مهر تاييد شعام بر توافق قاهره
چند روز پس از نهايي شدن توافق جديد همكاري ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، به نظر مي‌رسد كه برخي نمايندگان نسبت به تصميمات اتخاذ شده در اين رابطه و آنچه كه بناست در ادامه رخ دهد ابهاماتي داشتند كه اين موضوع باعث شد وزير خارجه با حضور در جلسه كميسيون تخصصي به سوالات نمايندگان پاسخ دهد. ه
چند روز پس از نهايي شدن توافق جديد همكاري ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، به نظر مي‌رسد كه برخي نمايندگان نسبت به تصميمات اتخاذ شده در اين رابطه و آنچه كه بناست در ادامه رخ دهد ابهاماتي داشتند كه اين موضوع باعث شد وزير خارجه با حضور در جلسه كميسيون تخصصي به سوالات نمايندگان پاسخ دهد. همزمان پس از چند روز ابهام و گمانه زني روز گذشته شوراي عالي امنيت ملي رسما تاييد كرد كه آنچه كه در قاهره نهايي شده بر اساس دستورالعمل اين شورا نهايي شده است.
دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي ايران روز يكشنبه بيانيه‌اي درباره ترتيبات امضاشده ميان «سيد عباس عراقچي» وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران و «رافائل گروسي» مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در قاهره و چگونگي تعامل بين ايران و آژانس در شرايط جديد كه به همكاري‌ها بعد از حملات نظامي رژيم صهيونيستي و امريكا عليه تأسيسات هسته‌اي تحت پادمان مي‌پردازد، منتشر كرد.
متن بيانيه شوراي عالي امنيت ملي به شرح زير است:
۱- متن اين ترتيبات در كميته هسته‌اي شوراي عالي امنيت ملي مورد بررسي قرار گرفته و آنچه به امضا رسيده، در مجموع همان چيزي است كه مصوب اين كميته بوده است.
۲- كميته هسته‌اي كه متشكل از مسوولان ارشد نهادهاي مختلف ذي‌ربط است، در همه ادوار از جانب شوراي عالي امنيت ملي مأذون به تصميم‌گيري بوده و در اين زمان نيز مطابق روال معمول عمل كرده است.
۳- در مورد تأسيسات هسته‌اي تحت نظارت آژانس ايران كه از سوي امريكا و رژيم صهيونيستي مورد حمله واقع شده:
اولاً؛ پس از ايجاد شرايط لازم امنيتي و ايمني، ايران صرفاً گزارش خود را پس از كسب نظر شوراي عالي امنيت ملي به آژانس ارايه مي‌كند.
ثانياً؛ در مرحله بعد، روش‌هاي اجرايي همكاري بين ايران و آژانس در خصوص گزارش ارسالي به آژانس، بايد ميان طرفين توافق شده و از جمله طبق رويه داخلي اجراي هر گونه اقدامي بايد به تأييد شوراي عالي امنيت ملي برسد.
۴- در صورت اتخاذ هر گونه اقدام خصمانه عليه جمهوري اسلامي ايران و تأسيسات هسته‌اي، از جمله بازگرداندن قطعنامه‌هاي مختومه شده شوراي امنيت، اجراي اين ترتيبات متوقف مي‌شود.
به اين ترتيب بخشي از ابهامات به وجود آمده در اين حوزه براي نمايندگان و گروه‌هايي از جامعه برطرف شد و شعام اعلام كرد كه امضايي خارج از رويه صورت نگرفته است. با اين وجود وزير خارجه نيز با حضور در ميان نمايندگان تلاش كرد تا بخشي از ابهامات به وجود آمده در اين حوزه را برطرف كند.
سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي گفت: وزير خارجه در جلسه امروز كميسيون امنيت ملي بيان كرد كه مذاكره با آژانس در چارچوب مصوبات كميته هسته‌اي شوراي عالي امنيت ملي بوده و مصوبات اين كميته در حكم مصوبات شوراي عالي امنيت ملي است. ابراهيم رضايي با اشاره به جلسه فوق‌العاده كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس گفت: عصر امروز جلسه كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي با حضور اكثريت اعضاي كميسيون و حميدرضا حاجي‌بابايي، نايب‌رييس مجلس و تعدادي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي برگزار شد. وي توضيح داد: سيد عباس عراقچي، وزير امور خارجه به همراه تعدادي از معاونانش در اين جلسه حضور يافت و تفاهم اخير كشورمان با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را تشريح و به سوابق موضوع و آنچه در قاهره اخيرا اتفاق افتاد، اشاره كرد.
سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس بيان كرد: عراقچي گفت اروپا حق فعال‌سازي اسنپ بك را ندارد و اين اقدام غيرحقوقي و غيرقانوني است. تعامل ما با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز با توجه به شرايط جديد و قانون مجلس فرق كرده و مثل گذشته نمي‌توانيم با آژانس همكاري كنيم، لذا نيازمند مداليته جديد هستيم. رضايي ادامه داد: وزير امور خارجه كشورمان بيان كرد كه فعال‌سازي اسنپ بك نامطلوب است و تاثيرات سياسي و رواني دارد، اما در مورد تاثيرات اقتصادي آن اغراق صورت گرفته است. قصد همكاري با آژانس به شكل سابق را نداريم و بايد به يك مداليته و چهارچوب جديد برسيم. مذاكره با آژانس در چارچوب مصوبات كميته هسته‌اي شوراي عالي امنيت ملي بوده و مصوبات اين كميته در حكم مصوبات شوراي عالي امنيت ملي است كه مسوول آن هم علي لاريجاني است. رضايي اظهار كرد: عراقچي در اين جلسه اشاره‌اي به مذاكرات قاهره كرد و گفت كه ما با رافائل گروسي حدود ۲ تا ۳ ساعت روي متن توافق كار كرديم و پس از اعمال ملاحظات ما، تبديل به متن مورد قبول ما شد و اينها بعد از سه دور مذاكره كارشناسي بود كه قبلاً انجام شده بود و اين سند و در واقع تفاهم قاهره را براي سران كشور فرستاديم. آژانس بين‌المللي انرژي اتمي قبول كرده كه شرايط جديدي براي همكاري بين ايران و آژانس به وجود آمده و بايد ملاحظات امنيتي ايران را مدنظر قرار دهد. همين‌طور آژانس قبول كرده كه ما با ترتيبات جديد با آنها تعامل كنيم. همچنين ما دغدغه امنيتي جديدي در رابطه با مراكز هسته‌اي داريم كه بايد به آنها احترام گذاشته شود.
رضايي گفت: وزير خارجه بيان كرد كه در تفاهم با آژانس تاكيد شده كه همكاري با آژانس در چارچوب قانون مجلس و شوراي عالي امنيت ملي خواهد بود و هرگونه بازرسي از تاسيسات هسته‌اي در چارچوب قانون مجلس و مصوبات شوراي عالي امنيت ملي و اجراي تفاهم ما با آژانس به شرطي خواهد بود كه عمل خصمانه همچون اسنپ بك عليه ايران صورت نگيرد و اگر عمل خصمانه‌اي عليه كشور ما رخ دهد، تفاهم كان لم يكن خواهد شد. ما در موضع انفعال نيستيم، بلكه اعتقاد داريم كه قانون تعليق همكاري با آژانس كه در تيرماه امسال در مجلس تصويب شد و به تاييد شوراي نگهبان رسيد، الزام آور است و بايد اجرا شود. وي ادامه داد: در اين جلسه اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي و ساير نمايندگان هم نظرات خودشان را در ارتباط با تفاهم اخير بيان كردند؛ از جمله اينكه بر اجراي بي‌كم و كاست قانون مجلس و لزوم طي شدن ترتيبات اجرايي اين قانون در شوراي عالي امنيت ملي و بر تامين امنيت دانشمندان و مراكز هسته‌اي ايران تاكيد و اعلام شد كه آژانس بايد حقوق هسته‌اي ايران را بپذيرد. بر انتشار توافق اخير نيز تاكيد شد؛ همچنين بر اينكه مواجهه با غرب از موضع عزتمندانه باشد و منفعلانه نباشد. در اين جلسه بر لزوم شفاف‌سازي در مورد تفاهم با آژانس، بر نظارت مجلس در اين باره و اينكه از موضع قدرت بايد وارد شويم، تاكيد شد. به گفته رضايي، حاجي بابايي، نايب‌رييس مجلس هم گفت كه وزارت خارجه از موضع عزت با غرب و با آژانس مذاكره كند و از حقوق ملت ايران دفاع كند و تضمين‌هاي لازم را هم از آژانس بگيرد. ابراهيم عزيزي، رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس هم بر اجراي دقيق و بي‌كم و كاست قانون تعليق همكاري با آژانس در اين جلسه تاكيد كرد.
مديركل پارلماني وزارت امور خارجه ايران تاكيد كرد: وزير امورخارجه در نشست با اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي خاطرنشان كرد كه توافق ايران با آژانس افتخاري بزرگ براي وزارت خارجه به شمار مي‌رود و به اذعان همگان، اين توافق برگ برنده‌اي براي جمهوري اسلامي ايران است.
«حسين نوش‌آبادي» مديركل پارلماني وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با ايسنا، با اشاره به جلسه روز گذشته (شنبه ۲۲ شهريور)، كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس با «سيد عباس عراقچي» وزير امور خارجه ايران بيان كرد: نشست ديشب وزير امور خارجه با اعضاي كميسيون امنيت، در فضاي گفتماني مثبت انجام شد. اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس و تعدادي ديگر از نمايندگان از ساير كميسيون‌ها در جلسه حضور داشتند.
