گروه بنگاه‌ها|
موضوع صادرات غیرنفتی، یکی از گزاره‌های سرنوشت‌ساز اقتصادی در کشورهایی است که به نوعی با مشکلات برخاسته از درآمدهای نفتی دست به گریبان هستند. بنابراین، اتخاذ سیاست‌هایی جهت تنوع بخشی و گسترش صادرات غیر نفتی با از میان برداشتن موانع و نیز راهکارهای مناسب در این زمینه در همه کشورهای در حال توسعه دارای اقتصاد تک محصولی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. در این میان نرخ ارز متغیری است که چگونگی سیاست‌گذاری در زمینه آن متغیرهای کلان اقتصادی به ویژه رشد صادرات غیر نفتی را متاثر می‌سازد. بعد از نوسانات ارزی سال 97 موضوع افزایش دامنه‌های صادرات محصولات
غیرنفتی در فضای اقتصادی و معیشتی کشورمان مطرح شد؛ محصولاتی که صادرات آنها بعد از افزایش قیمت ارز مقرون به صرفه‌تر شده بود و با توجه به تقاضاهای
روبه رشدی که برای صادرات این محصولات مشاهده می‌شد؛ ضرورت ایجاد ساختارهای حقوقی و اداری که بتواند بستر لازم برای این جهش صادراتی در محصولات کشاورزی را فراهم کند، احساس می‌شد. در یک چنین شرایطی بود که وزارت جهاد کشاورزی دولت دوازدهم اقدام به طراحی راهبردی برای پاسخگویی به مطالبات کشاورزانی کرد که قصد صادرات محصولات خود را داشتند .
دیروز معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی بخشی از راهبردهای تازه این وزارتخانه را در گفت‌وگو با اهالی رسانه تشریح و اعلام کرد که دولت یک خط اعتباری 600میلیارد تومانی را برای صادرات محصولات کشاورزی در دستور کار قرار داده است. طهماسبی با بیان اینکه در حال حاضر ۲۳ میلیون تن محصولات باغبانی در کشور تولید می‌شود، گفت: بخشی از این حجم تولید در فضای گلخانه و مابقی در فضای باز است که می‌توان با یک هرس و یک تغذیه مناسب این میزان را به دو برابر افزایش داد و در مراحل بعدی برای افزایش دامنه‌های صادراتی آنها اقدام کرد.
به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی گفت: در حال حاضر ما حدود ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار هکتار باغ داریم که از این میزان حدود ۹۰۰ هزار هکتار نیاز به بازسازی دارد و دلیل آن این است که برخی مخروطی کاشته شده‌اند و از سویی دیگر پایه‌ها و رقم‌ها قدیمی است یا نقشه باغ استاندارد نیست، درحالی‌که هر ۳۰ سال باید این نقشه تغییر یابد و این چرخه همیشه ادامه‌دار است.
محمدعلی طهماسبی ادامه داد: این ۹۰۰ هزار هکتار، نهال، پایه و رقم‌های جدید می‌خواهد و باید رقم‌های قبلی را کنار بگذاریم، اکنون پایه‌های بسیار خوبی آمده است. سال پیش ۱۴۲ رقم و پایه جدید معرفی شده بود. امسال هم ۱۰ الی ۲۰ رقم از طریق موسسه تحقیقات باغبانی اعلام می‌شود. از لحاظ پیوندک مقداری هم کمبود داشته‌ایم که توانستیم از ترکیه بیاوریم.طهماسبی در ادامه با بیان اینکه برخی روی باغات مادری سرمایه‌گذاری کرده‌اند، گفت: اکنون ما می‌توانیم نهال لیبل آبی بدهیم، این نهال حاصل زحمات محققین بود که در حال تکثیر است.معاون امور باغبانی گفت: یکی از دلایل و مشکلات پیشین آن است که در حال تغییر اقلیم هستیم و این را باید بپذیریم. باید در کاشت نوع پسته دقت کنیم به عنوان مثال، نوع احمدآقایی، کله قوچی، اکبری و... هریک نیاز به شرایط اقلیمی و سرمایشی خاص خود را دارد. ما آسیب‌هایی هم از سرمایش و هم از گرمایش اقلیم داریم. از سویی دیگر توجه به تغذیه باغات مهم است، در بخش تغذیه کارهای خوبی انجام شده است. باید به مرحله رویش تا زایش توجه کرد و متناسب با آن تغذیه‌ای مناسب هر مرحله را انجام داد تا با کمترین هزینه بتوان بیشترین برداشت را از باغات داشت.
