اما و اگرهاي احياي بافت فرسوده پايتخت
نوسازي بافت فرسوده در شرايط تنگناي مالي خانوار و عسرت معيشتي، آرزويي لوكس به شمار مي‌رود. با وجود اين، توجه به راهكارهاي خلاقانه و تجربه شده در كشورهاي پيشرفته مي‌تواند چراغ راه نوسازي بافت فرسوده پايتخت باشد. بافتي كه به گفته استاندار تهران، مي‌تواند جايگزين شهرك‌سازي اطراف اين شهر شود. با وجود اين، افراط در اعطاي برخي از مشوق‌ها از جمله تراكم اضافي مشكلات و مصايب قانوني و همچنين تعددي از حدود مقررات شهرسازي را به همراه دارد.
گروه راه وشهرسازي|
نوسازي بافت فرسوده در شرايط تنگناي مالي خانوار و عسرت معيشتي، آرزويي لوكس به شمار مي‌رود. با وجود اين، توجه به راهكارهاي خلاقانه و تجربه شده در كشورهاي پيشرفته مي‌تواند چراغ راه نوسازي بافت فرسوده پايتخت باشد. بافتي كه به گفته استاندار تهران، مي‌تواند جايگزين شهرك‌سازي اطراف اين شهر شود. با وجود اين، افراط در اعطاي برخي از مشوق‌ها از جمله تراكم اضافي مشكلات و مصايب قانوني و همچنين تعددي از حدود مقررات شهرسازي را به همراه دارد. در چنين موقعيت و شرايطي است كه شهردار تهران نوسازي بافت فرسوده را از «برج‌سازي» جدا مي‌داند، اما آيا در عمل شهرداري تهران مي‌تواند اين تمايز را در عمل نيز پياده كند؟ بر اساس اين گزارش، استاندار تهران در ستاد بازآفريني پايدار كلانشهر تهران گفت: به‌جاي ساخت شهرك‌هاي اقماري اطراف تهران و ايجاد زيرساخت، بايد به نوسازي بافت فرسوده پرداخت. به اين ترتيب كسري از تسهيلات بانكي حوزه مسكن نيز بايد به اين منظور اختصاص يابد. به گزارش ايسنا، فخاري در پنجمين جلسه ستاد بازآفريني پايدار كلانشهر تهران كه با حضور شهردار تهران، رييس شوراي اسلامي شهر، معاون شهرسازي و معماري، معاون خدمات شهري، معاون امور فرهنگي و اجتماعي و مديرعاملان بانك مسكن و شهر برگزار شد، گفت: رضايت مردمي، سرمايه اجتماعي براي هر سيستمي است. وي با اشاره به ابعاد مشكلات موجود در شهر، خاطرنشان كرد: ساماندهي برخي از اين مسائل نيازمند عزم ملي است؛ منابع ما در تهران اندك است و جمعيت اين شهر زياد. مشكلات زيادي در تهران امروز وجود دارد. هدف‌گذاري‌هاي صورت گرفته براي حل مشكلات مناطق مختلف البته كاملاً مناسب است. استاندار تهران علاج مشكل تهران را بازآفريني شهري دانست و تصريح كرد: نقطه شروع آباداني شهر بايد «بازآفريني» تعريف شود. موضوع بازآفريني بافت فرسوده از بيش از ۲ دهه گذشته آغاز شده است. فخاري با يادآوري آنكه ساختمان‌هاي موجود در شهر روزانه در حال فرسوده‌تر شدن است، تأكيد كرد: اگر تعجيل صورت نپذيرد، اين فرايند سرعت خواهد گرفت. هرچه سريع‌تر بايد مقابل فرسوده‌تر شدن شهر را گرفت.
تمركز 52 درصد از درآمدهاي مالياتي در تهران
وي در بخش ديگري از سخنان خود گفت: امروز ۵۲درصد از درآمدهاي مالياتي كشور و ۳۰درصد از توليد ثروت ملي كشور در تهران حاصل مي‌شود. با اين همه متأسفانه براي حل مشكلات انباشته‌شده در اين سال‌ها اعتبارات كمي در نظر گرفته شده است.
استاندار تهران حل مشكلات شهر را بدون هم‌افزايي همه دستگاه‌ها نشدني دانست و گفت: نبايد تلاش‌ها را براي بازآفريني شهر متوقف كرد. حل و فصل نظام مسائل شناسايي‌شده مناطق ۲۲ گانه بايد در دستور كار قرار گيرد.
فخاري افزود: به‌جاي ساخت شهرك‌هاي اقماري اطراف تهران و ايجاد زيرساخت، مي‌بايد به نوسازي بافت فرسوده پرداخت. به اين ترتيب كسري از تسهيلات بانكي حوزه مسكن نيز بايد به اين منظور اختصاص يابد. چرا كه بازآفريني بافت فرسوده بخشي از طرح‌هاي ملي مسكن است.
وي ضرورت سند‌دار شدن املاك واقع در بافت فرسوده را يادآوري و اظهار داشت: يكي از مهم‌ترين موانع بازآفريني بافت فرسوده همين مشكلات حقوقي است. نبايد فراموش كرد عمده ساكنان اين بافت از اقشار آسيب‌پذير جامعه هستند؛ تا حد امكان براي حل مسائل بايد به آنها مساعدت كرد.
