روايت طلايي؛ از دو كيلو تا سه ميليارد دلار
مديرعامل بورس كالاي ايران با مرور مسير ده‌ساله توسعه اين نهاد مالي گفت: سهم بازارهاي مالي از كل ارزش معاملات بورس كالا از ۹ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳۸ درصد در سال جاري رسيده است
مديرعامل بورس كالاي ايران با مرور مسير ده‌ساله توسعه اين نهاد مالي گفت: سهم بازارهاي مالي از كل ارزش معاملات بورس كالا از ۹ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳۸ درصد در سال جاري رسيده است. به گفته سيد جواد جهرمي، حجم معاملات اين بازارها نيز از ۶۰۰ همت در سال گذشته به ۸۴۳ همت افزايش يافته است. او همچنين از آمادگي بورس كالا براي راه‌اندازي ابزارهاي جديدي همچون اوراق سلف ارزي و فروش متري مسكن ظرف يك ماه پس از اخذ مجوزهاي لازم خبر داد. جهرمي گفت: ۱۰ سال پيش، چالش بزرگ بورس كالا، خروج محصولات پتروشيمي از بورس بود. اما امروز، پس از يك دهه تلاش، تقريبا تمام كالاهاي قابل عرضه كشور در اين بازار معامله مي‌شوند و در مسير توسعه ابزارهاي مبتني بر اوراق بهادارسازي كالاها قرار داريم.
مديرعامل بورس كالا با اشاره به تجربه موفق بازار طلا گفت: فلسفه وجودي بورس كالا، خلق ابزارهايي براي پاسخ به نياز سرمايه‌گذاران است. بازار طلا نماد اين رويكرد است؛ بازاري كه پس از پنج سال تلاش مستمر، ارزش معاملات آن از ۳۰۰ همت گذشته و موجودي خزانه‌ها به سه ميليارد دلار رسيده است. او يادآور شد: در روز نخست راه‌اندازي، براي انجام تنها دو كيلوگرم معامله، ساعت‌ها مذاكره و رايزني كرديم. اما امروز همين بازار در برخي روزها تا پنج همت نقدينگي جذب مي‌كند. اين رشد تدريجي حاصل اعتمادسازي گام‌به‌گام بود؛ مسيري كه براي ساير ابزارهاي جديد نيز طي خواهيم كرد. جهرمي تاكيد كرد: هر بازار جديدي مانند نهالي است كه نياز به مراقبت و صبر دارد تا به بلوغ برسد. بازخورد مثبت فعالان بازار طلا ما را مطمئن كرد كه اين مسير درست است. اكنون مفاهيمي مانند توثيق و مولدسازي طلا در حال تحقق است؛ مفاهيمي كه روزي دور از ذهن به نظر مي‌رسيد. همين تجربه، الگويي براي توسعه ساير بازارها خواهد بود. مديرعامل بورس كالا در تشريح برنامه‌هاي آينده گفت: بخش معدن از سودآورترين حوزه‌هاي اقتصادي است و مي‌توان تامين مالي آن را از طريق سرمايه‌هاي خرد مردم انجام داد. در اين روش كه منطبق بر موازين اسلامي است، سرمايه‌گذاران در محصول آتي معدن شريك مي‌شوند و در سررسيد، كالاي واقعي مانند مس يا طلا تحويل مي‌گيرند. اين الگو مي‌تواند انقلابي در توسعه معادن كشور ايجاد كند و نقدينگي مردمي را به سمت پروژه‌هاي مولد هدايت كند. جهرمي در ادامه گفت: اعتماد مردم به بورس كالا و عدم مداخله دستوري در قيمت‌ها باعث شد پس از دوره‌اي از شرايط حساس كشور، بيش از ۵۰ همت نقدينگي جديد وارد بازار طلا شود. سه ميليارد دلار طلايي كه اكنون در خزانه‌ها نگهداري مي‌شود، اگر در بستر شفاف بورس جذب نمي‌شد يا به بازارهاي غيرمولد مي‌رفت يا از كشور خارج مي‌شد. او افزود: همين تجربه موفق نشان مي‌دهد كه مي‌توان از ابزارهايي مانند اوراق سلف ارزي براي جذب ارزهاي راكد مردم و هدايت آنها به سمت توليد و پروژه‌هاي ملي استفاده كرد. اين اتفاق يك بازي برد- برد براي مردم كه سود مطلوبي از سرمايه‌گذاري به دست مي‌آورند و بدنه توليد كه با جذب سرمايه‌هاي مردم تامين مالي كرده و طرح‌هاي توسعه‌اي را اجرا مي‌كنند، خواهد بود.
