چرا چك‌هاي برگشتي بيشتر شد؟
با وجود تغيير قوانين مربوط به چك از سوي بانك مركزي براي بهبود شرايط مبادله چك‌هاي صيادي در كشور، طبق آخرين اعلام (اسفند ۱۴۰۳ و ارديبهشت ۱۴۰۴)، ميزان چك‌هاي برگشتي امسال نسبت به انتهاي سال قبل افزايش يافته است كه البته بسياري از صنوف، اين امر را ناشي از ركود كسب و كار در فضاي دو ماهه ابتداي هر سال مي‌دانند.
با وجود تغيير قوانين مربوط به چك از سوي بانك مركزي براي بهبود شرايط مبادله چك‌هاي صيادي در كشور، طبق آخرين اعلام (اسفند ۱۴۰۳ و ارديبهشت ۱۴۰۴)، ميزان چك‌هاي برگشتي امسال نسبت به انتهاي سال قبل افزايش يافته است كه البته بسياري از صنوف، اين امر را ناشي از ركود كسب و كار در فضاي دو ماهه ابتداي هر سال مي‌دانند. بانك مركزي كه همچنان در تلاش است چك‌هاي برگشتي را از نظر تعداد و مبلغ كاهش دهد، همواره قوانين و ابلاغيه‌هاي جديدي را ارايه مي‌كند تا مصرف‌كنندگان با آگاهي كامل از شرايط، در اين زمينه روند مثبت‌تري را طي كنند. به عنوان مثال، بانك مركزي در آخرين اطلاع‌رساني خود اعلام كرد: «در صورت مغايرت اطلاعات مندرج بر روي چك كاغذي با اطلاعات ثبتي در سامانه صياد، ملاك عمل براي بانك‌ها و مراجع قانوني، اطلاعات ثبت‌شده در سامانه خواهد بود و گواهي‌نامه عدم پرداخت نيز صرفاً بر همان اساس صادر مي‌شود.»همانطور كه گفته شد، بانك مركزي هدف از اين اطلاع‌رساني را «افزايش آگاهي عمومي، جلوگيري از بروز اختلافات بانكي و قضايي، و ارتقاي امنيت در تبادلات مالي عنوان كرد».اين اطلاعيه بانك مركزي در واقع پاسخ به يكي از ابهام‌هاي حقوقي مهم در اجراي طرح صياد مبني بر اينكه - اگر بين اطلاعات برگه چك و ثبت سامانه مغايرت باشد، كدام يك مبناست؛ پاسخ داد.
طبق آخرين اطلاعيه بانك مركزي؛ ناهمخواني تاريخ چك در برگه و سامانه صياد، درج اشتباه مبلغ در برگه و سامانه صياد و همچنين تفاوت در اطلاعات هويتي‌گيرنده چك روي برگه و سامانه صياد، از جمله مواردي هستند كه در صورت بروز آنها، اطلاعات داخل سامانه صياد ملاك عمل بانك‌ها خواهد بود. اما در اين ميان، مقايسه دو آمار آخر بانك مركزي از ميزان وصول و برگشت چك نشان مي‌دهد ميزان وصل چك كمتر و ميزان چك‌هاي برگشتي بيشتر شده است. البته بسياري از صنوف اين امر را ناشي از ركود كسب و كار در فضاي دو ماهه ابتداي سال جديد مي‌دانند. بر اساس آمار منتشر شده از سوي بانك مركزي براي اسفند سال ۱۴۰۳ (آخرين ماه سال)، در اين ماه بيش از ۱۰.۶ ميليون چك مبادله شد كه از اين بين حدود ۹۰.۶ درصد چك‌ها وصول شدند و از كل تعداد چك‌هاي مبادله شده ۹.۴ درصد برگشت داده شدند.در ارديبهشت امسال نيز بيش از ۹.۸ ميليون فقره چك مبادله شده است كه از اين مقدار حدود ۸۹.۹ درصد از تعداد چك‌ها وصول و ۱۰.۱ درصد از آنها برگشت خورده است. به اين ترتيب، طبق اقدامات صورت گرفته از سوي بانك مركزي مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه اگر اسفند ۱۴۰۳ و ارديبهشت ۱۴۰۴ را دو ماه پاياني هر سال در نظر بگيريم، تعداد چك‌هاي وصول شده كاهش محسوسي داشته است. درباره چك‌هاي برگشتي نيز آمارها نشان از افزايش دارد كه با توجه به اين شرايط بايد ديد بانك مركزي مي‌تواند شرايط را براي ادامه سال بهبود بخشد يا خير.در اين راستا، بانك مركزي با اين اقدام عملا پيام روشني به صادركنندگان و دارندگان دسته‌چك داده است كه هرگونه سهل‌انگاري در ثبت اطلاعات يا عدم استعلام در زمان دريافت چك مي‌تواند موجب تضييع حقوق طرفين شود. بر اساس مقررات جديد، در صورت عدم ثبت چك در سامانه صياد، بانك‌ها مجاز به پرداخت وجه يا حتي صدور گواهي برگشتي نخواهند بود.همچنين از دي ماه سال گذشته، صدور دسته‌چك جديد منوط به تطبيق كد ملي و كدپستي متقاضي با سامانه ملي املاك و اسكان شده است؛ اقدامي كه به گفته كارشناسان، در راستاي جلوگيري از سوء‌استفاده و شفافيت بيشتر در نظام اعتباري كشور انجام شده است.
