تاثیر ریسک‌ روی ارزندگی بازار سرمایه

در یک هفته گذشته بار دیگر بازار سرمایه تحت تأثیر اتفاقات سیاسی منطقه‌ای و تصمیمات کلان اقتصادی با روندی نزولی مواجه شد، هرچند روز چهارشنبه کمی مثبت شد اما فعلا وضعیت بازار به گونه‌ای نیست که امکان تغییر روند وجود داشته باشد با وجود اینکه بسیاری از نماد‌ها به محدوده حمایتی رسیده‌اند و می‌توان انتظار داشت که بعد از کف‌سازی تغییر روند بدهند، به همین دلیل اصلاح ادامه خواهد داشت.

تجربه‌های تلخ قبلی، دخالت‌های نهاد قانونگذار در جریان معاملات و مولفه‌های تاثیرگذار بر سودآوری شرکت‌ها و همچنین قضایایی که اخیرا پیرامون عرضه خودرو در بورس‌‌‌‌‌‌‌کالا و مساله خوراک شرکت‌های پتروشیمی اتفاق‌افتاده، موجب ‌شده است تا سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران، همواره در ماه‌ها و روزهای اخیر با چاشنی ترس به معاملات سهام نگاه کنند و این بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی شکل‌‌‌‌‌‌‌گرفته در بازار سهام جزو یکی از عوامل اصلی بازدارنده رشد قیمت‌ها در بازار سهام است. این بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی سبب شده است تا بازار سهام به محرک‌های مثبتی مانند قیمت دلار که همواره با آن همگرایی مثبت داشته، بی‌‌‌‌‌‌‌تفاوت باشد. به هر روی انتظار بر این بود که با افزایش قیمت دلار و منتقل‌‌‌‌‌‌‌شدن آن از کانال 49‌هزار‌تومان به کانال‌های بالاتر بازار سهام نیز به این قضیه واکنش مثبت و مناسبی نشان دهد، اما این‌چنین نشد و بازار سهام در روز گذشته رنگ و بویی از مطابقت خود با قیمت دلار نداشت و قیمت‌ها بیشتر از خود تمایلات نزولی نشان‌دادند.

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه در حال حاضر خبر‌هایی از منتفی شدن خروج فولاد و سیمان از بورس کالا وجود دارد، گفت: عرضه این محصولات در بورس کالا در جهت تقویت متغیر‌های بنیادی بازار است، اما معمولاً متغیر‌های بنیادی زمانی موثر واقع خواهند شد و موجب شکل دادن روند حرکتی خواهند بود که ریسک سیستماتیکی بازار را تهدید نکند.

مهرزاد جهانی با بیان اینکه با بروز جنگ، بسیاری از فعالان بازار بیم طولانی شدن تنش و چالش‌های متعاقب آن را دارند، افزود: با وجود وضعیت بنیادی مناسب بازار و اخبار مثبتی که به بازار مخابره می‌شود، اما همچنان سرمایه‌گذاران در سمت خرید قرار نمی‌گیرند.

مهرداد جهانی معتقد است که ریسک سیستماتیک می‌تواند حاصل تصمیمات غیرکارشناسی دولت‌مردان هم باشد، برای نمونه نرخ خوراک صنایع، تعیین قیمت پایه غیر متعارف، کنترل غیر واقعی نرخ ارز، افزایش عوارض صادراتی، ابهام در تخفیفات پالایشی‌ها، خروج خودرو از بورس کالا و اتفاقات منطقه‌ای به ریسک سرمایه‌گذاری در بورس افزوده است

او با تأکید بر اینکه با وجود همه این اتفاقات مثبت شاهد تحرکات سبزی در بازار نیستم که این امر منتج از وجود ریسک سیستماتیک در بورس است، اظهار کرد: برای نمونه خبر جایگزینی نرخ ارز ۲۸۵۰۰ تومانی به ۳۸۰۰۰ تومان موجب بهبود درآمد بسیاری از شرکت‌های فعال در بازار می‌شود یا بحث‌های جدی در خصوص الزام شرکت‌ها به تجدید ارزیابی دارایی‌ها که برخی صنایع را جذاب خواهد کرد و احتمال افزایش نرخ تسعیر ارز بانکی‌ها در گزارشات شش ماهه و در کنار این موارد منتفی شدن خروج فولاد و سیمان از بورس کالا که نمونه‌ای دیگر از اخبار مثبت منتشر شده به بازار هستند که روند مثبتی را به وجود نیاورده‌اند.

این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه این ریسک سیستماتیک می‌تواند حاصل تصمیمات غیرکارشناسی دولت‌مردان هم باشد، تصریح کرد: نرخ خوراک صنایع، تعیین قیمت پایه غیر متعارف، کنترل غیر واقعی نرخ ارز، افزایش عوارض صادراتی، ابهام در تخفیفات پالایشی‌ها، خروج خودرو از بورس کالا و همچنین اتفاقات منطقه‌ای به ریسک سرمایه‌گذاری در بورس افزوده است.

