گروه راه و شهرسازی
هوای تهران به واسطه وزش باد در روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه گذشته به شرایط مساعد و پاک بازگشت، اما از روز جمعه و با پایدار شدن هوای پایتخت، بار دیگر موج آلودگی هوای تهران را فرا گرفت. پیش‌بینی می‌شود در روزهای اول هفته (شنبه و یک‌شنبه) نیز این روند رو به افزایش باشد. در پی پایداری هوا و انباشت آلاینده‌های جوی در آسمان تهران، طرح زوج و فرد از در منزل و تعطیلی مدارس در هفته گذشته برای کنترل آلودگی هوا تجویز شد، اما روند افزایش آلودگی هوا همچنان ادامه دارد.
براساس نتایج پیش‌بینی کیفیت هوا، انتظار می‌رود تا روز شنبه شرایط کیفی هوا به‌طور نسبی بهبود یافته و وضعیت کیفیت هوای بیشتر مناطق شهر تهران در محدوده بین شرایط سالم و ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گیرد. با رسیدن شاخص هوا به شرایط ناسالم برای همه، توصیه می‌شود همه شهروندان تهرانی از ترددهای غیرضروری در هوای آزاد خودداری کنند و خود را در معرض انباشت گاز‌ها و ذرات آلاینده هوا که برای سلامت خطرناک است، قرار ندهند.
براساس این گزارش، اگر شاخص عددی ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون بین 50 تا 100 باشند شرایط کیفیت هوا سالم است و شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس نیز به میانگین عددی 100 تا 150 تعلق می‌گیرد، اما اگر اعداد از 150 تا 200 قرار گیرند به این شرایط کیفیت هوا وضعیت قرمز یا شرایط اضطرار گفته می‌شود و کیفیت هوا در این میانگین برای همه افراد ناسالم خواهد بود.
در این باره استاندار تهران نیز گفت: موتورسیکلت‌ها، خودروهای فرسوده، کامیون‌های با عمر بالا و اتوبوس‌های فرسوده عامل ۷۰درصد آلودگی هوای تهران هستند و لازم است بودجه مناسبی برای تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی و استفاده از وسایل حمل و نقل هیبریدی درنظر گرفته شود.
4 هزار میلیارد تومان هزینه کنترل آلودگی
سال‌هاست مسوولان جز تعطیلی مدارس و ادارت راه‌حل دیگری برای کاهش آلودگی هوا ندارند و فقط به برگزاری جلسات و صحبت درخصوص یکسری بدیهیات بسنده کرده‌اند. شورای شهر و شهرداری یکی از متولیان کاهش آلودگی هوا هستند اما به نظر می‌رسد شورای پنجم و مدیریت کنونی شهر نیز راه‌حلی برای این موضوع ندارند. هر چند زهرا صدراعظم نوری عضو کمیسیون محیط‌زیست شورا عنوان کرد که ساده‌ترین راه برای حل معضل آلودگی هوا نصب فیلتر دوده روی اتوبوس‌های شهری است که تا 30درصد منجر به کاهش آلودگی هوا می‌شود، اما به نظر می‌رسد اراده‌یی در شهرداری برای انجام این امر وجود ندارد. در این خصوص آرش میلانی رییس کمیته محیط‌زیست شورای اسلامی شهر در تشریح روند تلاش کمیسیون محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران گفت: بی‌تردید موضوع آلودگی هوا را نمی‌توان ظرف یک یا دو ماه و حتی ظرف دو تا سه سال هم حل کرد؛ چراکه حل معضل آلودگی هوای شهر تهران نیازمند ایجاد هماهنگی میان دستگاه‌های ذی‌ربط و همچنین اصلاح سازمانی خواهد بود.
وی افزود: در مکزیکوسیتی مجموعه مدیریت شهری و نه فقط شهرداری حدود 10 سال به صورت پیوسته تلاش کردند تا توانستند موضوع آلودگی هوا در این شهر را حل کنند. بی‌تردید برای حل معضل آلودگی هوای شهر تهران نیز به سازماندهی قوی نیاز داریم. در حالی که 15 دستگاه در موضوع آلودگی هوا درگیر هستند باید برای هماهنگی میان آنها یک ساختار کارآمدی ایجاد شود.
