آيا تحويل مسكن مي‌تواند فشار بازار را كم كند؟
در شرايطي كه بازار مسكن طي سال‌هاي اخير با نوسانات گسترده و فشار بر تقاضا همراه بوده، هر نشانه‌اي از افزايش ساخت‌وساز و تقويت عرضه مي‌تواند اميد تازه‌اي براي خانه‌اولي‌ها، انبوه‌سازان و فعالان اقتصادي ايجاد كند.
در شرايطي كه بازار مسكن طي سال‌هاي اخير با نوسانات گسترده و فشار بر تقاضا همراه بوده، هر نشانه‌اي از افزايش ساخت‌وساز و تقويت عرضه مي‌تواند اميد تازه‌اي براي خانه‌اولي‌ها، انبوه‌سازان و فعالان اقتصادي ايجاد كند. در اين ميان، بانك مسكن و پروژه‌هاي نهضت ملي مسكن به عنوان دو بازوي مهم سياست‌گذاري دولت در تامين مالي و اجراي طرح‌هاي مسكني، نقشي محوري در به حركت درآوردن چرخ توليد مسكن ايفا كرده‌اند. آمارهاي رسمي منتشرشده از عملكرد بانك مسكن و وزارت راه و شهرسازي نشان مي‌دهد كه طي ماه‌ها و سال‌هاي گذشته، سرعت ساخت واحدهاي نهضت ملي مسكن افزايش يافته و همراه با آن حجم تسهيلات پرداختي نيز رشد قابل توجهي داشته است. اين روند اميدبخش نشان مي‌دهد كه برنامه‌هاي توسعه‌اي در حوزه مسكن، پس از دوره‌اي از كندي و وقفه، بار ديگر روي ريل اجراي گسترده قرار گرفته است.
تزريق ۱۱۴ هزار ميليارد ريال تسهيلات ساخت در هفت‌ماه
بانك مسكن كه سال‌هاست به عنوان تنها بانك تخصصي حوزه مسكن فعاليت مي‌كند، در هفت‌ماه نخست امسال نقش فعالي در تامين مالي پروژه‌هاي ساخت مسكن داشته است. بر اساس آخرين آمار، ۱۱۴ هزار و ۵۵۴ ميليارد ريال تسهيلات ساخت واحدهاي مسكوني در قالب طرح نهضت ملي به متقاضيان پرداخت شده است. به گزارش تسنيم، اين رقم نه‌تنها نشان‌دهنده تداوم سياست حمايتي بانك براي تحرك‌بخشي به ساخت‌وساز است، بلكه گواهي است بر نياز گسترده بازار به منابع مالي براي ايجاد عرضه جديد. اين حجم از تسهيلات، تنها به افزايش ساخت واحدهاي مسكوني محدود نمي‌شود؛ بلكه با توجه به وابستگي بيش از ۱۰۰ صنعت به حوزه ساخت‌وساز از مصالح ساختماني و صنايع فولاد گرفته تا خدمات مهندسي و حمل‌ونقل به معناي «راه افتادن زنجيره‌اي از فعاليت‌هاي اقتصادي» و ايجاد هزاران شغل در بخش‌هاي مختلف است. به همين دليل، فعال‌سازي نهضت ملي مسكن فراتر از يك پروژه ساخت‌وساز ساده، مي‌تواند به عنوان يك موتور محرك اقتصادي عمل كند.
۱۴ هزار واحد جديد با اتكا به وام‌هاي ساخت
بر اساس اعلام بانك مسكن، تسهيلات پرداختي در سال جاري تا پايان مهرماه، در ساخت ۱۴ هزار و ۱۸۹ واحد مسكوني مورد استفاده قرار گرفته است. اين عدد نشان‌دهنده آن است كه بخش قابل توجهي از تسهيلات پرداختي كاملاً در مسير توليد واقعي مسكن قرار گرفته و به شكل مستقيم موجب افزايش عرضه مي‌شود. همچنين طي سال ۱۴۰۳، مجموعاً ۲۱ هزار و ۶۹۲ فقره قرارداد تسهيلاتي به ارزش ۲۷۴ هزار و ۹۱۱ ميليارد ريال براي ساخت ۵۵ هزار و ۷۱۰ واحد منعقد شده است. تركيب اين ارقام دو پيام مهم دارد: نخست، افزايش اعتماد سازندگان و متقاضيان به تداوم سياست‌هاي حمايتي دولت؛ و دوم، تقويت جريان ساخت‌وساز در سال ۱۴۰۴ و پس از آن.