تولید ۲۳ میلیون تن محصولات باغی در کشور
او با بیان اینکه در حال حاضر ۲۳ میلیون تن محصولات باغبانی در کشور تولید می‌شود، تصریح کرد: بخشی از این حجم تولید در فضای گلخانه و مابقی در فضای باز است که می‌توان با یک هرس و یک تغذیه مناسب این میزان را به
دو برابر افزایش داد.معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی با نقد نبود تشکل‌های توانمند در عرصه باغبانی، گفت: نبود تشکل در این بخش سبب می‌شود آنچه در بخش باغبانی به بار میآید را به ثمن‌بخس بفروشیم. در این بین لازم است که ما بازار را خودمان کنترل کنیم و یک تشکل قوی را تشکیل دهیم. در محصول زعفران این تشکل به وجود آمده است. به عنوان مثال زرین زعفران مشرق زمین چند هزار نفر عضو دارد، زعفران را به بورس برده و کاملا قیمت بازار را کنترل کرده است و ارتباط تنگاتنگی با تولیدکننده و مردم دارد.او با بیان اینکه بستر مناسبی برای صادرات از طریق اتحادیه اوراسیا فراهم شده است، ادامه داد: اتحادیه اوراسیا روی تعرفه توجیهی ایران با کشورهای دیگر تمرکز کرده است. این اتحادیه ضوابط قرنطینه‌ای را در کشور مقابل، ثبت و ضبط می‌کند و به این ترتیب به کمک صادرکننده میآید. این اقدامات، کارهایی است که باید در استان با همکاری بخش خصوصی انجام شود.
خط اعتباری ۶۰۰میلیارد تومانی برای صادرات
طهماسبی در ادامه افزود: حدود ۶۰۰ میلیارد تومان یک خط اعتباری با عاملیت بانک کشاورزی برای پرداخت تسهیلات به صادرکنندگان پنج محصول باغی ایجاد شد که تنها پسته‌کاران توانستند بهره‌برداری کنند و بخش‌های دیگر بهره زیادی نبردند. این خط با سود ۱۴.۵ درصد تنها برای تجارت و صادرات محصولات باغبانی در نظر گرفته شده است. برای اینکه به باغداران ضرری نرسد نیاز است که یک اتحادیه و تعاونی در هر استان ایجاد شود تا دست واسطه‌ها کوتاه شود. در پسته و زعفران این اتحادیه و تعاونی‌ها ایجاد شده‌اند و امیدواریم که در هسته‌داران، سبزی و صیفی نیز به وجود بیاید.معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه از کشاورزی قراردادی و تشکیل زنجیره‌ها حمایت می‌کنیم، ادامه داد: در این زمینه با سرمایه‌گذاری چند ده میلیاردی در قالب کشاورزی قراردادی روبرو بودیم و سرمایه‌گذار با دریافت این مبلغ از وزارت جهاد کشاورزی، تعهد داده که با کشاورزان قرارداد داشته و محصولات آنها را جمع‌آوری کرده تا تولیدکننده متضرر نشود. اینجا، یک کشاورز پیشرو است که می‌تواند بیشترین بهره‌برداری را از این فرصت داشته باشد. در راستای تاکید طهماسبی بر اهمیت کشاورزی قراردادی و بهره‌گیری آن در تولید محصولات باغی، محمد جعفری فشارکی، مدیرعامل مجمع ملی خبرگان نیز گفت: مجمع ملی خبرگان به دنبال کشاورزی قراردادی است. شهرستان نظرآباد استان البرز را به عنوان پایلوتی برای کشاورزی قراردادی انتخاب کرده‌ایم و در نظر داریم تا در هر استان یک شهرستان را به‌صورت پایلوت انتخاب کنیم و امیدوارم این روند برای کل استان‌ها فراگیر شود.
