روز 28 شهریور ماه بود که اینترنت ایران قطع شد و نت بلاکس نیز این قطعی و اختلال اینترنت را تایید کرد. این قطعی اینترنت باعث شده که اقتصاد کشور به خطر بیفتد و به نوعی اقتصاد و کسب و کارهای مردم با زیان سنگینی مواجه شدند که این زیان‌ها قابل جبران یا کتمان نیست. سال‌های گذشته نیز قطعی اینترنت داشتیم اما امسال قریب به 70 روز است که اینترنت قطع شده و اختلال دارد و این موضوع شرکت‌های بورسی را با زیان سنگین مواجه می‌کند. اگر این قطعی اینترنت در شرایط بهتری بود یعنی بورس شرایط عادی داشت آن زمان شرکت های زیان کمتری متحمل می‌شدند اما اکنون شرایط فرق دارد و هر روز زیان صنایع بیشتر می‌شود.
قطعی و فیلترینگ اینترنت موجب شده تا نااطمینانی برای بنگاه‌های اقتصادی به سمی مهلک تبدیل شود که نتیجه این امر تنها به ترس سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار سرمایه منجر می‌شود. آمارهای رسمی بانک مرکزی حاکی از آن است که 3.3 درصد تولید ناخالص ملی به‌صورت مستقیم به اقتصاد حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات گره خورده است.
آمارهای موسسه پژوهشی بتا از وضعیت شبکه‌های اجتماعی ایران نیز نشان‌دهنده آن است که اقتصاد ۹ میلیون نفر به صورت مستقیم به اینستاگرام وابسته است. ضمن اینکه حجم بازار اینستاگرام بین ۱۸ هزار تا ۳۲ هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. همچنین معاونت پژوهشی سازمان امور مالیاتی در آخرین گزارش خود در این باره ضریب نفوذ اینترنت را در ایران ۱۱۲ درصد و تعداد کاربران آن را ۹۴ میلیون نفر اعلام کرد. این معاونت همچنین افزود که بیش از یک میلیون صفحه فارسی از طریق اینستاگرام کسب درآمد حداقلی دارند. بررسی این گزارش حاکی از آن است که ارزش کل گردش مالی تجارت الکترونیکی در ایران در سال ۹۹ نزدیک به ۱۱۰۰ هزار میلیارد تومان بود. حال اگر این رقم را در ۳۶۵ روز سال تقسیم کنیم، نشان می‌دهد که قطعی اینترنت در ایران روزانه حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان به کسب‌وکارهای ایران آسیب وارد می‌کند. البته اگر تورم سه سال اخیر را در این محاسبات بگنجانیم، طبیعتاً این رقم بیش از این هم می‌شود. اما برای رسمی ماندن گزارش فعلاً چاره‌ای جز اتکا به این داده‌ها نیست. همچنین «پادرو» بازار سالانه اینستاگرام را ۴۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد. طبق این آمار فقط فروشگاه‌های اینستاگرامی روزانه حدود ۱۱۰ میلیارد تومان به تبع قطعی اینترنت و فیلترینگ اینستاگرام زیان می‌دهند.
داده‌ها قطع شد!
یکی از مهم‌ترین مشکلات سرمایه‌گذاران بورسی 70 روز گذشته مساله قطعی اینترنت است. چرا که بیشتر داده‌ها و اطلاعات سهامدارا از کانال معتبر فعال بورسی به دست می‌آید و به واسطه این اخبار بازار را بهتر می‌شناسند و معامله می‌کنند (منظور سیگنال فروشی نیست بلکه مساله حال حاضر دریافت اطلاعات از وضعیت بازار سرمایه است.) این اتفاق باعث شده که بسیاری از سرمایه‌گذاران معاملات خود را متوقف یا اینکه سرمایه خود را از بازار سهام خارج کنند.
از سوی دیگر در برخی از روزها شاهد بودیم که اینترنت به‌طور کلی قطع می‌شد یعنی حتی سهامداران نتوانند سایتهای داخلی بورس حتی سایت tsetmc را باز کنند درنتیجه این قطعی باعث شد زیان سهامداران بیش از گذشته شود.
با وجود این وضعیت بررسی صورت مالی و گزارش ماهانه درآمد صنایع وابسته به اینترنت هر روز وخیم‌تر می‌شود و به نوعی شاهد کاهش درآمد اپراتورها هستیم. درآمد یکی از اپراتورها از محل کارکرد خطوط تلفن همراه در مهرماه (دوره اختلال اینترنت) نسبت به شهریورماه بیش از 743 میلیارد تومان کاهش یافته است. از سوی دیگر محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات ایران، در کانال تلگرامی خود از «پیش‌بینی کاهش درآمد 10هزار میلیارد تومانی اپراتورها تا پایان سال جاری» و «افت شدید ارزش سهام بخش تلکام در بورس» خبر داد. پیش‌تر اتاق بازرگانی ایران هم تاکید کرده بود که محدودیت‌های اینترنت به کل صنعت اطلاعات و ارتباطات ایران آسیب می‌رساند.
محمد کشوری، کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات به ایسنا گفته بود: اپراتورها از بزرگ‌ترین زیان‌کنندگان شرایط فعلی اینترنت در کشور چه از بعد قطعی و چه از محل اعمال فیلترینگ هستند. طبیعی است زمانی که فروش اپراتوری کم شود، سود آن هم کم می‌شود و این امر خود از یک جنبه به معنای زیان است.
طبق این آمار و قطعی اینترنت و محدودیت پهنای باند می‌توان گفت که اپراتورها و شرکت‌ها بخش عمده‌ای از درآمد خود را از دست داده‌اند.