تسهيلات ويژه براي سازندگان حرفه‌اي با فناوري نوين
يكي از ويژگي‌هاي مهم تسهيلات جديد بانك مسكن، تعيين سقف‌هاي جديد بر اساس شهر محل ساخت و فناوري مورد استفاده است. مطابق اعلام رسمي: سقف تسهيلات ساخت در كلان‌شهرهايي مانند تهران، مشهد، اصفهان، شيراز، تبريز، كرج، اهواز، قم، رشت و… براي سازندگان استفاده‌كننده از فناوري‌هاي نوين، ۱۲ ميليارد ريال براي هر واحد است. براي مراكز استان‌ها و شهرهاي بالاي ۲۰۰ هزار نفر (همچون كرمان، يزد، همدان، اروميه و…) اين سقف ۱۱ ميليارد ريال تعيين شده است. در ساير شهرها و مناطق آزاد، متقاضيان مي‌توانند تا ۹ ميليارد ريال تسهيلات ساخت دريافت كنند. پرداخت اين وام‌ها نيز مرحله‌اي و متناسب با پيشرفت فيزيكي پروژه‌ها انجام مي‌شود تا اطمينان حاصل شود كه منابع بانكي دقيقاً در مسير ساخت هزينه مي‌شود. اين سياست‌گذاري به‌ويژه براي سازندگان حرفه‌اي كه توان توليد انبوه با فناوري‌هاي نوين دارند، انگيزه بسيار قابل توجهي به وجود آورده است؛ زيرا با افزايش هزينه‌هاي ساخت و رشد قيمت مصالح، تامين مالي پروژه‌ها بدون حمايت بانكي تقريباً غيرممكن است.
پيشرفت نهضت ملي مسكن؛ از صدور پروانه تا اتمام كار
هم‌زمان با افزايش تزريق منابع مالي، پروژه‌هاي نهضت ملي مسكن نيز با سرعت بيشتري در حال پيشروي است. آمارهاي رسمي وزارت راه و شهرسازي تا ۲۶ آبان ۱۴۰۴ تصويري روشن از وضعيت اجراي اين طرح ملي ارايه مي‌دهد. تا امروز براي ۷۴۱ هزار و ۷۹۲ واحد مسكوني نهضت ملي مسكن پروانه ساختماني صادر شده است. از اين تعداد، ۲۵۰ هزار و ۲۷۰ واحد متعلق به عملكرد دولت چهاردهم است؛ يعني ۳۳.۷۴ درصد كل واحدهايي كه تاكنون موفق به اخذ پروانه شده‌اند. صدور پروانه عملاً نقطه شروع فعاليت‌هاي عمراني محسوب مي‌شود و نشان مي‌دهد كه زمين در اختيار پروژه قرار گرفته و امكان آغاز ساخت رسمي فراهم شده است.
