گروه بازار سرمایه|
بورس سنگین‌ترین و سریع‌ترین ریزش خود را متحمل شد. وضعیت بازار به جایی رسیده که دیگر هیچ کس توان اعتراض ندارد و هر روز شاهد وضعیتی وخیم‌تر در معاملات بازار سرمایه هستیم؛ شاخص کل از آبان ماه سال 1401 تا ۱۷ اردیبهشت ماه امسال یعنی زمان سقوط تاریخی بورس، رشد ۱۰۶ درصدی و شاخص هم‌وزن نیز بازدهی مثبت 146 درصدی داشت؛ اما از روز 15 اردیبهشت ماه روزی که معاون اول رییس‌جمهور به صورت محرمانه نرخ خوراک را تعیین کرد بازار روز خوش به خود ندید و این روزها بازار در حال شکستن تمامی رکوردهای منفی است.
بازار در یک ماه گذشته اخبار منفی زیادی را تجربه کرد و این عوامل باعث شد که میزان اعتماد سهامداران به بدنه بازار کاسته شود و پس از آن شاهد خروج نقدینگی از تالار شیشه‌ای بودیم. بازار سرمایه در 52 روز معاملاتی خود 59 همت در روز از ارزش خود را از دست داده است که این 59 همت عددی بسیار سنگین برای بازار سرمایه است؛ نکته قابل توجه اینجاست به بازار سهم طی سال 99 و در زمان ریزش بازار افت 22همت در روز را تجربه کرده بود و اکنون با حمایت‌های دولت و بی واکنشی‌های سازمان بورس این رکورد شکست و شاهد افت 59 همتی ارزش معاملات به صورت روزانه هستیم.
تا پیش از گفته می‌شد که دولت به دنبال جبران کسری بودجه خود از بورس است؛ دولت در حال حاضر 70 همت کسری دارد و تا به امروز بورس بیش از 3000 همت از دست داده یعنی بیش از کسری بودجه. بهتر بود دولت به جای حمایت‌های اسمی به طور واقعی و عملی در یک مرحله پول از بورس برداشت می‌کرد تا چنین وضعیتی در بازار رخ نمیداد. مهم‌ترین مشکل بازار دخالت بوده و این روزها دولت با دخالت بیش از پیش خود سعی در زمین زدن بورس دارد که علت این موضوع مشخص نیست!
همانطور که گفته شد بورس در یک ماه تحت تاثیر اخبار مختلف بود که مهم‌ترین این اخبار را می‌توان نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به حساب آورد. همین موضوع باعث شده که بورس از روز 15 اردیبهشت ماه تا به امروز روند ریزشی به خود بگیرد. اصل داستان اینجاست که این نامه 51 روز از سهامداران پنهان مانده بود و تنها افراد دارای رانت از نرخ خوراک 7 هزار تومانی اطلاع داشتند و آن زمان توانستند از شرایط ایجاد شده سوء استفاده کنند و سود هنگفتی ببرند. البته به گفته مدیران سازمان بورس این افراد شناسایی شده‌اند و قرار است با آنها برخورد صورت گیرد. به هر ترتیب دخالت و پنهان کاری باعث ریزش بورس شد و پس از اعلام این خبر سهامداران تا حدود زیادی نسبت به بازار بی اعتماد شدند و پس از خروج نقدینگی حقیقی از بازار آزاد شد.
به گفته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها برای تامین کسری بودجه و سود دولت است و این در بین شرکت‌ها و صنایع زیان سنگینی خواهند کرد. البته تنها شرکت‌ها نیستند که زیان می‌کنند بلکه سهامداران این صنایع نیز تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. به علت افزایش نرخ خوراک بسیاری از پتروشیمی‌ها به زیان دهی سنگین و تعطیلی خواهند رسید؛ یعنی دولت قصد دارد برای جبران کسری بودجه خود اقتصاد کشور را زمین بزند.
