مولفهها و مزیتهای لازم برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی بیشمار است و تحلیل و بررسی آن در یک مقاله کوتاه نمیگنجد. اما طرح اهم این مزیتها و واکاوی آن میتواند ضرورت توجه هر چه بیشتر به این پتانسیل مهم در کشور را تبیین کند. شاید بتوان گفت که وجود ذخایر غنی معدنی اکتشاف شده و نشده (اعم از عناصر فلزی پرمصرف و نوین) در صدر مواردی قرار میگیرد که به عنوان ملزومات توسعه معدن از آن یاد میشود. با توجه به ذخایر دهها میلیارد تنی در کشور، بیتردید امکان احداث واحدهای فرآوری صنایع بالادستی و پایین دستی در نقاط مختلف کشور وجود دارد که میتواند اقتصاد کشور را متحول کرده و سهم معدن و صنایع معدنی را از تولید ناخالص داخلی افزایش دهد. از سوی دیگر بهرهبرداری از این موهبت ایران را در آیندهیی نزدیک در جمع کشورهای پیشرفته و توسعه یافته جهان قرار میدهد.
اما برای ارتقای جایگاه معادن در کشور علاوه بر معادن داخلی، همسایگی با کشورهای آسیای میانه و افغانستان با ذخایرعظیم معدنی، مزیت دیگری است که باید با ایجاد همکاریهای متقابل، از آن سود کافی را برداشت. در کنار موارد یاد شده، اشاره به موضوع انرژی ارزان به عنوان یکی از مزیتهای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی ایران اهمیت دارد چرا که انرژی به عنوان یکی از مواد اولیه اصلی توسعه صنایع به ویژه صنایع معدنی محسوب میشود که نقش قابل توجهی در قیمت تمام شده محصولات ایفا میکند و میتواند در تولید فلز آلومینیوم، به عنوان مواد اولیه عمل کرده و ارزش افزوده پیدا کند.
بر کسی پوشیده نیست که ایران با برخورداری از منابع عظیم گازی در منطقه جنوب، مزیت دیگری برای توسعه صنایع معدنی در اختیار دارد؛ موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران و دسترسی به آبهای آزاد زمینه ورود به بازارهای تجاری و صادراتی کشورهای مختلف (منطقهیی و جهانی) را فراهم کرده است بنابراین بدون شک میتوان از نظر فروش محصولات صادراتی نسبت به برخی کشورها موفقتر عمل کرد. برای نمونه منطقه آزاد چابهار با برخورداری از شرایط خاص منطقهیی و تصمیم حاکمیت مبنی بر توسعه آن، در حال تبدیل شدن به مرکز حملونقل بینالمللی، انرژی و تجارت بینالمللی است و این موضوع میتواند در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی، تاثیرگذاری دوچندانی داشته باشد.
اما لازم به ذکر است که در کنار همه مزیتها ذکر شده، وجود ظرفیتهای پایه علمی، فنی و مهندسی در بخش معدن و صنایع کشور، توجه اساسی به این بخش را ضروریتر میکند و اقتصاد کشور با اولویت دادن به این بخش، میتواند در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی موفقتر عمل کند.