معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گزارشی از اقدامات و فعالیت‌های حوزه آسیب‌های اجتماعی را ارائه داد که در این گزارش وضعیت حاشیه‌نشینی، اعتیاد و طلاق جوانان مورد بررسی قرار گرفته است.
براساس این گزارش باتوجه به این یک‌چهارم جمعیت کشور براساس سرشماری ۱۳۹۵ کل کشور جوانان هستند و نیز براساس نیازها و ویژگی‌های آنان، این بخش از جامعه توجه مضاعفی را می‌طلبد. بنابراین، جوانان به عنوان ۲۵ درصد از جمعیت کشور به عنوان یکی از اصلی‌ترین گروه‌‌های در معرض آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شوند.
مقابله با گسترش آسیب‌های اجتماعی در بین جوانان مستلزم اتخاذ و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی دقیق، جامع و بهنگام در این زمینه و به‌ویژه اولویت‌های اعلام شده از طریق شورای اجتماعی کشور (پنج موضوع اعتیاد، حاشیه‌نشینی، طلاق، مفاسد اخلاقی و اجتماعی و مناطق بحرانی) است. به همین منظور، وزارت ورزش و جوانان نیز با استفاده از ظرفیت‌‌های جوانان کشور اقداماتی را جهت کاهش و کنترل آسیب‌های اجتماعی در بین جوانان انجام داده است که اهم آنها را در ادامه می‌خوانید.
این گزارش حاکی است که ۹۲۲ سمن اجتماعی (۵۱/۷درصد)، ۲۶۵ سمن اعتقادی مذهبی که (۱۴/۸)، ۳۹۰ سمن فرهنگی (۲۱/۸درصد) و ۲۰۸ سمن علمی پزوهشی (۱۱/۷درصد) و ۳۰ سمن تخصصی در حوزه اعتیاد و ۵۰ سمن تخصصی ازدواج سالم و تحکیم خانواده و در مجموع یک هزار و ۷۸۵ سمن تا پایان اسفند ۱۳۹۶ برای ارتقاء توانمندی و افزایش مشارکت‌های جوانان توسط معاونت ساماندهی امور جوانان ثبت شده است.
براساس این گزارش، معاونت ساماندهی امور جوانان، در راستای حمایت از طرح‌ها و برنامه‌های مرتبط با کاهش آسیب‌های اجتماعی در استان‌ها در سال ۱۳۹۵، ۱۷۸طرح را توسط بیش از ۱۷۸ سمن در استان‌های کشور برای ۱۷۹ هزار ۶۵۰ نفر شرکت‌کننده (۸۱۷۶۵ نفر مرد و ۹۷۸۸۵ نفر زن) اجرا کرده است این در حالی است که در سال ۹۶ با رشد قابل توجهی این آمار به هفت هزار و ۴۰۱ طرح و برنامه در زمینه آسیب‌های اجتماعی رسیده و ازسوی این معاونت حمایت و توسط سمن‌های جوانان به اجرا در آمده‌اند.
برگزاری کارگاه‌های دانش‌افزایی و ارتقاء مهارت سازمان‌های مردم نهاد جوانان در حوزه اعتیاد به میزان ۴۷ هزار و ۲۸۰ نفر ساعت در استان‌های سراسر کشور که از این تعداد ۱۹۴۲ نفر مرد و ۴۱۹۳ نفر زن بوده‌اند به انجام رسیده است.
همچنین، یکی دیگر از اقدامات موثر این وزارت رصد وضعیت آماری آسیب‌های اجتماعی جوانان سراسر کشور در سال ۱۳۹۵ برای نخستین‌بار بوده است که البته به علت نبود یا کمبود داده‌های آماری و شاخص‌های مرتبط با وضعیت آسیب‌های اجتماعی جوانان به تفکیک سن و جنسیت، وضعیت جوانان در این حوزه به‌طور دقیق رصد نشده است که امید آن می‌رود با همکاری و مشارکت سایر دستگاه‌های اجرایی و مراجع ذی‌ربط بتوان گزارش‌های جامع و دقیقی از وضعیت آسیب‌های اجتماعی جوانان در آینده تهیه و تولید نمود که در این راستا در سال ۱۳۹۵ تعداد ۴۲ جلد گزارش ملی وضعیت جوانان در حوزه‌های مختلف تهیه و تدوین شده که ۳۱ جلد از گزارش‌های مذکور مربوط به «وضعیت آسیب‌های اجتماعی جوانان به تفکیک استان‌های سراسر کشور» است.
