نياز باشد، بار ديگر اسراييل را شكست مي‌دهيم

با گذشت حدود ۱۰ روز از اقدام سه كشور اروپايي در به جريان انداختن مكانيزم ماشه، به نظر مي‌رسد كه مسيرهايي جديد براي مذاكره بين دو طرف باز شده و گفت‌وگوهايي چه ميان ايران و اروپا و چه ميان ايران و آژانس انرژي اتمي ادامه پيدا كرده است. هرچند وزير خارجه گفته كه مي‌توان به يك چارچوب جديد از همكاري اميدوار بود اما در عين حال تاكيد كرده كه گزينه‌هاي ايران محدود نيست و اگر نياز باشد نيروهاي نظامي ايران بار ديگر اسراييل را شكست خواهند داد. 

خبرهاي ابتدايي از گفت‌وگوها شنبه شب مخابره شد. وزير امور خارجه با اشاره به روند كنوني مذاكرات ايران با اروپايي‌ها گفت: در مدت اخير، چند دور با وزراي خارجه سه كشور اروپايي -فرانسه، انگليس و آلمان- رايزني و گفت‌وگو كرده‌ام. دو شب پيش نيز با مسوول سياست خارجي اروپا در دوحه جلسه‌اي داشتيم و بيش از دو ساعت رايزني و گفت‌وگو كرديم. وي با بيان اينكه «درك بهتري از اوضاع در حال شكل‌گيري است»، خاطرنشان كرد: سه كشور اروپايي اشتباه بزرگي كردند كه به‌دنبال فعال‌سازي مكانيزم ماشه رفتند. اين اقدام آنها، كار را در اصل سخت‌تر و پيچيده‌تر كرد. عراقچي تأكيد كرد: گفت‌وگوهاي ما با آنها ادامه دارد و اميدواريم به درك مشتركي برسيم.

همزمان با اين خبر صحبت‌ها با آژانس نيز ادامه دارد. رضا نجفي سفير و نماينده دايم جمهوري اسلامي ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از برگزاري دور سوم مذاكرات فني بين ايران و آژانس خبر داد. به گفته نجفي، دور سوم مذاكرات فني بين ايران و آژانس براي تدوين شيوه‌نامه اجراي تعهدات پادماني در وضعيت جديد متعاقب حملات غيرقانوني رژيم صهيونيستي و امريكا به تاسيسات هسته‌اي كشورمان و با عنايت به مصوبه مجلس در اين‌خصوص، طي روزهاي جمعه و شنبه در وين برگزار شد و طرفين به تبادل‌نظر درخصوص نكات مندرج در متن شيوه نامه پرداختند. اين صحبت‌ها درحالي انجام مي‌شود كه نشست جديد فصلي آژانس انرژي اتمي از روز دوشنبه آغاز خواهد شد و احتمالا برنامه هسته‌اي ايران يكي از اصلي‌ترين موضوعاتي است كه در اين نشست بررسي خواهد شد.

همزمان با اين تحولات وزير خارجه ايران در جديدترين اظهارات خود خط رسمي كشورمان در تحولات و مذاكرات پيش‌رو را تشريح و تبيين كرده است. آن طور كه عراقچي گفته ايران مانند هميشه آماده است تا اختلافات و چالش‌ها را با مذاكره حل كند اما به شكل همزمان در برابر زورگويي و تهديد خواهد ايستاد و اجازه نمي‌دهد كه ديگر كشورها از بيرون براي منافع ايران تصميم‌گيري كنند. عراقچي با بيان اينكه «هفته گذشته، سه كشور اروپايي (بريتانيا، فرانسه و آلمان) اعلام كردند كه فرآيند بازگرداندن تحريم‌هاي سازمان ملل عليه ايران را فعال كرده‌اند» افزود: 

اين سازوكار براي مجازات عدم اجراي تعهدات مهم در توافق هسته‌اي سال ۲۰۱۵، كه بين ايران، سه كشور اروپايي، امريكا، چين و روسيه امضا شده بود، طراحي شده است. عراقچي تاكيد كرد: حركت سه كشور اروپايي هيچ پايه و مبناي قانوني ندارد، عمدتاً به اين دليل كه توالي رويدادهايي را كه منجر به اتخاذ اقدامات قانوني جبراني ازسوي ايران ذيل توافق هسته‌اي شد را ناديده مي‌گيرد.

