جنگ تجاري جديد سايه‌اي بر سر بازار انرژي!

در حالي كه بازار جهاني نفت هنوز از شوك‌هاي ژئوپليتيكي خاورميانه و نوسانات اقتصادي شرق آسيا بيرون نيامده، تحليل تازه بانك امريكا موجي از نگراني را ميان معامله‌گران و سرمايه‌گذاران به راه انداخته است. اين بانك هشدار داده كه اگر روند فعلي افزايش عرضه و ضعف تقاضا ادامه يابد، قيمت نفت برنت ممكن است به زير ۵۰ دلار در هر بشكه سقوط كند سطحي كه از زمان بحران كرونا تاكنون ديده نشده است. تحليلگران بانك امريكا در گزارشي تازه اعلام كردند كه افزايش توليد اعضاي اوپك پلاس، به‌ويژه عربستان سعودي، عراق و امارات، باعث شكل‌گيري يك مازاد ساختاري در عرضه جهاني شده است. به گفته اين تحليلگران، صادرات كشورهاي خليج فارس از سپتامبر تاكنون نزديك به ۴۰۰ هزار بشكه در روز افزايش يافته، در حالي كه توليد روسيه نيز همچنان بالاتر از ۹.۳ ميليون بشكه در روز باقي مانده است. اين روند باعث شده ذخاير جهاني نفت به سطحي برسد كه يادآور روزهاي سخت سال ۲۰۲۰ است؛ دوراني كه همه‌گيري كرونا تقاضا را به‌شدت كاهش داد. بر اساس داده‌هاي «اويل پرايس»، ذخاير مشاهده‌شده جهاني در ماه اوت ۱۷.۷ ميليون بشكه رشد كرده و به ۷.۹۰۹ ميليارد بشكه رسيده است بالاترين سطح چهار سال اخير. بانك امريكا هشدار داده است كه خطر دوم، از شرق مي‌آيد: تضعيف تقاضاي چين و تنش تجاري ميان پكن و واشنگتن. در حالي كه اقتصاد چين درگير داده‌هاي صنعتي ضعيف است، دولت امريكا به رياست دونالد ترامپ تهديد كرده كه تعرفه‌هاي جديدي بر كالاهاي چيني اعمال خواهد كرد. ترامپ اين اقدام را پاسخي به آنچه «رفتارهاي ناعادلانه انرژي و فناوري پكن» خوانده، دانسته است.

اگر اين تهديدها عملي شود، جنگ تجاري مي‌تواند بار ديگر موتور تقاضاي جهاني انرژي را كند كند - اتفاقي كه بازار نفت را در موقعيتي شكننده قرار مي‌دهد. در بازارهاي جهاني، واكنش‌ها سريع و محتاطانه بود. قيمت آتي نفت برنت روز جمعه با ۰.۱۳ درصد كاهش به ۶۰.۹۸ دلار در هر بشكه رسيد و نفت خام وست تگزاس اينترمديت امريكا نيز با ۰.۱۶ درصد افت به ۵۷.۳۷ دلار معامله شد. هر دو شاخص در هفته جاري نزديك به سه درصد كاهش داشته‌اند؛ افتي كه هم به دليل چشم‌انداز عرضه مازاد و هم به خاطر ترديد نسبت به رشد اقتصاد چين ارزيابي مي‌شود. تحليلگران معتقدند كه پيش از نشست آينده اوپك پلاس، بازارها در حالت «انتظار» باقي خواهند ماند. اين نشست قرار است درباره سرعت كاهش محدوديت‌هاي توليد تصميم‌گيري كند تصميمي كه مي‌تواند مسير قيمت‌ها در زمستان پيش‌رو را تعيين كند. گزارش ماه اكتبر آژانس بين‌المللي انرژي (IEA) نيز بر نگراني‌ها افزوده است. اين نهاد بين‌المللي، رشد تقاضاي جهاني براي نفت را در سال‌هاي ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ به حدود ۷۰۰ هزار بشكه در روز كاهش داده و همزمان پيش‌بيني عرضه را بالا برده است. در واقع، هم‌زماني افزايش عرضه و كاهش مصرف، تصويري از بازاري اشباع و شكننده ترسيم مي‌كند كه حتي يك شوك كوچك مي‌تواند آن را به بحران بكشاند. بانك امريكا تأكيد كرده است كه اگر تقاضاي چين بيش از اين تضعيف شود يا تعرفه‌هاي امريكا عليه پكن تشديد گردد، نفت برنت ممكن است در ماه‌هاي آينده به زير ۵۰ دلار سقوط كند. چنين سطحي نه‌تنها هشداردهنده براي صادركنندگان نفت است، بلكه مي‌تواند توازن بودجه كشورهاي وابسته به انرژي از جمله اعضاي اوپك را نيز به چالش بكشد. در چنين شرايطي، كارشناسان هشدار مي‌دهند كه تداوم سياست‌هاي انبساطي توليد، ممكن است قيمت‌ها را به محدوده‌اي برگرداند كه يادآور بحران‌هاي انرژي گذشته است. طلاي سياه، بار ديگر بر لبه تيغ تعادل ايستاده است؛ جايي كه هر تصميم اوپك، هر توييت ترامپ، و هر آمار اقتصادي از چين مي‌تواند آينده بازار جهاني انرژي را دگرگون كند.