طبق گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، اعمال سقف ۵ هزار تومان برای هر متر مکعب گاز تحویلی به پتروشیمی‌ها طی سال گذشته عدم نفع ۳۱.۵ هزار میلیارد تومانی برای دولت در پی داشت.بر اساس این گزارش، پتروشیمی‌ها از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲، حدود ۷۵ میلیون تن متانول به ارزش ۱۷.۱ میلیارد دلار صادر کردند در حالی که ارزش صادراتی گاز مصرفی این صنعت طی ۱۲ سال گذشته ۱۸.۸ میلیارد دلار بود. صنعت متانول طی ۱۲ سال گذشته حدود ۱.۷ میلیارد دلار ارزش کاسته تولید کرده است.طی ۱۲ سال گذشته متانول‌سازان با احتساب هزینه فرصت صادرات سالانه ۱۹ میلیارد دلار گاز دریافت کردند و مجموع پرداختی آنها بابت گاز تحویلی کمتر از ۷ میلیارد دلار بود. یعنی بخش عمومی ۱۲ میلیارد دلار از این محل عدم نفع داشت. این صنعت از تخفیف بیش از ۶۵ درصدی خوراک گاز بهره برده است.
برای نمونه یک هفته پیش بزرگترین متانول ساز جهان با تصمیم دولت تعطیل شد! موسس و رییس هیات مدیره پتروشیمی کاوه از تعطیلی بزرگترین متانول ساز جهان به دلیل گرانی ۵۴ درصدی نرخ خوراک خبر داد. البته بسیاری از متانول‌سازان تصمیم به تعطیلی گرفته‌اند چراکه این افزایش هزینه‌ها میتواند صنایع را با زیان بسیار سنگینی مواجه کند. از سوی دیگر خبرها رسیده که احتمالا پتروشیمی‌ها نیز میانگین کار خود را کاهش دهند تا به تعطیلی برسند. دولت با تصمیم خود سعی در جبران کسری بودجه دارد در حالی که این جبران مساوی با فلج کردن اقتصاد کشور است. پتروشیمی کاوه یکی از بزرگترین پتروشیمی‌های کشور است که صادرات بالایی داشت اما به واسطه تصمیمات دولت تصمیم به تعطیلی گرفت.
تنها نرخ خوراک نبود که بازار از آن تاثیر گرفت بلکه عوامل دیگری نیز بود برای نمونه عوارض شمش فولاد افزایش ۴۰۰ درصدی داشت. به گفته شهیر محمد نیا، کارشناس بازار سرمایه این افزایش عوارض در حالی است که صادرات شمش فولاد در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ افت ۴ درصدی داشته است. اکنون با افزایش عوارض صادراتی از ۰.۵ درصد به ۴ درصد به احتمال خیلی بالا شاهد کاهش بسیار سنگین در صادرات باشیم. همچنین قیمت جهانی فولاد نیز کاهشی است و از این رو توجیه اقتصادی برای صادرات از بین خواهد رفت؛ در سال اخیر وضع عوارض صادراتی باعث کاهش سودسازی حتی تا ۱۲ درصدی در برخی نمادها شد، از این‌رو اگر در سال جاری این مصوبه اجرایی شود قطعا کاهش eps را خواهیم داشت.
عوامل زیادی برای ریزش بورس وجود دارد اما مهم‌ترین عامل دخالت و دستکاری در بازار است که بدین وسیله هر روز شاهد شرایط وخیم ترخواهیم بود.
حمایت از بازار!
در چند روز گذشته خبری مبنی بر انتشار ۵۰ هزار میلیارد ریال (۵ همت) اوراق تبعی از نوع تامین مالی در بازار توسط صندوق توسعه بازار سرمایه منتشر شد که بر این اساس مدیرعامل صندوق توسعه بازار سرمایه اعلام کرده بود: سال گذشته نیز ۲ همت اوراق تبعی از نوع تامین مالی برای حمایت از بازار توسط این صندوق منتشر شد.
