از آنچه در سال ۹۷ نفت و فرآورده، فروخته می‌شد، به فروش برسد.
در همین ۱۱ ماهه ۱۴ میلیارد دلار در سامانه نیما و بازار متشکل ارز تزریق شد که به‌طور شفاف موید تحقق این امر است. جواد اوجی در ادامه گفت: امسال ۸۳ میلیون بشکه بیشتر از سال گذشته نفت فروختیم و همه پول آن را نیز گرفتیم. در حوزه گاز نیز وضعیت به همین منوال بوده است و در صادرات lpg نسبت به سال قبل ۲۱ درصد رشد داشتیم. با افتتاح فاز ۱۴ پالایشگاه پارس جنوبی نیز یک میلیون تن میعانات گازی و LPG و یک میلیون تن اتان نیز به این ظرفیت افزوده می‌شود.
افتتاح قرارداد آتی در سال آینده
علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت: بورس انرژی ایران طی یک دهه از فعالیت خود و در راستای ایفای ماموریت‌ها و وظایف خود در ایجاد بازاری کارا و شفاف در حوزه معاملات نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی تلاش‌های زیادی را انجام داده است. موضوع عرضه نفت خام در بورس از مطالبات جدی در سطوح مختلف حاکمیتی و رسانه‌ای بوده و هست. نقوی در ادامه بیان کرد: در سال آینده با برنامه‌ریزی صورت گرفته برآنیم تا علاوه بر عمق بخشی و افزایش سهم معاملات گواهی سپرده نفت خام، با همکاری شرکت ملی نفت و با توجه به پذیرش قراردادهای آتی نفت خام و میعانات گازی در بورس، معاملات این قراردادها را برای فعالین برقرار کنیم و در گام بعدی از قراردادهای اختیار معامله رونمایی خواهیم کرد.
مجید عشقی، رییس سازمان بورس گفت: گواهی سپرده نفت نقطه شروع یک بازار شفاف و بسیار مفید برای بازار سرمایه است. این ابزار معامله فیزیک نفت خام به صورت ریالی است. بر پایه این ابزار قراردادهای آتی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری شکل می‌گیرد و معاملات این گواهی سقف زمانی ندارد. اشخاص حقوقی می‌توانند گواهی سپرده را خرید کنند. افراد حقیقی نیز در آینده نزدیک می‌توانند در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده نفت و میعانات گازی سرمایه‌گذاری کنند.
دارنده گواهی سپرده نفت، مالک فیزیکی نفت خام خواهد بود
محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: ایجاد یک بازار داخلی برای فروش نفت و اتکا به ظرفیت‌های بخش خصوصی سرآغازی برای اصلاح آسیب‌های پیشین در فروش نفت بود و از همکاری بازار سرمایه برای تحقق این امر صمیمانه قدردانیم. بیش از ۳ هزار ساعت در وزارت نفت روی این موضوع کار شده و وزیر محترم نفت نیز راسا در این موضوع حمایت کردند. این ابزار، یک ابزار خلاقانه و جدید است و دارندگان این اوراق، مالک فیزیک نفت خام خواهند بود. محسن خجسته مهر در ادامه مراسم بیان کرد: سرمایه‌گذاران به جای توجه به بازار ارز و طلا از این پس می‌توانند در طلای سیاه نیز سرمایه‌گذاری کنند. بازار ثانویه این گواهی راه‌اندازی شده است و این اوراق در بانک‌ها قابلیت تضمین شدن دارد. در کنار امکان سرمایه‌گذاری دلاری، در صورت درخواست دارنده، امکان تبدیل به ریال برای این اوراق وجود دارد.
افتتاح معالات شمش طلا در بورس کالا
همچنین روز گذشته بورس کالا نیز میزبان یک مراسم دیگر بود و در آیین افتتاح معاملات شمش طلا در بازارهای مالی و مشتقه برگزار شد. مجید عشقی نیز در این مراسم اعلام کرد: بسیار خوشحالیم که امروز توانستیم در زنجیره ابزارهای سرمایه‌گذاری مربوط به کالا که یکی از ابزارهای جذاب سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران است، ورود کنیم.
این ابزارها از سالیان گذشته در بازار سرمایه راه‌اندازی و مورد استفاده قرار گرفته بود. عشقی اعلام کرد: یکی از این ابزارهای مربوطه شمش طلا بود که راه‌اندازی آن با اراده وزارت صنعت، معدن و تجارت و نیز بورس کالا محقق شد و توانستیم به این مرحله برسیم که معاملات شمش طلا را افتتاح کنیم. رییس سازمان بورس خاطرنشان کرد: بورس کالا به عنوان یک بازار شفاف و منصف در سالیان گذشته نقش مهمی را در معاملات کالاهای مختلف به خصوص به خصوص کالاهای واسطه‌ای ایفا کرده است. بورس کالا در حوزه محصولات صنعتی و پتروشیمی نقش محوری داشته و به عنوان بازار شفاف به نقش خود عمل کرده است.
عشقی تاکید کرد: بورس کالا در سال ۱۴۰۱ به رکوردهای زیادی دست پیدا کرده است که طبق برآوردها حدود یک هزار هزار همت ارزش معاملات بوده و نزدیک به ۱۱۰ میلیون تن انواع کالا در این بازار معامله شد. زمانی که گفته می‌شود کالایی در بورس کالا معامله می‌شود به‌طور حتم معاملات با منافع زیادی همراه خواهند شد.
