راه شناسايي فعاليت ماينرهاي غيرمجاز
دستگاه‌هاي ماينر مصرف برق زيادي دارند و سر و صداي شديدي توليد مي‌كنند، فعاليت آنها شبيه هواكش‌هايي است كه در تونل‌ها كار مي‌كنند، بنابراين اگر شهروندان مشاهده كردند كه در يك محل خالي از سكنه، كولر به صورت ۲۴ ساعته روشن است، آن محل مشكوك به فعاليت ماينرهاي غيرمجاز است و در صورتي كه گزارشي دهند، ۲۰۰ ميليون تومان پاداش مي‌گيرند.
دستگاه‌هاي ماينر مصرف برق زيادي دارند و سر و صداي شديدي توليد مي‌كنند، فعاليت آنها شبيه هواكش‌هايي است كه در تونل‌ها كار مي‌كنند، بنابراين اگر شهروندان مشاهده كردند كه در يك محل خالي از سكنه، كولر به صورت ۲۴ ساعته روشن است، آن محل مشكوك به فعاليت ماينرهاي غيرمجاز است و در صورتي كه گزارشي دهند، ۲۰۰ ميليون تومان پاداش مي‌گيرند. به گزارش ايسنا، بي‌ترديد استفاده غيرمجاز از ماينرها يكي از عوامل ناپايداري شبكه برق است. اين فعاليت نه تنها باعث افزايش مصرف و فشار بر شبكه برق مي‌شود بلكه در بسياري از موارد موجب آتش‌سوزي و خسارت به اموال مردم شده است. برخي گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه آتش‌سوزي ناشي از ماينرهاي غيرمجاز، به املاك همسايگان سرايت و خسارات بيشتري به آنها وارد كرده است. به‌طور كلي در سال‌هاي اخير، كشور با چالش‌هاي جدي در زمينه تأمين برق مواجه شده است. يكي از موضوعاتي كه به‌طور مكرر در اين زمينه مطرح مي‌شود، ارتباط قطعي برق با ماينينگ و دستگاه‌هاي استخراج رمز ارز است. ماينر (استخراج‌گر) به فردي گفته مي‌شود كه دستگاه‌هاي لازم براي استخراج رمز ارز را در اختيار دارد. ماينينگ به فرآيند استخراج ارزهاي ديجيتال به‌ويژه بيت كوين اشاره دارد. در اين فرآيند، ماينرها با استفاده از تجهيزات خاص، معادلات پيچيده رياضي را حل مي‌كنند تا تراكنش‌ها را تأييد كرده و ارز ديجيتال جديدي توليد كنند. اين فرآيند نياز به انرژي برق بالايي دارد و به همين دليل يكي از نگراني‌هاي اصلي در زمينه ماينينگ، مصرف بالاي انرژي است. اين دستگاه‌ها مصرف برق زيادي دارند و سر و صداي شديدي توليد مي‌كنند، بنابراين فعاليت آنها شبيه هواكش‌هايي است كه در تونل‌ها كار مي‌كنند. از سوي ديگر، اين دستگاه‌ها گرماي زيادي توليد مي‌كنند لذا اگر شهروندان مشاهده كردند كه در يك محل خالي از سكنه، كولر به صورت ۲۴ ساعته روشن است، آن محل مي‌تواند مشكوك به ماينينگ باشد. نمايندگان مجلس مقرر كردند در بررسي اصلاح قانون مجازات اسلامي نسبت به جرم انگاري استخراج رمز ارز با دستگاه ماينر اقدام شود. طي ماه‌هاي اخير كميسيون قضايي و حقوقي مجلس اعلام كرد كه بخشي از برق توليدي كشور توسط دستگاه‌هاي ماينر براي استخراج رمزارز استفاده و از دسترس مصرف مردم خارج مي‌شود.