به گفته وي، سه كشور اروپايي مي‌خواهد جهان فراموش كند كه اين امريكا بود كه به صورت يكجانبه از مشاركت در توافق جامع اقدام مشترك (برجام) خارج شد، نه ايران. همچنين، سه كشور اروپايي از اين واقعيت چشم‌پوشي مي‌كنند كه نه تنها نتوانستند به تعهدات خود در چارچوب توافق عمل كنند، بلكه از بمباران ايران در ماه ژوئن به طرز وقيحانه‌اي استقبال كردند. وزير خارجه ايران تصريح كرد: همان‌طور كه چين و روسيه نيز تأكيد كرده‌اند، اجراي گزينشي تعهدات بين‌المللي توسط سه كشور اروپايي اقدام آنها را باطل و بي‌اثر مي‌كند. ممكن است اينگونه به نظر برسد كه بريتانيا، فرانسه و آلمان از روي كينه‌توزي عمل مي‌كنند، اما حقيقت اين است كه آنها به‌شكلي هدفمند و با تمركز كامل در حال دنبال‌ كردن مسيري خطرناك هستند، با اين منطق كه شايد اين اقدام به آنها جايگاهي در ميز مذاكره درباره مسائل ديگر بدهد.

وي ادامه داد: اين يك اشتباه بزرگ است كه به‌طور حتم به ضرر آنها تمام خواهد شد. رييس‌جمهور ترامپ آشكارا نشان داده كه سه كشور اروپايي را بازيگراني فرعي مي‌داند و اين موضوع در كنار گذاشته شدن اروپا از مسائلي كه براي آينده‌اش حياتي‌است، ازجمله بحران روسيه و اوكراين، مشهود است. وزير خارجه ايران تاكيد كرد: پيام واشنگتن واضح و رسا است: براي كسب جايگاه، سه كشور بايد وفاداري بي‌چون و چراي خود را نشان دهند. تصاوير اخير رهبران اروپايي كه در دفتر بيضي‌ كاخ سفيد در برابر رييس‌جمهور ترامپ نشسته‌اند، گوياي همين واقعيت است. اما اوضاع هميشه اين‌گونه نبوده است. زماني كه تروييكاي اروپايي در سال ۲۰۰۳ با هدف مهار دولت جورج دبليو بوش، پس از تهاجماتش به افغانستان و عراق، شكل گرفت، ايران از اين ابتكار استقبال كرد. اما مذاكرات زماني شكست خورد كه اروپا نه توان ارايه پيشنهادي ملموس و قابل‌اعتنا و نه جرأت ايستادگي در برابر واشنگتن را داشت.