عشقی با بیان اینکه وقتی کالایی در بورس کالا عرضه می‌شود، عرضه و تقاضا قابل رصد خواهد بود، ادامه داد: ابزارهای سرمایه‌گذاری در دست سیاستگذار است که می‌تواند طبق اعداد برای آینده برنامه‌ریزی کند. وقتی اعداد بالا می‌رود این امر نشان‌دهنده مشکل در بحث‌های تعرفه‌ای یا برخی مولفه‌ها است. وی اظهار داشت: بورس کالا به عنوان دماسنجی است که با استفاده از متغیرهای مختلف در این بازار و نیز از طریق دستگاه‌های مختلف به کمک بازار آییم. اکنون با توجه به فعالیت بیش از ۱۵ سال بورس کالا همواره با فراز و نشیب‌هایی روبرو هستیم که در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که از این ابزار می‌توان برای تنظیم بازار بسیاری از کالاها استفاده کرد.
رییس سازمان بورس تاکید کرد: در حوزه طلا همکاری‌های خوبی با ذی‌نفعان این بازارها در گذشته وجود داشته و اخیراً هم با بانک مرکزی مذاکراتی را برای انتشار اوراق سلف داشتیم، در مدت زمان کوتاهی اوراق سلف بانک مرکزی راه‌اندازی شد و به بخشی از نیاز بازار جواب داد. وی اظهار داشت: در ادامه بحث فروش سکه به صورت ربع سکه و تمام سکه از طریق ابزارهای بورس کالا در دستور کار قرار گرفت که نشان‌دهنده موفقیت همکاری نزدیک بورس کالا و بانک مرکزی است. عشقی خاطرنشان کرد: با توجه به این سوابق گام دیگری را برداشتیم و شاهد بودیم که معضل جدی در حوزه معادن طلا به صورت عمده و برای فروش آن وجود دارد، درخواست و تقاضای زیادی برای طلا داشتیم که با همکاری نزدیک وزارت صمت و بورس کالا ابزار شمش طلا در بورس کالا راه‌اندازی شد تا سرمایه‌گذاران و مردم عادی بتوانند در قطعات کوچک یک گرمی سرمایه‌گذاری کنند.
رییس سازمان بورس گفت: در بسیاری از مواقع شاهد هستیم که مردم عادی برای حفظ قدرت خرید سرمایه‌هایشان وارد برهی بازار کالاهای سرمایه‌ای می‌شوند که خسارت جبران‌ناپذیری را برای اقتصاد کشور دارد. وی اعلام کرد: این ابزار، ابزار است که کمک‌کننده به تولیدکننده شمش طلا و معادن است و نیز ذخایر طلا را حفظ خواهد کرد، زیرا از این طریق می‌توان بررسی کرد که ذخایر طلا کجا نگهداری می‌شود و خزانه‌هایی که ثبت شده مورد نظارت هستند. یکی از ابزارهای خوبی که اخیراً زیرساخت آن در بازار سرمایه مورد نظر گرفته شده است، توثیق اموال دارایی‌های مالی است.
رییس سازمان بورس تاکید کرد: گواهی سپرده شمش به عنوان یک دارایی ابزار مالی شناخته شده و همه نهادها مانند بانک‌ها و دستگاه‌های قضایی که به بحث توثیق می‌پردازند می‌توانند این ابزار مالی را به صورت الکترونیک وثیقه‌گیری کنند و آن را مورد استفاده قرار دهند. وی ادامه داد: امیدواریم با تکمیل این زنجیره زمینه جمع‌آوری سرمایه‌های خرد که به دنبال این هستند قدرت خرید خود را در برابر نوسانات موجود حفظ کنند، فراهم کنیم. عشقی در ادامه به عرضه خودرو در بورس اشاره و تاکید کرد: بحث‌های زیادی برای عرضه خودرو در بورس و نحوه فروش آن پیش آمد، دود تصمیماتی که در هفت سال گذشته گرفته شد به چشم مصرف‌کننده رفت و باعث عدم توسعه این صنعت شد و دیگر محصول با کیفیت در اختیار مشتریان قرار نگرفت.
رییس سازمان بورس اظهار داشت: حتی آمار تولید شرکت‌ها کاهش محسوس داشت که با توجه به شرایط پیش آمده در اوایل امسال این بحث عرضه خودرو در بورس پیش آمد که هدف این بود تا از نحوه حاکم قیمت‌گذاری در بازار فاصله بگیریم. با توجه به اتفاقاتی که در چند ماه گذشته رخ داد و اصلاح قیمتی که در ۲ سال تعیین شده بود تعیین شده بود می‌تواند به نفع مصرف‌کننده و تولیدکننده باشد.
عشقی اظهار داشت: برای اینکه شرکت‌های موجود در این صنعت که جزو صنایع استراتژیکی هستند و سهم زیادی را در بحث اشتغال دارد، توسعه پیدا کنند از وزارت صمت درخواست کردیم که با توجه به مصوبات موجود، قیمت‌گذاری جدید به‌گونه‌ای باشد که ضرر و زیانی را با خود به همراه نداشته باشد و با توجه به ایجاد سود منطقی، تولیدکنندگان بتوانند سال آینده با توجه به برنامه‌هایشان برای افزایش تولید و کیفیت خودرو محصولات بهتری را در اختیار مردم قرار دهند.