بورس كالا نقطه عطف تاريخ بازار سرمايه
حجت‌الله صيدي، رييس سازمان بورس گفت: به‌جرات مي‌توان تاريخ بازار سرمايه كشور را به دو بخش «پيش از تاسيس بورس كالا» و «پس از آن» تقسيم كرد؛ زيرا از زمان شكل‌گيري اين بورس، شاهد جهشي چشمگير در شفافيت، پيش‌بيني‌پذيري و انسجام بازارهاي مالي بوده‌ايم.
صيدي افزود: پيش از ايجاد بورس كالا، بازارها از انسجام كافي برخوردار نبودند و ارزيابي دقيق از قيمت‌ها و وضعيت محصولات ممكن نبود؛ اما با ورود استانداردها و سازوكارهاي شفاف معاملاتي، بورس كالا نقشي تعيين‌كننده در كارآمدي بازارها ايفا كرد.
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار، كاهش هزينه مبادله را مهم‌ترين اثر و دستاورد بورس كالا عنوان كرد و گفت: در بسياري از نظريه‌هاي اقتصادي، كاهش هزينه مبادله به عنوان يكي از وظايف اصلي دولت‌ها مطرح است؛ چراكه شفافيت، عدالت قيمتي، رشد اقتصادي و توسعه بازارها در نهايت به كاهش اين هزينه‌ها منتهي مي‌شود. خوشبختانه بورس كالا در اين زمينه موفق عمل و به افزايش كارايي اقتصاد كشور كمك كرده است.
صيدي در ادامه به ظرفيت‌هاي تازه بورس كالا در حوزه تامين مالي توليد اشاره كرد و اظهار داشت: يكي از فرصت‌هاي طلايي بورس كالا، موضوع مولدسازي دارايي‌هاست. اين ظرفيت مي‌تواند در تامين مالي مستقيم و غيرمستقيم توليد نقش‌آفرين باشد و اميدواريم در آينده نزديك شاهد تحقق كامل آن باشيم. وي در بخش ديگري از سخنان خود به برخي سوءبرداشت‌ها درباره نقش بورس كالا اشاره كرد و گفت: برخلاف تصور رايج، بورس كالا قيمت‌ها را تعيين نمي‌كند، بلكه صرفا بستري براي كشف قيمت منصفانه فراهم مي‌آورد. اين بورس هيچ‌گونه دخالتي در تعيين قيمت پايه ندارد و صرفا بر اجراي دقيق فرمول‌هاي مورد توافق ميان نهادهاي ذي‌ربط و انجمن‌هاي صنفي نظارت مي‌كند. رييس سازمان بورس همچنين از ضرورت گسترش عرضه كالاهاي استاندارد در بورس كالا سخن گفت و تصريح كرد: با وجود توسعه قابل‌توجه بورس كالا، هنوز بسياري از كالاهاي استاندارد به اين بازار وارد نشده‌اند. اين در حالي است كه تقاضا براي عرضه وجود دارد و ورود اين كالاها قطعا به نفع توليدكننده، مصرف‌كننده و كل اقتصاد كشور خواهد بود؛ چراكه بورس كالا با حذف واسطه‌هاي غيرضروري، به شفافيت و كاهش هزينه‌ها كمك مي‌كند.
