محمد رضا زمانی علویجه
عوامل متعددی در زمینه طلاق موثرند که دو عامل شیوع مصرف مواد مخدر و مشکلات اقتصادی درصدر این عوامل قرار دارند. بحث عدم وجود مشاوره‌های پیش و پس از ازدواج نیز از جمله عوامل مهم در بروز طلاق و جدایی‌هاست. در حال حاضر خدمات مشاوره و روانشناسی بسیار گران است و همه افراد و طبقات جامعه نمی‌توانند به راحتی از این خدمات استفاده کنند و این مساله آسیب‌های زیادی را ایجاد می‌کند. در حالی که باید مشاوره‌های پیش و پس از ازدواج به صورت رایگان یا ارزان در خدمت زوج‌ها قرار گیرد. بحث مواد مخدر و مسائل اقتصادی را شاید نتوان به سرعت حل کرد اما دولت برای انجام کاری اساسی در حوزه پیشگیری از طلاق می‌تواند در مراکز مختلف با همکاری نیروی انتظامی، بهزیستی و وزارت بهداشت مشاوره‌های رایگان و ارزان را پیش‌بینی کند و در دسترس مردم قرار دهد تا خانواده‌ها بتوانند مسائل و مشکلاتشان را با مراجعه به این مشاوران حل کنند. در غیر این صورت بنیاد خانواده با توجه به آمارهای جدایی و طلاق دچار آسیب جدی می‌شود. فراموش نکنیم که طلاق به هر حال برای دو طرف آسیب زاست. یک زندگی مشترک از هم پاشیده می‌شود و این میان دو نفر تنها می‌شوند و آسیب می‌بینند. البته به‌طور معمول این آسیب برای زن‌ها در جامعه کنونی ایران بیشتر از مردان است. وقتی زنی حاضر است مهریه و حق و حقوقش را ببخشد و طلاق بگیرد در مرحله‌ای است که تحملش به پایان رسیده است. نباید این زن را بیش از این در تنگنا و فشار روانی قرار داد. در حال حاضر طبق قانون طلاق در اختیار مرد است و خانم‌ها برای طلاق گرفتن چالش دارند و سد گذاشتن بیشتر بر سر راه طلاق توافقی می‌تواند زنان را برای جدایی با مشکلات بیشتری مواجه کند. زنی که مال و جوانی‌اش را گذاشته و حاضر به طلاق توافقی شده زنی است که می‌خواهد رها شود و نمی‌توان این فرد را به زور نگه داشت و این مساله به تنهایی می‌تواند آسیب‌های بیشتری به دنبال داشته باشد. وقتی زن و شوهری نمی‌توانند یکدیگر را تحمل کنند باید راهی برای رهایی از این بن بست وجود داشته باشد در غیر این صورت این مساله می‌تواند آسیب‌هایی داشته باشد و به شکل‌های دیگری خود را نشان دهد. البته همانطور که گفته شد بسیاری از زوج‌ها به دلیل عدم دسترسی آسان به مشاور قبل و بعد از ازدواج به این روز می‌افتند. اگر نظارتی بر روی این مراکز مشاوره انجام شود و مشاوران برای همه زوج‌ها به‌طور رایگان خدماتی را ارایه بدهند شاید بتوان برخی از این زندگی‌های مشترک را از جدایی نجات داد. همواره باید علاج واقعه پیش از وقوع کرد؛ دولت باید مراکز مشاوره را رایگان کند تا زن و شوهرها به مرحله طلاق نرسند اما وقتی زوجین با هم مشکل اساسی دارند و حتی حاضر نیستند یکدیگر را ببینند این مشاوره‌ها کمتر می‌تواند کارایی لازم را داشته باشد. مشاوره زمانی می‌تواند کمک‌کننده باشد که زن و شوهر مشکل دارند اما این اختلافات به مرحله حاد خود نرسیده و زن و شوهر همچنان همدیگر را دوست دارند، فقط سوءتفاهم دارند و از همه مهم‌تر، خودشان می‌خواهند مشکلشان حل شود و به زندگی شان باز گردند. وقتی زن و شوهر به مرحله طلاق و جدایی رسیده‌اند و نمی‌خواهند با هم زندگی کنند، این مشاوره‌ها حکم تشریفات پیش از طلاق را پیدا می‌کنند. پیشگیری را از هر زمانی می‌توان شروع کرد و پیشنهاد ما به دولت محترم این است که در این زمینه همتی به خرج دهند و این مراکز را در همه نقاط حتی در شهرستان‌های دور از مرکز هم دایر کنند. چرا که باور ما این است اگر مشاوره پیش از ازدواج اگر جدی گرفته شود کار زوج‌ها کمتر به طلاق کشیده می‌شود. اینکه ما بخواهیم برای طلاق توافقی موانع بیشتری ایجاد کنیم واین موضوع به سادگی امکان پذیر نباشد از یک جهت مثبت و از سوی دیگر منفی است. اینکه ما با اشکال‌تراشی و پیش بینی مسائل دست و پا گیر اداری و قضایی بخواهیم طلاق زن و شوهری را که به بن بست رسیده‌اند را سخت‌تر کنیم مشکل را به صورت ریشه‌ای حل نمی‌کند و به نوعی پاک کردن صورت مساله است. اصلا شاید به صلاح هم نباشد مانع جدایی زن و شوهری شد که به مرحله طلاق و جدایی رسیده‌اند زیرا این مساله تبعات خاص خودش را دارد و موجب بروز پدیده‌هایی مثل طلاق‌های عملی و رفتن زن و شوهر به سمت خودشان یا حتی در مواردی منجر به بروز آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی همچون خیانت و حتی جنایت شود. طلاق برای هر زوج نسبی است. طلاق از موضوعاتی است که نمی‌توان برای آن نسخه‌ای دستوری واحدی پیچید و باید از زوایای مذهبی، مالی، روحی عاطفی، جامعه شناختی و روانشناختی این مساله را بررسی کرد تا تصمیمی گرفته نشود که تبعاتش بدتری به دنبال داشته باشد. ممنوعیت طلاق توافقی نمی‌تواند ماهیت ماجرا را تغییر دهد نباید بگذاریم خانواده مضمحل شده و به مرحله فروپاشی برسد در غیر این صورت نمی‌توان اقدامات چندانی انجام داد و به ندرت چنین اقداماتی مثمرثمر خواهد بود. حتما لازم است که دلایل این نوع طلاق‌ها بررسی و برای آن راهکاری کلان ایجاد شود. لازم است که این زوج‌ها به مشاور مراجعه کنند اما زمانی که این رویه صرفا یک مرحله از طلاق باشد و نگاه به آن به همین شکل ادامه داشته باشد طولانی شدن پروسه طلاق راه به جایی نمی‌برد.