آغاز عمليات اجرايي ۶۶۳ هزار واحد
يكي از شاخص‌هاي كليدي در پروژه‌هاي مسكني، ورود به مرحله عمليات اجرايي است. بر اساس داده‌هاي رسمي، تاكنون ۶۶۲ هزار و ۳۳۲ واحد وارد مرحله ساخت شده‌اند. از اين رقم، ۱۲۴ هزار و ۱۴۹ واحد حاصل عملكرد دولت چهاردهم است كه ۱۸.۷۴ درصد از كل واحدهاي در حال ساخت را شامل مي‌شود. اين عدد نشان مي‌دهد كه سرعت آغاز پروژه‌ها نسبت به سال‌هاي قبل افزايش يافته و موتور ساخت‌وساز در نهضت ملي دوباره فعال شده است. آمارها نشان مي‌دهد روند ساخت‌وساز واحدهاي مسكوني در دولت چهاردهم شتاب گرفته است. از مجموع واحدهاي در دست ساخت، تاكنون ۵۳۰ هزار و ۸۶۸ واحد به مرحله فونداسيون رسيده‌اند كه ۲۷.۵ درصد آن در اين دولت انجام شده است. در مرحله اسكلت و سقف نيز از ۳۵۷ هزار و ۵۲۱ واحد تكميل‌شده، ۴۶.۳۲ درصد مربوط به دولت فعلي است. سفت‌كاري ۱۷۶ هزار و ۲۲۹ واحد به پايان رسيده و بيش از ۵۶ درصد آن در يك سال اخير پيش رفته است. در مهم‌ترين مرحله يعني نازك‌كاري نيز از ۱۱۳ هزار و ۷۸۲ واحد انجام‌شده، ۶۶.۴۷ درصد سهم دولت چهاردهم است. اين ارقام نشان مي‌دهد طي يك سال گذشته سرعت ساخت‌وساز به‌طور محسوسي افزايش يافته و تعداد واحدهاي آماده تحويل نيز ۷۱ درصد رشد داشته است. در نهايت مهم‌ترين داده براي مردم، ميزان واحدهايي است كه به مرحله «اتمام كارهاي پاياني» رسيده‌اند؛ يعني واحدهايي كه عملاً آماده تحويل يا نزديك به تحويل هستند. تازه‌ترين آمارها نشان مي‌دهد كه از ابتداي شروع طرح (سال ۱۳۹۸) تا اواخر آبان ۱۴۰۴، ۷۵ هزار و ۵۲۷ واحد مسكوني به مرحله پاياني ساخت رسيده‌اند كه از اين ميان، ۵۴ هزار و ۲۱۸ واحد معادل ۷۱.۷۹ درصد در دولت چهاردهم تكميل شده است. اين جهش چشمگير، نشان‌دهنده تمركز جدي دولت بر تسريع روند تكميل و تحويل واحدهاست.
بازار مسكن چه انتظاري دارد؟
پيوند قوي ميان تزريق تسهيلات ساخت و پيشرفت پروژه‌هاي نهضت ملي مسكن، اين پيام را به بازار منتقل مي‌كند كه جريان عرضه مسكن در سال‌هاي آينده تقويت خواهد شد. با تكميل تدريجي صدها هزار واحد در مراحل مختلف، انتظار مي‌رود عرضه مسكن افزايش يابد و بخشي از فشار تقاضا كاهش يابد. اين روند مي‌تواند به ثبات نسبي قيمت‌ها در ميان‌مدت منجر شود، به‌ويژه در مناطقي كه پروژه‌هاي نهضت ملي سهم بيشتري در سبد ساختماني دارند. همچنين، اجراي اين پروژه‌ها اشتغال پايدار در صنايع مرتبط مانند سيمان، فولاد، حمل‌ونقل، پيمانكاري و مهندسي ايجاد كرده و اعتماد سازندگان و سرمايه‌گذاران را با تداوم پرداخت تسهيلات و سرعت‌گيري پروژه‌ها افزايش مي‌دهد. در نهايت، رونق اقتصادي در شهرهاي جديد و مناطق كم‌برخوردار، به‌ويژه در زمين‌هاي دولتي اطراف كلان‌شهرها، يكي ديگر از دستاوردهاي مهم اين حركت است. گزارش‌هاي منتشرشده از عملكرد بانك مسكن و وزارت راه و شهرسازي تصويري روشن و اميدواركننده از آينده طرح نهضت ملي مسكن ارايه مي‌دهد. افزايش قابل توجه تسهيلات ساخت، سرعت گرفتن صدور پروانه‌ها، پيشرفت چشمگير ساخت‌وساز و رشد چشمگير تعداد واحدهاي آماده تحويل، همه نشان‌دهنده اين است كه پروژه‌هاي مسكني بار ديگر در مسير رشد و تحقق قرار گرفته‌اند. اگر اين روند ادامه يابد، سال‌هاي پيشِ رو مي‌تواند دوره‌اي باشد كه عرضه مسكن در كشور جهشي جدي تجربه كند و هزاران خانواده كه سال‌ها در انتظار خانه‌دار شدن بوده‌اند، به آرزوي خود نزديك‌تر شوند.