مشکلات کشاورزان برای صادرات
اما در شرایطی که دولت راهکارهای جدیدی را برای بهبود شاخص‌های صادراتی محصولات کشاورزی در دستور کار قرار داده است؛ فعالان این بخش عدم ثبات در تصمیم‌سازی‌های مرتبط با کشاورزی را دلیلی برای مشکلات این بخش ذکر می‌کنند. مجتبی شادلو نایب رییس اتحادیه باغداران تهران با اشاره به راهکار برقراری تعادل قیمت محصولات کشاورزی در بازار اظهار کرد: براساس آرمان نظام و برنامه چشم‌انداز ۲۰ ساله، حداقل باید برای ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت غذا تامین کنیم که با این وجود اگر برنامه منظمی برای بخش صادرات داشته باشیم، بدون تردید برای تامین بازار مشکلی نخواهیم داشت.
وی افزود: در شرایط کنونی تحریم، از لحاظ اقتصادی شرایط سختی داریم که برای بیرون آمدن از اقتصاد فعلی نباید صادرات را رها کنیم. شادلو ادامه داد: با توجه به آنکه به دست آوردن بازار‌های صادراتی با هزینه‌های سنگینی همراه است، پس نباید بازار‌های صادراتی را از دست بدهیم تا کشورهای ثالث بتوانند فرصت‌های صادراتی را از ما بگیرند.
این مقام مسوول با اشاره به اینکه تولید محصولات کشاورزی طی سال‌های بعد از انقلاب از ۲۰ میلیون به ۱۲۰ میلیون تن افزایش یافته است، بیان کرد: با توجه به افزایش بارندگی‌ها و شرایط مساعد اقلیمی، برنامه‌ریزی صادرات باید به گونه‌ای صورت گیرد تا خللی به تولید داخل وارد نشود.
وی با اشاره به اینکه امسال در تولید محصولات زراعی، باغی و سبزی و صیفی شرایط مساعدی داریم، بیان کرد: افزایش میزان بارش و رحمت الهی موجب شد تا بسیاری از مناطق که در سال‌های گذشته امکان کشت محصول به سبب کم آبی وجود نداشت، به زیر کشت بروند.شادلو با انتقاد از تصمیمات یک شبه مسوولان مبنی بر ممنوعیت صادرات گفت: صادرات محصولات کشاورزی نباید مقطعی اتفاق بیفتد چرا که ممنوعیت‌های یک شبه صادرات موجب شده است تا حداقل فرصت‌های صادراتی را از دست بدهیم. نایب رییس اتحادیه باغداران در پایان تصریح کرد: با وجود ریسک بالای تولید، تولیدکنندگان نباید دغدغه و نگران بازار محصولاتشان را داشته باشند، از این رو استمرار صادرات محصولات کشاورزی یک ضرورت به شمار می‌رود.
مجموعه اظهارنظرهای این حوزه نشان می‌دهد که برای رشد صادرات غیر نفتی یکی از بخش‌هایی که می‌تواند ارزش افزوده فراوانی را وارد کشور کند؛ صادرات محصولات کشاورزی است؛ حوزه‌ای که قادر است به تنهایی بخشی از ارز مورد نیاز کشور را تامین کند؛ واقعیتی که برای دستیابی به آن باید ساختار هدفمندی بستر مناسب برای رشد صادرات محصولات کشاورزی را فراهم کند.این در حالی است که هر از گاهی صادرات محصولات کشاورزی به سبب تصمیمات یک شبه مسوولان در اتاق‌های در بسته با مشکلاتی روبرو می‌شود که جایگاه آنان را فضای اقتصادی منطقه با آسیب روبه رو می‌سازد. موضوعی که برای برون رفت از آن باید فکر عاجلی اندیشیده شود..