وي ادامه داد: در آن زمان، همكاران من خواستار حفظ ۲۰۰ سانتريفيوژ براي غني‌سازي اورانيوم در مقياس كوچك بودند، اما اين درخواست با زياده خواهي امريكايي كه از طريق سه كشور اروپايي اعمال مي‌شد، مواجه شد. در آن زمان جنگ به اين دليل به وقوع نپيوست كه امريكا بهاي سنگيني براي اشغال غيرقانوني همسايگان ايران در شرق و غرب-هم از نظر انساني و هم هزينه مالي- پرداخته بود. عراقچي در ادامه نوشت: پس از هشت سال مسابقه تحريم‌ها و سانتريفيوژها ميان ايران و غرب، كه طي آن كشور من ۲۰ هزار سانتريفيوژ انباشته كرد، صد برابر بيشتر از سال ۲۰۰۵، دو تحول مهم زمينه‌ساز گفت‌وگويي بي‌سابقه شدند: پذيرش ضمني غني‌سازي در ايران توسط سه كشور اروپايي و امريكا، و قبول امريكا به عنوان طرف مذاكره از سوي ايران. اين تغيير اساسي مستقيماً به امضاي برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) منجر شد. توافق كاملاً شفاف بود: نظارت بي‌سابقه و محدوديت‌هايي بر غني‌سازي ايران در مقابل لغو تحريم‌ها. اين فرمول موثر واقع شد. اما حالا، با گذشت يك دهه، تقريباً به نقطه آغاز بازگشته‌ايم. رييس‌جمهور ترامپ در سال ۲۰۱۸ مشاركت امريكا در برجام را متوقف كرد و همه تحريم‌ها را دوباره اعمال نمود كه سلسله‌اي از اتفاقات قابل اجتناب را رقم زد.

وي با بيان اينكه «من به عمد از عبارت «توقف مشاركت» استفاده مي‌كنم، زيرا برجام يك برنامه اقدام است و نه يك معاهده و بنابراين بند خروج ندارد» افزود: در آغاز و در واكنش به تخريب اين توافق تاريخي، سه كشور اروپايي به‌شدت نگران شدند و وعده دادند كه اين وضعيت را جبران خواهند كرد. آنها به‌صورت علني اذعان داشتند كه«رفع تحريم‌هاي مرتبط با برنامه هسته‌اي و عادي‌سازي روابط تجاري و اقتصادي با ايران، اجزاي اساسي اين توافق را تشكيل مي‌دهند.» عراقچي افزود: وزير دارايي فرانسه با لحني قاطع اعلام كرد كه اروپا يك «وابسته» نيست، در حالي كه ساير رهبران اروپايي بر «استقلال راهبردي» خود تأكيد داشتند و اطمينان دادند كه اين استقلال تضمين‌كننده ادامه تجارت با ايران خواهد بود و منافع وعده داده‌شده به مردم من، ازجمله فروش نفت و گاز و انجام معاملات بانكي موثر، محقق خواهد شد. اما هيچ‌يك از اين وعده‌ها عملي نشد. در واقع، اگر سه كشور اروپايي بتوانند تنها يك مورد از تعهدات متعدد خود را كه به ايران داده‌اند شناسايي و اثبات كنند، ايران با كمال ميل از تمام حقوق خود براي پيگيري سازوكار بازگشت خودكار تحريم‌ها (snapback) صرف‌نظر خواهد كرد. وي با بيان اينكه «در حالي كه اروپا خود به تعهداتش عمل نكرده، انتظار دارد ايران يك‌جانبه تمامي محدوديت‌ها را بپذيرد» ادامه داد: با اين ذهنيت، سه كشور اروپايي از محكوم كردن حمله امريكا به كشور من در ماه خرداد، در آستانه مذاكرات ديپلماتيك، خودداري كردند، اما اكنون با اين ادعا كه ايران گفت‌وگو را رد مي‌كند، خواستار تحريم‌هاي سازمان ملل شده‌اند.