وزير امور خارجه، صبورانه انتقادات سازنده، ابهامات و دغدغه‌ها را شنيد و صادقانه، محترمانه و شجاعانه به آنان پاسخ داد. وي در ادامه اظهار كرد: در اين نشست دكتر عراقچي امضاي تفاهم نامه ايران و آژانس را افتخاري بزرگ براي وزارت خارجه دانست و تصريح كرد كه به امضاي اين توافق افتخار مي‌كنم كه به اذعان همگان، برگ برنده‌اي براي جمهوري اسلامي ايران است. نمايندگان نيز در اين نشست سوالات و دغدغه‌هاي خود را در چند محور مطرح كردند؛ آيا توافق با آژانس، مجوز شوراي عالي امنيت ملي را دارد؟ آيا قانون مجلس مبني بر تعليق همكاري تا تحقق شرط مذكور در مصوبه، رعايت شده است؟ آيا اين توافق، ضمانت اجرايي دارد؟ آيا حاضر به انتشار متن موافقت نامه امضاء شده با آژانس هستيد؟
مديركل پارلماني وزارت امور خارجه، تصريح كرد: وزير امور خارجه نيز در پاسخ به سوال و دغدغه اول نمايندگان مجلس، با تشريح روند چند ماه گذشته در مذاكرات فني با آژانس و تبادل مداليته و بررسي‌هاي حقوقي با رعايت قانون مصوب مجلس شوراي اسلامي، گفت كه كميته هسته‌اي شوراي عالي امنيت ملي كه مصوبات آن در حكم مصوبات شورا مي‌باشد، موافقت خودش را براي مذاكره با آژانس اعلام و نهايتا ديداري توسط وزير خارجه مصر براي نشست با گروسي در قاهره هماهنگ شد و پس از سه ساعت بحث و گفت‌وگو، اين تفاهم نامه به امضا رسيد و در اين توافق تاكيد شده است كه تمام مراحل اجرايي براي همكاري با آژانس، بايد با نظر موافق شوراي عالي امنيت ملي ايران باشد. وي در ادامه خاطرنشان كرد: دكتر عراقچي در اين نشست با تاكيد بر اينكه اين توافق، صرفا تعيين يك چارچوب جديد براي همكاري با آژانس است، تاكيد كرد كه در اين سند كه سند افتخار بنده است، حملات رژيم صهيونسيتي و ايالات متحده امريكا به تاسيسات هسته‌اي ايران، خلاف قانون و حقوق بين‌الملل ذكر شده و تاكيد شده است كه با توجه به شرايط جديد، همكاري جمهوري اسلامي با آژانس بر اساس ترتيبات جديد خواهد بود.
نوش‌آبادي افزود: وزير امورخارجه در خصوص سوال دوم مبني بر رعايت مصوبه مجلس نيز به نمايندگان پاسخ داد كه تلاش كرديم در بند بند اين تفاهم نامه، قانون مجلس را رعايت كنيم و با توجه به اينكه در قانون مصوب مجلس، هر گونه همكاري با آژانس بايد با نظر شوراي عالي امنيت ملي باشد، لذا در خصوص روند اجراي اين توافق، بدون موافقت شورا، هيچ همكاري با آژانس و بازرسان آن انجام نخواهد شد. وي افزود: در خصوص سوال و دغدغه سوم نمايندگان محترم مجلس، وزير خارجه تاكيد كرد كه بنده بعد از امضاي توافق با آژانس، در مصاحبه با صدا و سيما و رسانه‌ها اعلام كردم در صورت هرگونه اقدامات خصمانه عليه جمهوري اسلامي ايران و بازگشت تحريم‌ها و اجراي اسنپ‌بك، اين توافق، اعتبار خودش را از دست خواهد داد و شرايط تعليق به قوت خودش باقي خواهد ماند. اگرچه اين شرط به‌صورت مكتوب در متن موافقت نيامده است اما بنده به عنوان وزير امور خارجه كه حق امضاي اين توافق را داشتم، حق فسخ و بي‌اثر كردن اين توافق را خواهم داشت و قطعا صحبت‌هاي من بعد از امضاي توافق، به عنوان وزير خارجه بمنزله سند، اعتبار حقوقي دارد. تا زمان اعلام شده از سوي اروپايي‌ها حدودا دو هفته باقي مانده و بايد ديد كه در نهايت دو طرف درباره مكانيزم ماشه به چه نتيجه‌اي مي‌رسند. ايران اعلام كرده كه همزمان با پايبندي به مسائل ديپلماتيك در برابر فشارها نيز عقب‌نشيني نمي‌كند و اين پيام از مجراهاي مختلف به طرف مقابل مخابره شده است.