به اعتقاد کارشناسان، پیش‌بینی کاهش درآمد اپراتورها تا پایان سال جاری، افت شدید ارزش سهام بخش تلکام در بورس و مشکلات جدی نقدینگی این شرکت‌ها، بعضا ممکن است در عدم پرداخت مطالبات پیمانکاران یا تاخیر زیاد در پرداخت حقوق کارکنان نمایان شود. با ادامه این روند اکنون این شائبه به وجود آمده که اپراتورهای موبایل جهت جبران کاهش درآمدهای خود دنبال راهی برای جبران کاهش درآمدها هستند. آیا ممکن است این ضرر از راه‌هایی از جمله تغییراتی در قبوض مشترکان یا کاهش کیفیت خدمات یا تغییر در بسته‌های اینترنت اعمال شود؟ این در حالی است که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات دولت ابراهیم رییسی آمارهای ارایه‌شده درباره ضررهای ناشی از اختلالات اینترنت در ایران را زیر سوال برده است.
زیان همراه اول
بررسی صورت‌های مالی ماهانه همراه اول نشان می‌دهد که درآمد این شرکت در زمان قطعی اینترنت به کمترین میزان خود در ۶ ماه گذشته رسیده است. به‌طوری که درآمد شرکت ارتباطات سیار ایران در مهر ماه از میانگین درآمد ماهانه خود ۳۵۵ میلیارد و ۶۲۰ میلیون تومان کمتر بوده است. همچنین در سه ماه اخیر تنها مهر ماه بوده که درآمد این شرکت کمتر از میانگین ماه‌های اخیر خود باشد.گزارش‌های ماهانه منتشر شده همراه اول حاکی از آن است که درآمد این شرکت از کارکرد مشترکین خطوط دایمی و اعتباری بیشتر از ۷۴۳ میلیارد تومان کاهش داشته است. به علاوه مجموع درآمدهای همراه اول در زمان قطعی اینترنت در مقایسه با ماه قبل خود بیشتر از ۶۰۰ میلیارد تومان کاهش را تجربه کرده است.
آسیاتک زیان‌ساز شد
سهام آسیاتک در سه بازه هفتگی، ماهانه و سه ماهه بازدهی ضعیف‌تری نسبت به شاخص کل ثبت کرده است. بخش بزرگی از این کاهش قیمت سهام آسیاتک به دلیل اختلال اینترنت در مهرماه 1401 است. به نحوی که سهام آسیاتک از 30 شهریور تاکنون نزدیک به 40 درصد افت داشته است.
همزمان با اختلال اینترنت در مهر 1401 بسیاری از شرکت‌های حوزه اطلاعات و ارتباطات با کاهش درآمد خود روبرو شدند. یکی از این شرکت‌ها انتقال داده‌های آسیاتک بود که با افت بیش از 19 میلیارد تومانی درآمد خود نسبت به شهریور امسال مواجه شد. از این رو درآمد این شرکت در مهر 1401 حدود 96 میلیارد تومان ثبت شد. این عدد کمترین میزان درآمد آسیاتک در پنج ماه اخیر بوده است.بررسی صورت‌های مالی 6 ماهه آسیاتک حاکی از آن است که این شرکت گروه اطلاعات و ارتباطات در سه دوره گذشته خود روند صعودی سودسازی داشته است. به‌طوری که سود خالص این شرکت در 6 ماهه نخست سال جاری با بیش از 30 درصد افزایش نسبت به نیم‌سال 1400 عدد 75 میلیارد و 703 میلیون تومان را ثبت کرده است.همچنین سود عملیاتی این شرکت در نیمه نخست سال 1401 نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل معادل 23 درصد افزایش داشته است. گفتنی است سود انباشته آسیاتک در نیم‌سال 1401 حدود 184 میلیارد تومان ثبت شده است. از سویی دیگر این شرکت در این دوره موفق شد به ازای هر سهم 37 تومان سود شناسایی کند.
روند نزولی مخابرات
مخابرات ایران در مرداد امسال 581 میلیارد تومان فروش داشت که در شهریور با جهش محسوسی به رقم 835 میلیارد تومان رسید. اما در مهرماه این روند منفی شده و به فروش 800 میلیارد تومان کاهش یافته است. گروه مخابرات ایران با سود 5/1هزار میلیارد تومانی مواجه بوده و سود خوبی را برای سهامداران خود محقق کرد و در شش ماهه منتهی به شهریور 1401 مبلغ 24 هزار میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که 20 هزار میلیارد تومان بهای تمام‌شده داشته و در نهایت درآمد ناخالص شرکت چهار هزار میلیارد تومان بوده است. اما با قطعی اینترنت، قطعا شرکت با مشکل بیشتری مواجه می‌شود چراکه در شش ماهه ابتدای امسال، شرکت 2/3هزار میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته و هزینه بهای تمام شده شرکت 8/5هزار میلیارد تومان بوده، بنابراین زیان خالص شرکت در نهایت 6/2هزار میلیارد تومان شده است.
های‌وب نیز نزولی شد
فروش های‌وب که در شهریور سال جاری به 256 میلیارد تومان رسیده بود، در مهرماه به 100 میلیارد تومان سقوط کرد و طی سه ماه کاهشی 60درصدی را تجربه کرد. این اتفاقات سبب کاهش قیمت سهام شرکت نیز شده است. چنانچه قیمت سهام در 15 شهریور از قیمت 337 تومان به 225 تومان در 11 آبان رسید و فقط طی روزهای اخیر کمی رشد داشت. نکته مهم اینکه نقدشوندگی شرکت طی این دوره افت داشته و به منفی شش درصد رسیده است. یعنی این شرکت با صف فروش سنگینی مواجه شده و سهامداران توان فروش سهام خود را نداشته‌اند.