وزير خارجه ايران تاكيد كرد: همانطور كه به همتايان خود در سه كشور اروپايي هشدار داده‌ام، بازي آنها نتيجه‌اي را كه مي‌خواهند در پي نخواهد داشت. برعكس، اين امر فقط باعث حذف سه كشور از روندهاي ديپلماتيك آينده خواهد شد كه پيامدهاي منفي گسترده‌اي براي كل اروپا از نظر اعتبار و جايگاه جهاني آن به همراه خواهد داشت. وي ادامه داد: با وجود اينكه مي‌دانيم سه كشور اروپايي به بازيگراني كاملاً متفاوت تبديل شده‌اند، هنوز همزمان و نياز فوري به يك گفت‌وگوي صادقانه وجود دارد و اين گفت‌وگو بايد با روشن شدن معناي واقعي «مشاركت» در برجام آغاز شود. اين موضوع پيش‌شرطي اساسي به همراه حسن نيت، براي فعال كردن مفاد اين توافق است. به گفته عراقچي، ادعاي مشاركت سه كشور در توافقي كه ستون اصلي آن غني‌سازي اورانيوم در ايران است، در حالي كه خواستار كنار گذاشتن همين توانمندي‌ها از سوي ايران هستند، هيچ منطقي ندارد. وي خاطرنشان كرد: حمايت علني از حملات نظامي غيرقانوني به تأسيسات هسته‌اي ايران كه تحت حمايت قوانين بين‌المللي هستند، كاري كه صدراعظم آلمان با بي‌شرمي انجام داده است، هرگز نمي‌تواند به معناي «مشاركت» باشد. عراقچي ادامه داد: در حالي كه مردم ايران در مواجهه با اين رفتارهاي قانون‌شكنانه‌ خواستار تضمين‌هايي براي عدم تكرار دوباره هستند، ايران همچنان آماده گفت‌وگو و ديپلماسي است. وي افزود: براي خروج از اين بازي باخت-باخت كنوني، سه كشور اروپايي بايد مسير مخرب خود را عوض كنند؛ نه به خاطر خشنود كردن ايران بلكه به خاطر خودشان و به اين دليل كه قرباني كردن منافع امنيتي خود در يك پرونده، هيچ جايگاهي در مسائل ديگر براي آنها به همراه نخواهد داشت. ايران آماده است تا توافقي واقعي و پايدار شكل دهد كه نظارت دقيق و محدوديت‌هايي در غني‌سازي را در ازاي لغو تحريم‌ها به همراه داشته باشد.

عراقچي تاكيد كرد: اگر اين فرصت كوتاه براي تغيير مسير از دست برود، پيامدهايي به همراه خواهد داشت كه مي‌تواند براي منطقه و فراتر از آن به‌طور بي‌سابقه‌اي مخرب باشد. وي ادامه داد: اسراييل ممكن است خود را قادر به جنگيدن به نمايندگي از غرب نشان دهد، اما همانطور كه در ماه خرداد ديديم، حقيقت اين است كه نيروهاي مسلح قدرتمند ايران بار ديگر آماده و توانمندند تا اسراييل را چنان شكست دهند كه مجبور شود براي نجات به «بابابزرگ» (امريكا) پناه ببرد. وزير خارجه ايران تاكيد كرد: ريسك شكست‌خورده اسراييل در تابستان امسال ميلياردها دلار از جيب ماليات‌دهندگان امريكايي هزينه برداشت، تجهيزات حياتي امريكا را كه اكنون از موجودي آن حذف شده، از بين برد و تصويري از ايالات‌متحده را به عنوان قدرتي بي‌پروا كه مستعد كشيده شدن به جنگ‌هاي دلبخواهي بازيگران سركش است، ترسيم كرد. وي تصريح كرد: اگر اروپا واقعاً به دنبال راه‌حلي ديپلماتيك است و اگر رييس‌جمهور ترامپ مي‌خواهد فرصت تمركز بر مسائل واقعي كه در تل‌آويو ساخته نشده‌اند را داشته باشد، بايد به ديپلماسي زمان و فضاي لازم را براي موفقيت بدهند. در غير اين صورت، نتيجه، چندان خوشايند نخواهد بود.

موضع ايران كاملا شفاف از سوي عراقچي روي ميز غربي‌ها قرار گرفته است. اگر انها قصد انجام يك مذاكره دو طرفه و عادلانه را دارند ايران كاملا آماده خواهد بود و از سوي ديگر اگر به دنبال تهديد ايران باشند مانند آنچه سه ماه قبل رخ داد با يك پاسخ جدي و قطعي مواجه مي‌شوند.