میلانی در تشریح منابع مالی موردنیاز برای حل مشکل آلودگی هوای شهر تهران گفت: در این حوزه گزارش‌های اولیه از شهرداری دریافت کردیم که براساس آن هزینه کنترل آلودگی هوا عددی بالای 4هزار میلیارد تومان است. البته این تنها حوزه شهرداری تهران را پوشش می‌دهد و حتما نیازمند بررسی بیشتر و لحاظ سایر هزینه در آن است. بی‌تردید بخش تامین منابع مالی از اصلی‌ترین مشکلات ما در کنترل آلودگی هوای تهران است. در مسیر مدیریت آلودگی هوای شهر تهران، راهکارها مشخص است اما منابع مالی محدویت‌هایی را ایجاد کرده ضمن آنکه باید به این نکته توجه کنیم که منابع مالی اندکی هم که وجود دارد باید به‌صورت کارآمد مورد استفاده قرار گیرد.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به وجود برنامه جامع کنترل آلودگی هوای شهر تهران گفت: این برنامه در سال 1390 پس از 10 سال بازبینی مختصری شده و پس از آن در سال‌های ۹۳ و ۹۵ نیز تدقیق شده است، اما در حال حاضر وجود یک برنامه جامع، بهنگام و دقیق برای شهر تهران ضروری است و من از دستگاه‌های مسوول پیگیر این برنامه جامع هستم.
ظرفیت حمل و نقل عمومی کامل است
یکی از راه‌حل‌های پیشنهادی برای کاهش آلودگی هوا به‌خصوص در روزهایی که شرایط اضطرار وجود دارد، رایگان کردن سیستم حمل و نقل عمومی است. محمد علیخانی رییس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران در این باره گفت: رایگان شدن حمل و نقل عمومی در روزهای آلوده سال مشکلی از آلودگی هوا کم نمی‌کند، زیرا در حال حاضر از ظرفیت حمل و نقل عمومی به‌طور کامل استفاده می‌شود. هم‌اکنون مهم‌ترین مشکل حمل و نقل عمومی در پایتخت، مساله کمبود اعتبار است. اگر تصمیم بر رایگان شدن استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی به‌طور کلی باشد، این کمبود که جبران آن برای توسعه حمل و نقل عمومی ضروری است، تشدید می‌شود و این یعنی حمل و نقل عمومی را به سوی تعطیلی بکشانیم.
وی افزود: اصلی‌ترین مشکلی که در ناوگان حمل و نقل عمومی تهران داریم، کمبود اتوبوس و واگن مترو است و باید برای افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی تلاش کرد. در جلسه‌یی که با رییس‌جمهوری داشتیم، قرار شد یارانه بلیت مترو پرداخت شود اما تاکنون پولی پرداخت نشده است.
غیر از شورا و شهرداری از دیگر سازمان‌هایی که می‌تواند در کاهش آلودگی هوای تهران ایفای نقش کند، صندوق ملی محیط‌زیست است. به گفته هومان لیاقتی مدیرعامل صندوق ملی محیط‌زیست، این صندوق می‌تواند با هدف تجمیع منابع ناشی از اخذ جرایم، مالیات و عوارض آلودگی و... اقدامات مهمی را در زمینه کاهش آلودگی هوا انجام دهد.
به گزارش مهر، لیاقتی با اشاره به ضرورت توجه به مقوله حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست، گفت: صندوق ملی محیط‌زیست در سال ۱۳۹۳ و با هدف کمک به کاهش آلاینده‌های محیط‌زیستی، حفاظت از منابع طبیعی و احیا و بهره‌برداری پایدار از منابع پایه و محیط‌زیست و تنوع زیستی، تاسیس شده است. این صندوق ملی می‌تواند با هدف تجمیع منابع ناشی از اخذ جرایم، مالیات و عوارض آلودگی، همچنین جذب کمک‌های مردمی و درآمد حاصل از ارتقای بهره‌وری، از مهم‌ترین منابع زیست‌محیطی محافظت کرده و اقدامات مهمی را در زمینه کاهش آلودگی هوا و معضلات مربوط به آن ایجاد می‌کند.
لیاقتی درخصوص نقش صندوق ملی محیط‌زیست در کاهش آلودگی هوا گفت: این صندوق اگر از اعتبارات لازم و مناسب برخوردار باشد، می‌تواند در رشد تکنولوژی‌های جدید، ایجاد تسهیلات برای جوانانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، رشد صنعت جدید برای تولید ماشین‌های برقی و اتوبوس‌های هیبریدی که مطابق با استانداردهای زیست‌محیطی هستند، نقش مهمی را ایفا کند.
وی اظهار کرد: اهم وظایف صندوق ملی محیط‌زیست، توسعه صنایع بازیافت، حمایت از فناوری‌های سازگار با محیط‌زیست، توسعه انرژی‌های پاک، آموزش، ظرفیت‌سازی و احیای اکوسیستم‌های آسیب‌دیده است. امید می‌رود این صندوق بتواند در آینده‌یی نزدیک با پررنگ شدن نقش خود، در حل بحران‌های محیط‌زیستی کشور به‌خصوص آلودگی هوا، نقشی موثر ایفا کند.