جهانی در نهایت گفت: در آخر نکته‌ای که می‌توان به آن تامل داشت و به آن وزن داد، اینکه شاید متغیر‌های خوب بنیادی در شرایط ریسک سیستماتیک قادر به ایجاد روند نباشد، اما در اولین فرصت و در زمان ایجاد ثبات، قطعاً تأثیر خود را در بر جای خواهد گذاشت.

   سرمایه‌گذاران فعلا ریسک نمی‌کنند

در حال حاضر بسیاری از کارشناسان احتمال افزایش دامنه تنش‌ها در خاورمیانه می‌دهند و این موضوع می‌تواند به اقتصاد منطقه و به ویژه ایران آسیب‌های وارد کند، زیرا در شرایط کنونی کشور‌های اروپایی و امریکایی برای جبران شکست متحد خود در حال خط و نشان کشیدن و تحریم سایر کشور‌های خاورمیانه هستند و این موضوع می‌تواند فعالیت شرکت‌های صادرکننده را تحت تأثیر قرار دهد. از طرف دیگر فعلا بازارساز حمایت چندانی هم از بورس نداشته‌اند، به همین دلیل سرمایه‌گذاران فعلا ریسک نمی‌کنند و می‌توان ادعا کرد که غلبه ریسک‌های سیستماتیک بر ارزندگی سهام نمایان است.

به گفته نوید فرهادی افزایش ریسک سیستماتیک بازار و ترکیب آن با این همه عدم قطعیت در ابعاد مختلف موجب شده تا بورس همچنان به افت خود ادامه دهد، همیشه یک چشم بازار به دلار و تحرکات آن بوده، اما عاملی که موجب شده تا دلار و بازار در این برهه همسو عمل نکنند، شرایط متفاوت و پر تنش این روزهاست

همچنین یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه استنباط می‌شود که اهالی بازار همچنان تحت تأثیر تحولات و خبر‌های سیاسی ریسک حضور در بازار را بالا می‌بینند، گفت: البته اخباری نظیر جلسه حمایتی حقوقی‌های بازار در شرکت بورس تهران و تکلیف عدم ایفای تعهدات بازارگردانی در طرف فروش از سوی سازمان و تحولات بازار‌های جهانی؛ به خصوص تحرکات طلا و نفت فشار فروش را تحت تأثیر قرار داد و البته اندک حمایت حقوقی‌ها هم در معاملات روز آخر هفته گذشته موثر بود.

فرهادی با بیان اینکه افزایش ریسک سیستماتیک بازار و ترکیب آن با این همه عدم قطعیت در ابعاد مختلف موجب شده تا بورس همچنان به افت خود ادامه دهد، به بازار گفت: همیشه یک چشم بازار به دلار و تحرکات آن بوده، اما عاملی که موجب شده تا دلار و بازار در این برهه همسو عمل نکنند، شرایط متفاوت و پر تنش این روزهاست. او با اشاره به اینکه هر کسی این روز‌ها تارگت‌های فضایی از دلار دارد، اما به عقیده من رفته‌رفته موضوع فرسایشی شده و آرام‌آرام از شیب تحولات و اخبار کاسته خواهد شد، اظهار کرد: بنابراین ثبات دلار در کانال ۵۰ تا ۵۲ هزار تومانی می‌تواند زمینه برگشت تعادل به بازار را رقم بزند.

فرهادی با تأکید بر اینکه معامله‌گران روزانه اثر تحرکات حقوقی‌ها را در بازار احساس نکردند، تصریح کرد: در واقع بازار در این سه ساله از این دست جلسات حمایتی کم به خود ندیده، اما هیچ‌وقت حمایت‌های غیر اصولی نتوانسته دردی از درد‌های بازار کم کند. در آخرین روز هفته گذشته سفارش‌های خرید برای کنترل قیمت‌های سهام شاخص‌ساز بودیم بدون در نظر گرفتن آنکه اکثر بازار ما را از لحاظ تعداد همین شرکت‌های کوچک و متوسط تشکیل می‌دهند.

این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه اتخاذ چنین سیاستی که بار‌ها و بار‌ها در برهه‌های گذشته شکست خورده از نظر اکثر اهالی بازار قابل قبول نیست، گفت: این نوع دخالت بازارساز هدر رفت منابع است، به این ترتیب معتقدیم چنانچه سیاست‌گذاران بخواهند، بازار بدون این بسته‌ها نیز بالا خواهد رفت و اگر نخواهند صد‌ها جلسه نیز راه به جایی نخواهد برد.

این فعال بازار سرمایه با بیان اینکه بازار با هیجان مواجه شده که جرات را از سهامدار برای ورود به بازار گرفته است یا حداقل برخی از مشتری‌های اعتباری کارگزاری را به فکر تسویه اعتبار خود انداخته است، گفت: اما به نظر می‌رسد در نیمه دوم روز معاملات شاهد تحرکاتی برای حمایت از بازار باشیم.

براساس این گزارش می‌توان پیش‌بینی کرد که فعلا بازار سهام حرکت خاصی انجام ندهد، زیرا حقوقی‌ها فعلا به دنبال نوسان‌گیری هستند و تک نماد‌ها بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران هستند و البته این موضوع هم در نتیجه ورود پول هوشمند به این نمادهاست و الزاماً به معنای کم ریسک بودن معاملات در آنها نیست.