جلسه‌اي با حضور اعضاي كميسيون قضايي و حقوقي مجلس و مديران صنعت برق، دستگاه‌هاي نظارتي از جمله دادستاني كل كشور، سازمان بازرسي و ديوان محاسبات در خصوص بررسي عملكرد حوزه صنعت برق تشكيل و گزارشي از مصرف برق توليدي توسط دستگاه‌هاي ماينر ارايه شد. در اين گزارش آمده بود كه بخشي از برق توليدي كشور توسط دستگاه‌هاي ماينر براي استخراج رمزارز استفاده و از دسترس مصرف مردم خارج مي‌شود كه بر اين اساس مقرر شد تا در بررسي اصلاح قانون مجازات اسلامي نسبت به جرم‌انگاري استخراج رمز ارز با دستگاه ماينر اقدام شود.
احمد اناركي ـ عضو كميسيون اقتصادي مجلس بر اين باور است كه وقتي هزينه برق در ماه حدود ۱۰۰۰ دلار و سود و درآمد حاصل از استخراج بيت كوين ۸۰ هزار دلار است طبيعي است كه عده زيادي از پشت كنتور برق بگيرند و به شكل غيرمجاز به استخراج رمز ارز روي بياورند. او بر لزوم برخورد با استخراج غيرقانوني رمزارز تاكيد كرده و از وزارت نيرو خواسته تا مصرف‌كنندگان غيرمجاز را شناسايي و برق آنها را قطع كند. البته اين نماينده مجلس معتقد است كه با مراكز مجازي كه با مجوز رسمي مشغول فعاليت هستند نبايد برخورد يكسان صورت گيرد و وزارت ارتباطات بايد در كنار وزارت نيرو در اين زمينه وارد عمل شود و كساني كه مصرف اينترنت بالايي دارند شناسايي كند. در هفته‌هاي اخير بحث جرم‌انگاري براي مقابله با استخراج غيرقانوني رمز ارز مورد تاكيد بسياري قرار گرفت اما نكته اساسي اين است كه ميزان جرايم و نحوه برخورد با استخراج‌كنندگان رمز ارز به شكل غيرقانوني چيست و آيا ساز و كار و ميزان جرم‌انگاري مشخص شده است؟ طبعا مجلس، دولت و قوه قضاييه بايد در اين زمينه وارد عمل شوند و مي‌توان راهكارهايي همچون استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير نظير نيروگاه‌هاي خورشيدي را به كساني كه علاقه‌مند به استخراج رمز ارز هستند، معرفي كرد. برآوردها نشان مي‌دهد كه فعاليت ماينرهاي غيرمجاز، سالانه بيش از ۲ ميليارد دلار زيان اقتصادي براي كشور به همراه دارد. محمد‌الله داد ـ معاون انتقال و تجارت خارجي شركت توانير با تاييد اين رقم مي‌گويد: هر دستگاه ماينر به‌طور متوسط ۳.۵ كيلووات در ساعت برق مصرف مي‌كند كه معادل حدود ۸۰ كيلووات ساعت در شبانه‌روز است.اين دستگاه‌هاي غيرمجاز از برق يارانه‌اي استفاده مي‌كنند. در حال حاضر ماينرها عمدتا در مناطق غيرصنعتي، خانگي، كشاورزي، تجاري، شهري و روستايي نصب شده‌اند و در جايي كه شبكه تكافوي لازم براي جبران اين ميزان بار را ندارد هم تاسيسات و هم وسايل برقي مردم به دليل افت و نوسان ولتاژ دچار آسيب‌ديدگي مي‌شوند كه اين خسارت مستقيما به مردم وارد مي‌شود.
