سید مهدی حسینی
اقتصاد ما در دهه ۴۰ اقتصادی کوچک بود که البته در برخی حوزه‌ها توانست آمارهای مثبتی را به ثبت برساند. اما در دهه ۵۰ چند اتفاق رخ داد که به افزایش جدی درآمد نفت ایران انجامید. نخست بحث قیمت‌گذاری نفت از سوی اوپک بود که با همکاری شاه عربستان انجام شد و سپس بحث جنگ عراق و اسراییل و تحریم‌هایی که عرب‌ها، علیه کشورهای اروپایی انجام دادند و اجازه انتقال نفت برای بعضی از این کشورها از کانال سوئز را نمی‌دادند در نهایت باعث شد ناگهان درآمد ما چند برابر شود. در این سال‌ها ما سرمایه‌گذاری‌هایی را در پروژه‌های مختلف انجام دادیم. برای مثال در سنگ‌آهن هندوستان و در یک پالایشگاه و کود شیمیایی این کشور سهامدار بودیم. در سنگال در توزیع گاز مایع و پمپ‌‌بنزین‌های این کشور سهم داشتیم. در کره جنوبی سرمایه‌گذاری کردیم، در دریای شمال برای استخراج نفت با انگلیسی‌ها شریک بودیم. حتی در آفریقای جنوبی نیز سهم داشتیم که در واقع حفظ کردن تمام آنها در سال‌های پس از پیروزی انقلاب کاری دشوار بود که خوشبختانه انجام شد. تمام این تغییرات باعث شد که شاه دچار یک خودبزرگ‌بینی شود. او به جای باز کردن فضای سیاسی اعلام کرد که حزب رستاخیز را تشکیل داده و هر کس که با آن موافق نیست می‌تواند پاسپورت بگیرد و از کشور برود. از سوی دیگر با تشکیل ساواک سرکوب دانشجویان و نیروهای سیاسی شدت گرفت. طرح انقلاب سفید با وجود آنکه در برخی حوزه‌ها نتایجی داشت اما در نهایت به نارضایتی نیروهای مذهبی انجامید و شاه به جای شنیدن صدای آنها از خردادماه ۴۲ به بعد به سمت سرکوب آنها حرکت کرد. تمام این مسائل را وقتی کنار هم می‌گذاریم می‌بینیم که عملکرد حاکمیت در دوره پهلوی مردم را به مرحله انقلاب اسلامی رساند. در دوره اعتصابات و انقلاب تمام شرکت‌های نفتی بین‌المللی حاضر در کنسرسیوم ایران را ترک کرده بودند به این ترتیب ما نه تنها دیگر نمی‌توانستیم از آنها استفاده کنیم که حتی با خطر شکایت‌های بین‌المللی مواجه شدیم متاسفانه گروهی در هفته‌های اول به شورای انقلاب فشار آوردند که تمام قراردادهای نفتی کشور را ملغی کنند و پس از اعلام این تصمیم تمام این شرکت‌ها از ما شکایت کردند که اگر ما در آن شکست می‌خوردیم چند میلیارد دلار به کشور خسارت وارد می‌شد ولی خوشبختانه پس از چند سال مذاکره ما تقریبا در تمامی این دعاوی حقوقی پیروز شدیم. همانطور که تلاش شد سهام ما پس از پیروزی انقلاب در کشورهای مختلف حفظ شود امروز نیز در صورت حضور در عرصه‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف نفت جهان می‌توانیم در کنار تضمین بازار برای فروش نفت خام‌مان دست بالا را در بازارهای جهانی نیز داشته باشیم.