با توجه به اعلام چنین خبری، جزییات دقیق این حمایت صندوق توسعه از بازار سهام در هاله‌ای از ابهام قرار داشت که در این زمینه «قادر معصومی خانقاه» به جزییات اوراق تبعی که قرار است از روز شنبه در شرکت بورس تهران منتشر شود، اشاره کرد و افزود: اوراق تبعی از نوع تامین مالی بوده و مبلغ آن معادل ۵۰ هزار میلیارد ریال (پنج همت) است که این اوراق با سررسیدهای ۳، ۶، ۹ و ۱۲ ماهه بوده و نرخ بازگشت آن ۲۵ درصد سالانه خواهد بود.حدود ۲ همت از اوراق روز سه‌شنبه (۲۸ تیر ماه) توسط شرکت بورس اوراق بهادار تهران آگهی شد و از امروز آماده فروش خواهد بود
معصومی خانقاه ادامه داد: همچنین حدود یک همت هم روز چهارشنبه آگهی شد، بنابراین از یکشنبه آماده فروش خواهند شد، مابقی هم تا آخر هفته جاری آگهی می‌شوند و به مرور به فروش خواهند رسید.همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، طبق آگهی مندرج در سایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران مجاز به خرید و نگهداری اوراق مذکور تا سرسید هستند.امیدواریم تنوع سهام پایه انتشار اوراق و همچنین تنوع سررسید این اوراق بتواند نظر صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار را جلب کند.
اوراق فروش تبعی سهام شستا که در آبان ماه 1402 سررسید می‌شود؛ قیمت اعمالی 16.5 درصد بالاتر از قیمت بازاری روز چهارشنبه دارد. اوراق فروش تبعی سهام وبملت نیز با 26 درصد قیمت اعمال بالاتر نسبت به قیمت بازاری روز، در اردیبهشت ماه 1403 سررسید می‌شود. اوراق فروش تبعی پارس نیز با سررسید مهر 1402 قیمت اعمالی 21.3 درصد بالاتر از قیمت بازاری روز دارد. قیمت اعمال اوراق فروش تبعی سهام اخابر نیز به نسبت قیمت بازاری روز اخابر 44.2 درصد بالاتر است.
اوراق فروش تبعی وتجارت نیز با قیمت اعمالی 33.8 درصد بالاتر از قیمت بازاری روز منتشر می‌شود. وبصادر نیز قیمت اعمالی 33.3 درصد بالاتر از قیمت بازاری روز دارد. خبهمن 48.6 درصد قیمت اعمال بالاتری به نسبت قیمت بازاری روز دارد و همراه نیز با قیمت اعمالی 34.1 درصد بیشتر از قیمت روز بازار اوراق فروش تبعی خواهند داشت. اما به گفته کارشناسان این حمایت چندان پاسخگو نخواهد بود چراکه بی اعتمادی در بازار رخنه کرده است، باید در ابتدا از بی‌اعتمادی بازار کاسته شود و سپس به دنبال حمایت بود.
بازار از دریچه معاملات
در معاملات اولین روز کاری هفته یعنی شنبه شاخص کل بورس تهران سقوط کرد و در پایان معاملات، شاخص کل 33 هزار و 280 واحد معادل 1.65 درصد نسبت به روز کاری گذشته بالاتر ایستاد و تا سطح یک میلیون و 983 هزار و 105 واحد پایین آمد.شاخص کل هم وزن بورس نیز با کاهش 12 هزار و 607 واحدی معادل 1.77 درصد در رقم 699 هزار و 935 واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس نیز با افت 306 واحدی معادل 1.15 درصد به رقم 26 هزار و 350 واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با ریزش 3 هزار و 174 واحد معادل 2.43 درصد به سطح 127 هزار و 436 واحد رسید.
براساس آمار اکوایران؛ روز شنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام منفی شد و 776 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد که نسبت به روز چهارشنبه 64 برابر بیشتر شده است. امروز ارزش معاملات کل بازار سهام به 7 هزار و 92 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 181 میلیارد تومان بود که 3 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود.ارزش معاملات خرد نیز با کاهش 34 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 4 هزار و 346 میلیارد تومان رسید که کمترین رقم در 5 ماه اخیر است. در حجم معاملات نیز سهام شستا با تعداد یک میلیارد و 500 میلیون سهم در صدر قرار گرفته است. دی در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به خگستر تعلق داشت. دو نماد وبملت و کرمان نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند. در معاملات شنبه، 44 نماد صف خرید داشتند و 194 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 10 درصدی نسبت به روز کاری قبل به 304 میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش 510 درصدی به 830 میلیارد تومان رسید.