براساس گزارش‌های ارائه شده از وضعیت سکونت گاه‌های غیر رسمی در کشور، حاشیه‌نشینی معادل ۱۱ میلیون نفر از جمعیت کل کشور را شامل می‌شود و برآورد شده است که ۲۵درصد تا ۳۰درصد (تقریبا معادل ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تا ۳ میلیون نفر) از این جمعیت را گروه سنی جوانان تشکیل می‌دهند.
بنابراین، حدودا سه میلیون نفر جوانان ساکن در مناطق حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌های غیررسمی به دلایل فقر و مشکلات معیشتی، فقدان حمایت اجتماعی، کمبود یا نبود امکانات و فضاهای آموزشی و فرهنگی، نبود امکانات بهداشتی و بیکاری و نبود امنیت شغلی درمعرض مخاطرات و آسیب‌های مختلف همچون آسیب‌های اجتماعی قرار دارند. بررسی وضعیت معتادین دستگیر شده در سال ۱۳۹۴ نشان می‌دهد در مجموع ۱۵۸ هزار و ۶۲۸ نفر معتاد در این سال دستگیر شده‌اند که از این تعداد، بیش از ۱۰۰ هزار نفر آنها متعلق به گروه سنی ۳۴-۱۸ سال هستند. به عبارت دیگر ۶۳درصد (۶۳%) از کلیه معتادین دستگیر شده را جوانان تشکیل می‌دهند.
براساس آمار سال ۹۵، از ۳۶۲ هزار ۹۸ طلاق ثبت شده کل کشور، ۱۵۲ هزار و ۱۳۳ طلاق در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال صورت گرفته که ۴۲درصد کل طلاق‌ها را شامل می‌شود.
تحلیل آماری گزارش عملکرد مرکز تخصصی مشاوره ازدواج و خانواده در سال ۹۷ نشان می‌دهد بیش از ۶۲درصد از مراجعان به این مراکز خانم‌ها و بیش از ۳۷درصد مراجعان آقایان بوده‌اند که حدود ۴۹درصد مراجعین به این مراکز در رده سنی ۲۵ تا ۳۵ سال و بیش از ۵۷درصد مراجعین به این مراکز مجرد و بیش از ۴۲درصد متاهل هستند.
همچنین این آمار نشان می‌دهد؛ حدود ۴۰درصد از مراجعان دیپلم و پایین‌تر و بیش از ۴۸درصد مراجعان به این مراکز تحصیلات لیسانس، حدود ۱۵درصد فوق لیسانس و کمتر از ۴درصد دکتری بوده‌اند. طبق گزارش معاونت ساماندهی امور جوانان تعداد ۸۰ مرکز تخصصی مشاوره ازدواج و خانواده در استان تهران و ۱۰۰ مرکز در سایر استان‌ها ره اندازی شده و فعالیت می‌کنند.
این گزارش حاکی است، در سال ۹۶ تعداد نزدیک به ۴ هزار کارگاه آموزش ازدواج با بیش از 3 هزار و ۵۰۰ مدرس و تعداد ۱۷۴ هزار ۷۶۵ نفر شرکت‌کننده با متوسط زمان ۳ ساعت به مدت ۱۳ هزار و ۱۸۵ ساعت در استان‌های سراسر کشور انجام شده است. براساس آمار دریافتی از بانک مرکزی در سال ۱۳۹۶ تعداد یک میلیون و ۱۷۵ هزار و ۲۸۴ نفر تسهیلات ازدواج دریافت کرده‌اند که درصد دریافت‌کنندگان تسهیلات ازدواج در سال ۹۶ بیش از ۹۱درصد بوده است.