نوسازي بافت فرسوده «بُرج‌سازي» نيست
شهردار پايتخت نيز در پنجمين جلسه ستاد بازآفريني پايدار كلانشهر تهران با بيان اينكه منظورمان از نوسازي بافت فرسوده، بُرج‌سازي نيست، گفت: نمي‌خواهيم بافت تاريخي هيچ‌كدام از بخش‌هاي فرسوده شهر از بين برود.
به گزارش ايسنا، عليرضا زاكاني شهردار تهران در اين جلسه ضمن تقدير از مديراني كه در اداره شهر كمك مي‌كنند، گفت: شهر تهران طبق الگوي منسجمي توسعه پيدا نكرده و اين مساله محيط شهر را براي زندگي سخت‌تر كرده است. همچنين سختي زندگي در شهر با گراني همراه شده است. مشكلاتي مانند بي‌قوارگي در كنار كمبود خدمات، زمينه عدم تأمين نيازهاي شهروندان را فراهم كرده است.
وي افزود: عمده افراد ساكن تهران اجاره‌نشين هستند. حل مشكلات معيشتي آنها رسالت بزرگي بر عهده شهرداري و دولت گذاشته است و مردم بين ارگان‌ها فرقي قائل نيستند و به همه آنها به يك چشم نگاه مي‌كنند. همياري و همكاري بين نهادها براي حل مشكلات مردم راهگشا خواهد بود.
زاكاني با اشاره به اينكه تهران ظرفيت بسياري براي بازآفريني دارد، اظهار كرد: اجرايي شدن هر اتفاق خوب به نفع شهر، حتما بايد با مشاركت مردم باشد. تلاش‌هاي دولت و ديگر نهادها بدون كمك شهروندان بي‌نتيجه خواهد بود. ما بايد مسير درست را براي حضور مردم ميسر كرده و به تهران با نگاه جامع بنگريم تا آينده خوبي براي اين شهر ترسيم شود.
شهردار تهران به نمونه‌اي از تصميمات براي فراهم كردن زيرساخت‌هاي مشاركت مردمي در نوسازي بافت فرسوده اشاره و افزود: اگر به‌طور مثال در «نفرآباد» مجوز ساخت طبقه سوم داده نمي‌شد، هيچ اتفاق موثري براي نوسازي رخ نمي‌داد. در محله كن نيز اتفاق مشابهي به وقوع پيوست.
وي با بيان اينكه منظورمان از نوسازي بافت فرسوده، بُرج‌سازي نيست، ادامه داد: نمي‌خواهيم بافت تاريخي هيچ‌كدام از بخش‌هاي فرسوده شهر از بين برود.
زاكاني با تأكيد بر اينكه نقاط آسيب‌زا و مناطق فرسوده تهران بايد تعيين تكليف شوند، اضافه كرد: در همين راستا ده‌ها طرح موضعي و موضوعي ارايه شد كه از اهميت بالايي برخوردارند. گاهي ۳ هزار خانواده منتظر تصميم كارگروه مي‌ماند و رسيدن به نتيجه براي ما اولويت است كه بايد در برنامه‌ريزي‌ها ريل‌گذاري مناسبي براي ۲۰ سال آينده شهر به جا گذاشت و تنها به دوران مديريت خود بسنده نكرد.
به گفته شهردار تهران، بايد در تمام نقاطي كه مي‌توانيم كمك كنيم. وضع ارايه خدمت شايسته مردم نبوده و بايد كمك كرد تا شرايط زندگي در شهر بهبود پيدا كند. اين مهم، همت و جهاد همگاني را مي‌طلبد و ظرفيت هم‌افزايي ميان دستگاه‌هاي موثر در شهر هميشه موجود نيست. چنانچه در دوره‌هاي گذشته نيز چنين شرايطي فراهم نبوده، پس بايد از اين ظرفيت براي خدمتگزاري به شهروندان نهايت استفاده را ببريم.
نوسازي نيازمند اختصاص بودجه از سوي دولت
مهدي چمران رييس شوراي اسلامي شهر تهران نيز در اين نشست، بيان كرد: استان تهران با بيشترين جمعيت، كمترين بودجه را دريافت مي‌كند. تصور مي‌كنند به دليل وجود مجتمع‌هاي لوكس، زيرساخت‌ها و بافت فرسوده تهران اين اقدام نيز بدون اشكال است. تهران منابع چنداني در اختيار ندارد؛ اما با اين حال جمعيت زيادي را در خود متمركز كرده است. شهر تهران چندان ظرفيت پذيرش جمعيت بيشتر را ندارد.
رييس شوراي شهر تهران با اشاره به اينكه به‌طور كلي در محدوده ساماندهي حريم و بافت فرسوده به‌رغم پيشرفت، چندان توفيقي نداشتيم، اعلام كرد: هر روز بر مساحت بافت فرسوده اضافه مي‌شود. امروز گفته مي‌شود مساحت بافت فرسوده شهر بيش از ۴۰۰۰ هكتار شده و اين موضوع خطري بزرگ است.
چمران ادامه داد: اگر با اتومبيل در محدوده بهارستان حركت كنيد بافت‌هاي فرسوده را مشاهده خواهيد كرد. اين موضوع بايد در دولت مطرح شده و براي آن بودجه در نظر گرفته شود و سال‌هاست كه در حوزه اختصاص بودجه و وام شهروندان با بانك‌ها درگير هستند. بانك‌ها با تخفيف و ارايه وام مي‌توانند به موضوع بازآفريني كمك كنند.
