از سینماتوگراف‌اندازى مظفر‌الدین شاه تا روز ملی سینما
نامگذاری روز سینما در تقویم رسمی ایران، فراز و نشیب‌های بسیاری داشت. نخستین جشن خانه سینما 19 تیرماه سال 1376 برگزار شد. در آن زمان، موضوع «روز سینما» در جلسات مطرح و مقرر شد که یک روز از سال با عنوان «روز ملی سینما» نامگذاری و جشن سینما همزمان با آن روز برگزار شود. بعد از بررسی این طرح، قرار شد 31 اردیبهشت هر سال را به عنوان «روز ملی سینما» اعلام کنند و در صورت موافقت شورای عالی فرهنگ و تصویب مجلس شورای اسلامی، هر سال، جشن خانه سینما همزمان با این روز برگزار شود.
در نهایت بهمن سال 78، روز سینما 21 شهریورماه اعلام شد و سال 1379، 21 شهریور به عنوان «روز ملی سینما» شناخته شد و جشن خانه سینما همه‌ساله در این روز برگزار می‌شود. این جشن، همزمان با بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران برگزار شد. به روایت تاریخ، مظفر‌الدین شاه، بانى ورود نخستین دوربین فیلمبردارى و نمایش فیلم بود و نخستین فیلمبردار ایرانى نیز ابراهیمخان عکاس‌باشى محسوب مى‌شود.
برادران لومیر، در دسامبر ۱۸۹۵ دستگاهى راه‌اندازی کردند که سینماتوگراف نام داشت. این دستگاه پیچیده، عکس‌هاى متحرک را نشان مى‌داد. برادران لومیر با چرخاندن دسته‌یی روی دستگاه، آن عکس‌هاى متحرک را روى پرده‌یى سفید به نمایش مى‌گذاشتند. آنها پس از استقبال پاریسى‌ها از سینماتوگراف، نمایندگانى به کشورهاى مختلف فرستادند تا مردم آن کشورها را با این دستگاه آشنا کنند. اما ایران دوره قاجار در میان این کشورها نبود. مظفرالدینشاه در فروردین سال ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد. در این سفر بود که با سینما آشنا شد. در سفرنامه مظفرالدینشاه آمده است که شاه روز یک‌شنبه هفدهم تیر ۱۲۷۹ به اتفاق میرزا ابراهیمخان عکاس‌باشى به تماشاى دستگاه سینماتوگراف و لانترن ماژیک رفته است. این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داد؛ (شاه این دوربین را اشتباها سینماتوگراف مى‌نامید).
در هفته بعد، مظفرالدینشاه دوباره به دیوار سینما رفت. حدود یک ماه پس از نخستین دیدار مظفرالدینشاه با سینما در سه‌شنبه ۲۳ مرداد ۱۲۷۹ در شهر اوستاند در ساحل دریا در بلژیک، جشن روز عید گل برگزار شد و میرزا ابراهیمخان عکاس‌باشى مشغول سینماتوگراف‌اندازى از شاه شد. در بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران،
21 شهریور به عنوان روزی نمادین وارد تقویم شد.