در حال حاضر بيشتر صاحبان كسب و كارها و اصناف براي آنكه سرپا بمانند موتور برق و كارتخوان سيار خريده‌اند و در عمل هزينه ديگري به هزينه‌هايشان اضافه شده است. اگر چه مشكل ناترازي برق دلايل متعددي دارد اما به اذعان شركت «توانير» حدود ۲۰ درصد ناترازي برق به دليل تشديد فعاليت ماينرهاست.توانير معتقد است كه طبق برآوردها حدود ۷۰۰ هزار ماينر غيرمجاز در كشور به استخراج غيرقانوني رمزارز مشغولند كه با تواني در حدود ۲۰۰۰ مگاوات، به‌طور مستقيم در افزايش مصرف برق و تشديد ناترازي شبكه تاثيرگذارند.همچنين ۹۵ درصد مزارع كشف شده از طريق انشعاب غيرمجاز و به اصطلاح «برق دزدي» فعاليت مي‌كنند. در حالي كه قبلا اكثر ماينرها از برق مجاز استفاده مي‌كردند؛ با اين حال فعالان صنعت استخراج رمزارز روايت متفاوتي از اين موضوع ارايه مي‌دهند و معتقدند با استناد به بررسي‌هاي كارشناسي، ميزان كل مصرف ماينينگ در كشور حدود ۷۰۰ مگاوات است و با آمار اعلامي توانير تفاوت قابل توجهي دارد. به گفته علي بابك نيا - عضو انجمن بلاكچين ايران، از مجموع ۷۳۰ مگاوات تقاضاي مجاز استخراج در كشور، تنها ۲۵۰ مگاوات مورد موافقت قرار گرفته و از اين ميزان فقط ۵ مگاوات به صورت مجاز در حال فعاليت است؛ بنابراين ناترازي برق در كشور دلايل متعددي دارد كه نمي‌توان آن را تنها به فعاليت ماينرها نسبت داد بلكه عواملي همچون اتلاف موجود در شبكه، بهره‌وري پايين نيروگاه‌ها و تعرفه‌گذاري نامناسب از دلايل اصلي اين عارضه است و محدوديت‌هاي اعمال شده باعث زيرزميني شدن اين فعاليت مي‌شود. ذكر اين نكته ضروري است كه قطعي‌هاي مكرر برق فقط زندگي روزمره شهروندان را مختل نمي‌كند. صنايع و بخش‌هاي كشاورزي نياز مبرمي به انرژي برق دارند و خاموشي‌هاي مكرر باعث شده تا محتمل خسارات سنگيني شوند. در حال حاضر بيشتر اصناف و فروشگاه‌ها و صاحبان كسب و كارها براي آنكه سرپا بمانند، موتور برق و كارتخوان سيار خريده‌اند و هزينه ديگري به هزينه‌هايشان اضافه شده است. بر اساس آيين‌نامه اجرايي استخراج فرآورده‌هاي پردازشي رمزنگاري شده مصوب سال ۱۳۹۸ استخراج رمز ارز قانوني اعلام شده است اما در صورتي كه استخراج رمزارز از طريق ماينرهاي بدون مجوز انجام شود، مشمول جرم قاچاق بوده و در شعب ويژه قاچاق كالا و ارز سازمان تعزيرات حكومتي رسيدگي مي‌شود. همچنين در صورت استفاده از ماينر جهت استخراج رمز ارز بدون اخذ مجوز از سازمان صمت، امكان پيگيري قضايي از سوي وزارت نيرو بابت بهاي برق مصرفي غيرقانوني و غيرمجاز وجود دارد.
فعاليت ماينرها و استخراج غيرقانوني رمزارزها سود بسياري را نصيب استخراج كنندگان مي‌كند و همين مساله عده زيادي را براي استخراج رمز ارز به شكل غيرقانوني تحريك مي‌كند؛ از اين رو جدي گرفتن اين موضوع و اتخاذ سياست‌هاي لازم براي جلوگيري و توقف فعاليت غيرقانوني ماينرها ضروري است؛ در غير اين صورت چه بسا تداوم اين مسير مي‌تواند تبعات زيانباري براي كشور به دنبال داشته و ناترازي برق در كشور را تشديد كند.
