پیرو درج مطلب با عنوان «بلاتکلیفی پزشک خانواده» مورخ 13/12/96 رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جوابیه معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را به این شرح ارسال کرد:
در راستای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و براساس قوانین برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (بندهای ج و د ماده 32، بند الف ماده 35 و بند ج ماده 38) و با وجود دستاوردهای موفقیت‌آمیز برنامه بیمه روستایی، برنامه پزشک خانواده شهری با اهداف تسهیل در دسترسی مردم به خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت، رفع سردرگمی آنان در دریافت خدمات تخصصی، کاهش نابرابری بین گروه‌های مرفه و مستمند جامعه و محافظت مالی افراد در ابر هزینه‌های بیماری و رویکرد سلامت‌نگر و توجه به همه ابعاد زندگی از سال 1391 در دو استان فارس و مازندران اجرایی دید. اما به دلایل نبود زیرساخت‌های ضروری، ازجمله منابع مالی و نیروی انسانی لازم و بروز مشکلات اجرایی، توسعه آن در کل کشور محقق نگردید.
دستورالعمل اجرای برنامه (نسخه 02) با مشارکت وزارت بهداشت، وزارت رفاه، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهور، سازمان‌های بیمه‌گر تدوین و به تصویب هیات محترم وزیران رسید و طی سال اول اجرا براساس برخوردهای دانشگاه‌های علوم پزشکی و ادارات کل بیمه استان‌ها در جلسات هفتگی ستاد اجرایی کشور برنامه، مواد و تبصره هایی از دستورعمل اجرایی براساس نیاز اصلاح
گردید.
در این برنامه حدود 2000 پزشک به همراه دستیار پزشک در بیش از 1300 مرکز مجری برنامه و مطب به جمعیت بیش از سه میلیون نفر در فارس و یک و نیم میلیون نفر در مازندران ارائه خدمت می‌نمایند. ازجمله دستاوردهای برنامه در دو استان شامل موارد زیر می‌باشد:
انجام ویزیت رایگان پزشک خانواده
رایگان بودن دارو در سطح یک در مقایسه با فرانشیز 30درصد سایر استان‌ها
کاهش پرداخت از جیب مردم(out of pocket)
تغییر رویکرد اعضای تیم سلامت از درمان‌نگر به سلامت نگر
راه‌اندازی پرونده الکترونیک سلامت برای بیش از 50درصد جمعیت تحت پوشش
گزارشاتی که از دانشگاه‌های در حال اجرای برنامه پزشک خانواده شهری پس از 4 سال از اجرای آن برنامه دریافت شده است، مبین آن است که در جهت مراقبت و درمان افراد تحت پوشش دستاوردهایی قابل توجهی حاصل شده است که می توان به دو برابر شدن شناسایی و مراقبت بیماران دیابتی، برفشاری خون و قلبی– عروقی و کاهش در میزان اقلام دارویی تجویزی پزشکان خانواده وکاهش تجویز داروهای تزریق و آنتی میکروبیال و کورتیکواستروئید اشاره نمود.
همچنین در دولت یازدهم و با راه‌اندازی طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی نسبت به تکمیل ساختار شبکه‌های بهداشت و درمان به عنوان زیرساخت استقرار برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع در مناطق حاشیه شهر و همچنین سایر شهرهای کوچک و کلان مبادرت ورزیدند و با تامین نیروی انسانی بهداشتی مورد نیاز و تکمیل بسته خدمتی سطح یک از سال 93، خدمات سطح یک به صورت فعال به ساکنین شهرها هم قابل ارائه می‌باشد.
براساس بند الف ماده 72 قانون برنامه ششم توسعه و تضمین دسترسی عادلانه به خدمات با کیفیت و ارزان بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف شده است با هدف ارائه خدمات الکترونیک سلامت، ظرف دو سال اول اجرای قانون برنامه نسبت به استقرار سامانه پرونده الکترونیکی سلامت با همکاری سازمان‌های ذی‌نفع با اولویت شروع برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع اقدام نماید.
از این رو با توجه به ضرورت تکمیل پرونده الکترونیک سلامت برای آماده‌سازی بستر اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، اصلاح و فراگیر نمودن سامانه پرونده الکترونیک سلامت از اولویت‌های اصلی معاونت بهداشت وزارت متبوع و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور می‌باشد.
در راستای اجرایی شدن این برنامه، آسیب‌شناسی برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع در دو استان فارس و مازندران انجام شد. براساس این ارزیابی برای توسعه برنامه سایر مناطق، بازطراحی برنامه در دوازده گام اجرایی انجام گردید.
اجرای آن نیاز به عزم ملی، حمایت و پشتیبانی دولت محترم، مجلس محترم شورای اسلامی و مشارکت تمامی ذی‌نفعان در خانه‌ها و سازمان‌های مرتبط با برنامه‌های سلامت دارد.
لازم به ذکر است انتظار می‌رود با وجود عزم ملی در همه حوزه‌های سیاست‌گذاری و اجرایی کشور، خصوصا تامین اعتبارات مورد نیاز اجرای برنامه در سراسر کشور (اجرای برنامه در دوازده گام عملیاتی برای تمام جمعیت کشور به 4500 میلیارد تومان اعتبار مازاد بر اعتبارات موجود نیاز دارند)، برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع براساس زمانبندی موجود در برنامه ششم توسعه در کل کشور گسترش یابد و پیشرفت برنامه در مراحل 12 گانه منوط به تصویب اعتبارات مورد نیاز می باشد.
دکتر زارع‌نژاد
مشاور وزیر و رییس مرکز روابط عمومی
و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و
آموزش پزشکی
