گلناز پرتوی مهر |
یکی از موارد مهم در تفاهم‌نامه 25 ساله همکاری با چین، سرمایه‌گذاری این کشور جهت افزایش ظرفیت استخراج از میادین نفتی و گازی ایران است. اما با مشاهده شرایط اقتصادی دشوار و انزوای سیاسی کشور، چین به دنبال کسب امتیازات بیشتر از آنچه در تفاهم‌نامه آمده بوده و علیرغم تلاش شرکت ملی نفت ایران برای نهایی کردن مذاکرات مربوط به توسعه میادین توسط شرکتهای چینی، مطابق معمول مقامات چین عزمی در این زمینه نشان نمی‌دهند.
دلیل اصلی این امر آن است که پس از خروج ایالات متحده از برجام در سال 2018 میلادی، چینی‌ها به هیچ‌وجه قصد ندارند با سرمایه‌گذاری در میادین نفتی ایران حساسیت امریکا را برانگیزانند.
هاشم اورعی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، در گفت‌وگو با خبرنگار«تعادل»، ضمن بیان مطلب بالا، اظهار داشت: یکی دیگراز دلایلی که چینی‌ها فتیله سرمایه‌گذاری و آغاز عملیات اجرایی در میادین ایران را پایین کشیده‌اند آن است که آنها به‌خوبی به این مساله واقف هستند که ایران انتخاب دیگری ندارد و به دنبال آن هستند که شرایط را بیشتر و بیشتر به نفع خود تغییر دهند.
وی ادامه داد: طبق توافق‌نامه همکاری 25 ساله، شرکتهای چینی در اجرای پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین در خرید محصول در اولویت قرار داشته و قیمت خرید حداقل 20درصد زیر قیمت بین‌المللی باشد! اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. در آخرین اقدام چینی‌ها اصرار دارند که این کاهش قیمت شامل میادینی که قبلاً در آن مشارکت داشته‌اند نیز بشود. وی تصریح کرد: در حال حاضر چین نفت ایران را 10درصد ارزان‌تر از نفت روسیه می‌خرد و این در حالی است که روسیه مجبور است نفت خود را به قیمت حداقل 30درصد کمتر از قیمت‌های جهانی به چین بفروشد.
وی بیان داشت: طبق اعلام منابع بین‌المللی به‌طور میانگین در 12 ماه گذشته، قیمت نفت خام فروخته شده به چین توسط ایران به قیمت 44 درصد زیر قیمت‌های بین‌المللی بوده است! نکته بسیار مهم دیگر این است که از 11 نوامبر2022، چین پول نفت ایران را به یوان پرداخت می‌کند که در بازارهای جهانی قابل تبدیل نبوده و فقط می‌تواند برای خرید کالاهای چینی استفاده شود.
اورعی خاطرنشان کرد: اما شرایط فروش نفت ایران به چین وقتی فاجعه‌آمیز می‌شود که چین اقدام به پرداخت بخشی از وجه نفت خریداری شده خود به پول کشورهای آنگولا، زامبیا و کنیا کرده است. این اقدام چین در این راستاست که تنها راه ایران خرید محصولات و تولیدات این کشورها بوده و از این طریق آنها بتوانند اقساط وام دریافتی خود از چین را به این کشور پرداخت کنند.
استاد دانشگاه صنعتی شریف عنوان کرد: واقعیت این است که تنها راه توسعه اقتصادی کشور کسب درآمد حداکثری از صادرات و سرمایه‌گذاری در کشور است، اما تنها کالاهایی که ایران می‌تواند با صادرات آن درآمد ارزی قابل توجهی کسب کرده و با سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها مسیر توسعه کشور را فراهم کند، فرآورده‌های نفتی است و صادرات پشم گوسفند، پوست بز و هندوانه ما را به جایی نخواهد رساند.
وی در پایان اظهار کرد: افسوس که سیاست‌های نابخردانه و سپردن کار به ناکاردان ما را از بازار انرژی جهان بیرون رانده به‌طوری که در چهار دهه اخیر جایگاه کشور در بازار نفت جهان از دوم به دهم تنزل یافته است. البته در این مسیر دوستان شرقی‌مان هم سنگ تمام گذاشته و ما را در قرار گرفتن در جاده ناکجاآباد یاری رسانده‌اند.
