گروه راه و شهرسازی|
بحران مسکن به کلافی سردرگم بدل شده است. از سویی، در سمت تولید و عرضه دولت و مجلس هم‌صدا نیستند و از سوی دیگر، در سمت بازتوزیع و ساماندهی بازار مسکن از طریق مالیات ستانی همزمان با ناکوک بودن ساز دولت و مجلس، درون دولت نیز ناهماهنگی موج می‌زند.
در حالی که دولت بر اجرای ساخت سالانه یک میلیون مسکن اصرار دارد، قانونگذارانی که خود قانون جهش تولید مسکن را تدوین و تصویب کرده‌اند از بی‌نتیجه ماندن اجرای این قانون در شرایط تورمی خبر می‌دهند. در سویه دیگر ماجرا، وزارت راه و شهرسازی، مساله گشت شناسایی خانه‌های خالی برای مالیات ستانی از آن را پیش کشیده است، اما مدیران سازمان امور مالیاتی چنین راه‌اندازی و فعالیت چنین گشتی را ناممکن می‌دانند.
در چنین شرایطی است که محمد رضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی همچنین با نقد شرایط ساخت مسکن از درخواست خود به رییس‌جمهور - در زمان حضور اخیر وی در صحن مجلس - برای تشکیل جلسه‌ای برای همفکری در این زمینه خبر داده و گفته است: مدل فعلی برای ساخت مسکن جواب نمی‌دهد. با این مصوبات و شکل همکاری بانک‌ها و با این گرانی مصالح ساختمانی ساخت مسکن به نتیجه نخواهد رسید و همچنان بحرانی خواهد ماند.
کوچی همچنین درباره روند اجرای قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی، با بیان اینکه «برای شناسایی واحدهای خالی گام خوبی برداشته شد و اکنون حدود یک میلیون واحد خالی شناسایی و برای اخذ مالیات به سازمان امور مالیاتی معرفی شده‌اند» یادآور شده است: هدف این بود تا خانه‌های خالی به بازار عرضه شده و نوعی کمک برای پاسخگویی به تقاضا در بازار مسکن باشد.
در گفت‌وگو با ایسنا، نماینده مردم جهرم در مجلس، تصریح کرده است: این آمار درست است که در تهران حدود ۳۵۰ هزار واحد خالی وجود دارد اما در کل کشور این رقم بالاتر بوده و حدود ۲ میلیون واحد مسکونی خالی اکنون در سطح کشور وجود دارد.
گشت شناسایی خانه‌های خالی امکانپذیر نیست
در همین حال، به باور مهدی موحدی، رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی، قانون مالیات بر خانه‌های خالی دچار اشکالات تقنینی است، وظایف و تقسیم کار درستی انجام نشده و قانون زیرساخت‌های نهادی و انگیزشی را لحاظ نکرده و در کنار این اشکالات تقنینی در اجرا هم با اشکالاتی مواجه است به‌طوری که به آسانی گفته می‌شود که برای شناسایی واحدهای خالی گشت میدانی می‌گذاریم و گویی نگاه درستی به این قانون وجود ندارند.
موحدی بک نظر در گفت‌وگو با ایلنا درباره دلایل عدم موفقیت اجرای قانون مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی و اشکالات اطلاعات از شناسایی این واحدها که از سوی وزارت راه و شهرسازی انجام شد و همچنین درباره اظهارات اخیر یک مقام مسوول در وزارتخانه برای آغاز گشت میدانی در جهت شناسایی خانه‌های خالی اظهار کرد: طبق قانون وزارت راه و شهرسازی مکلف بر شناسایی خانه‌های خالی و ارایه اطلاعات این واحدها به سازمان امور مالیاتی است و پس از اینکه اصلاحات مصوب سال 99 تحت عنوان ماده 54 مکرر بر مجموعه قوانین مالیاتی مصوبه قانون مالیات مستقیم سال 94 صورت گرفت، مقرر شد که سامانه ملی املاک و اسکان راه‌اندازی شود که اطلاعات خانه‌های خالی با آن تعریفی که در ماده 54 عنوان شده را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار بدهد تا به اتکای آن سازمان امور مالیاتی، عملیات مالیات ستانی را به اجرا برساند.
وی ادامه داد: اما نکته اصلی این است که سامانه ملی املاک و اسکان که قرار بر این بود که اطلاعات خانه‌های خالی را ارایه دهد، به دلیل نقص اطلاعات و به واسطه اشکالاتی که در به روز رسانی این سامانه وجود دارد، نتوانسته تا به امروز، اطلاعات قابل اتکایی را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهد و این مساله مشکل جدی این ساختار محسوب می‌شود.
رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه همچنین از جهت تقنینی چندین اشکال را بر این قانون می‌توان گرفت، گفت: اشکال اول این است که شناسایی خانه‌های خالی در یک ساختار و نهاد و دستگاه دیگری در حال انجام است و وصول مالیات بر پایه این اطلاعات در دستگاه دیگر، بنابراین زیرساخت انگیزشی برای هماهنگی بین این دو دستگاه وجود ندارد مگر اینکه این زیرساخت انگیزشی و مالی به‌طور کامل فراهم شود.
برخی‌ها می‌گویند که مساله زیرساخت انگیزشی نمی‌تواند به عنوان دلیلی مطرح شود چراکه درامد حاصل از این مالیات متوجه یک وزارتخانه و نهادی نمی‌شود، اما حتی در این باره شبهه‌ای هم وجود داشته باشد، به هرحال زیرساخت انگیزشی و مالی یکی از ابعاد بسیار مهمی است که باید در قوانین لحاظ شود و مورد تاکید قرار بگیرد. موحدی بک نظر افزود: نکته بعدی این است که در این موضوع با مشکل تقنینی هم مواجه هستیم، اطلاعاتی که وزارت راه و شهرسازی موظف است با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهد باید یک ماه قبل از اتمام مهلت‌های مقرر به مالک واحد مسکونی یا به کد پستی در قالب اخطاریه لازم ارایه شود و انجام این اقدام مستلزم شناسایی فراتر از خانه‌های خالی است و امروز یک مالیات کوچک در یک حجم وسیعی از زیرساخت‌های فناورانه و اطلاعاتی مورد نیاز در حال انجام است.
البته نه اینکه مالیات خانه‌های خالی یک مالیات کم اهمیتی باشد اما با توجه به اطلاعات در اختیار قرار گرفته آنچنان بار مالی زیادی ندارد. اساسا در یک دیتا بیسی که براساس خود اظهاری است و این اطلاعات بر پایه خود اظهاری هم در اختیار سازمانی قرار می‌گیرد که زیرساخت انگیزشی و مالی آن را ندارد، اشکال محسوب می‌شود. همچنین در کنار آن حجمی از هزینه‌ها لحاظ می‌شود و از سوی دیگر تعریف مشخصی هم از خانه‌های خالی ندارند که شناسایی دقیق انجام دهند.
وی ادامه داد: سامانه املاک و اسکان وزارت راه و شهرسازی هم برای شناسایی خانه‌های خالی از اطلاعاتی استفاده می‌کند که این اطلاعات هم بر پایه اطلاعات محکمی نیست بنابراین اطلاعات پایه دچار آسیب می‌شود و به همین دلیل، در نهایت می‌‌بینیم که هیچ کدام از این راه‌ها برای شناسایی خانه های خالی گویی فایده‌ای ندارد و این فکر به اذهان دوستان در وزارت راه و شهرسازی خطور می‌کند که به عنوان یک تکلیف قانونی لاجرم باید به سمت رصد خانه به خانه بروند.
رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: اساسا رصد خانه به خانه امکانپذیر نیست چراکه در صورت اجرای رصد خانه به خانه و میدانی هر چند یک وقت یک‌بار می‌توانند این اقدام را انجام دهند؟ قانون می‌گوید خانه‌ای مشمول مالیات می‌شود که در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از 120 روز ساکن یا کاربر نداشته باشد اما ممکن است که این 120 روز در روزهای سال توزیع شود، برای مثال ممکن است در طول دو ماه در سال خالی باشد و در ماه بعد ساکنان مستقر شوند و باز هم در ماه بعدی این واحد خالی از سکنه شود، چند بار باید این واحد مورد رصد قرار بگیرد که به‌طور دقیق به عنوان خانه خالی شناسایی شود.
وصول 82 میلیون تومان مالیات از خانه‌های خالی
رییس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی با اشاره به میزان درآمد مالیات خانه‌های خالی در سال گذشته گفت: سازمان امور مالیات مجری مالیات ستانی است و قراربر این است که این مالیات ستانی بر اساس اطلاعاتی که وزارت راه و شهرسازی از شناسایی خانه‌های خالی می‌دهد انجام دهد اما به دلیل ارایه اطلاعات ناکافی وصول مالیاتی از خانه‌های خالی در سال گذشته قابل توجه نبود، به‌طوری‌که وصول مالیات از خانه‌های خالی در سال گذشته 82 میلیون تومان بود در حالی که باید در سال گذشته 2 هزار میلیارد تومان مالیات از خانه‌های خالی به دست می‌آمد.
