بلند شدن بخار و گاز از دماوند يعني فوران و انفجار آتش‌فشان؟
همه‌چيز از انتشار يك فيلم شروع شد؛ فيلمي كه نشان مي‌داد از دهانه آتش‌فشان قديمي دماوند، بخار و گاز سفيدي در حال خارج شدن است.
همه‌چيز از انتشار يك فيلم شروع شد؛ فيلمي كه نشان مي‌داد از دهانه آتش‌فشان قديمي دماوند، بخار و گاز سفيدي در حال خارج شدن است. انتشار تصاوير اخير از خروج دود و بخار سفيد از دهانه قله دماوند، علاوه بر اينكه موجب نگراني مردم شد، سوالاتي را نيز همه در خصوص آتش‌فشان قديمي دماوند ايجاد كرد. درواقع اين اتفاق تعابير و تفاسير گوناگوني به دنبال داشته است. اما نشر اين تصاوير تنها مربوط به به روزهاي اخير نيست و سال‌هاي گذشته نيز تصويري مشابه در فضاي مجازي منتشر شده بود و همان زمان نيز كارشناسان گفته بودند گازهاي مختلفي همواره از دماوند خارج مي‌شود؛ از جمله گازهاي فرومروليك و گازهاي گوگردي و بخار آب نيز مي‌تواند همراه اين گازها از دهانه كوه بيرون بيايد. قله دماوند آتش‌فشاني خاموش محسوب مي‌شود.
دماوند يك آتش‌فشان كم فعاليت است
عباس محمدي، كنشگر محيط‌زيست در خصوص اخباري كه درباره فعاليت دوباره آتش‌فشان دماوند در رسانه‌ها و اخبار مختلف مطرح شده است، به خبرآنلاين مي‌گويد: دماوند چند دهانه خروج بخار دارد كه گاهي وقت‌ها شدت مي‌گيرد و اين به معناي فوران و انفجار آتش‌فشان دماوند نيست. او مي‌افزايد: آتش‌فشان دماوند يك آتش‌فشان كم فعاليت است؛ يعني غيرفعال نيست، نيمه فعال هم نيست؛ از چند منفذ كه يكي از آنها در قسمت شمال شرقي دماوند است، بخار و گازهاي مختلف خارج مي‌شود كه سال‌هاست به همين شكل است و گاهي زياد و گاهي كم مي‌شود.
خروج بخارآب و گاز از دماوند اتفاق تازه‌اي نيست
محمدي در پاسخ به اين سوال كه آيا پيش از اين هم خروج بخار آب و گاز از دماوند سابقه داشته است، اظهار مي‌دارد: بله اتفاق تازه‌اي نيست و هميشه بوده است؛ بعضي وقت‌ها كه هوا آرام است، اگر در فاصله شهر پلور (روستايي ييلاقي در بخش لاريجان آمل، استان مازندران) بايستيد، قشنگ بخار آب را مي‌بينيد و حتي از لب جاده هراز هم كه نگاه كنيد، پيداست و وقتي باد يا توفان باشد كمتر مشخص است. وقتي هم كه كوهنوردان نزديك قله دماوند باشند، فوران بخار آب و گازها بيشتر از نقاط ديگر است و البته گاهي نيز كم مي‌شود. اين كنشگر محيط زيست ادامه مي‌دهد: حدود ۷ هزار سالي است كه دماوند آتش‌فشان خيلي عمده‌اي نداشته است و در مورد خطرناك بودن يا نبودن آن هم بايد بگويم خروج اين آب و گازهاي معمول هم، خطري را به دنبال ندارد. اما عده‌اي هم معتقدند چون دماوند سال‌هاي طولاني را فعاليت نداشته، در صورت فعاليت مي‌تواند خطرناك باشد.
فوران و فعال شدن آتش‌فشان قابل پيش‌بيني است؟
محمدي در بخش ديگري از سخنان خود به قابل پيش بيني بودن فوران آتش‌فشان‌ها اشاره كرده و مي‌گويد: خوشبختانه فوران آتش‌فشان‌ها قابل پيش‌بيني هستند؛ يعني معمولا در بيشتر موارد يعني در ۹۰ درصد موارد، وقتي كوه مي‌خواهد آتش‌فشان كند از چند روز قبل (۲-۳ روز قبل) اتفاقاتي نظير ايجاد لرزش‌ها رخ مي‌دهد و اگر وسايل مربوط به آتش‌فشاني و فعال شدن آن وجود داشته باشد، امكان پيش‌بيني آن وجود دارد. او مي‌افزايد: در بيشتر مواقع در نقاطي چون كشور ايتاليا، اندونزي و... كه فوران آتش‌فشان زياد رخ مي‌دهد، طي هشدارهاي مكرر به مردم اطلاع مي‌دهند كه شهر يا روستاهاي اطراف را تخليه كنند. يعني وقوع لرزه‌هاي آتش‌فشاني خودش هشدار وقوع فعال شدن و فوران آتش‌فشان است. تكان خوردن آتش‌فشان و قله كوه و همچنين با در اختيار بودن Gps و مواردي از اين دست مي‌تواند فوران آتش‌فشان را پيش‌بيني كرد.
رابطه فعال شدن آتش‌فشان با وقوع زلزله
محمدي در پاسخ به اين سوال كه آيا فعال شدن آتش‌فشان با وقوع زلزله در ارتباط است، مي‌گويد: مسلما هر جايي كه آتش‌فشان هست، احتمال زلزله بيشتر بوده و خود فوران آتش‌فشان‌ها هميشه با لرزش زمين همراه است؛ منتها تا جايي كه من مي‌دانم نوع لرزش آتش‌فشاني با نوع لرزه‌هاي مربوط به زمين‌لرزه و زلزله فرق مي‌كند. در زمين‌لرزه‌ها يا زلزله‌ها لايه‌هاي تكتونيك زمين (صفحات پوسته زمين) جابه‌جا مي‌شوند؛ يعني دو لايه زمين در جاهايي كه گسل دارند از همديگر جدا شده و زلزله ايجاد مي‌كنند. در زمان فوران آتش‌فشان، اين گدازه‌هاي زمين هستند كه مي‌خواهند به بالا بيايند و در نتيجه ايجاد لرزش مي‌كنند.
زمين‌لرزه اخير 5.3 ريشتري فشم نشانه‌اي براي فوران آتش‌فشان دماوند
اين كنشگر محيط زيست در مورد ارتباط يا نشانه زمين لرزه شديد فشم با فوران آتش‌فشان دماوند مي‌گويد: اين موضوع بعيد به نظر مي‌رسد. عموما فوران آتش‌فشان همانطور كه گفته شد قابل پيش بيني است اما زلزله قابل پيش بيني نيست و در عين حال اين زلزله نيست كه باعث بروز آتش‌فشان مي‌شود بلكه اين فعال شدن آتش‌فشان است كه امكان وقوع زلزله را افزايش مي‌دهد.
