چندین سال است که روند افزایشی مصرف بنزین در کشور موجب نگرانی شدید شده و متولیان دولتی نسبت به این موضوع به‌طور مستمر «هشدار» می‌دهند.
مصرف بالای بنزین به‌غیر از ضرر به اقتصاد ملی، و نیاز به واردات به‌جای صادرات این محصول، به‌علت کیفیت پایین بنزین تولیدی، موجب آلایندگی شدید و خسارت جدی به سلامت مردم گردیده است.
تاکسی و وانت فرسوده تنها ۷ درصد ناوگان تهران را تشکیل می‌دهند اما سهم آلایندگی آنها ۳۸ درصد بوده که رقم بسیار قابل توجهی است.
برخی معتقدند صرفا با افزایش قیمت بنزین، میزان مصرف آن را می‌توان مهار کرد.
ولی چند راه‌حل اصولی عبارتند از:
- تولید خودرو با کیفیت و کم‌مصرف در داخل یا واردات
- جمع‌آوری خودروهای فرسوده
- گازسوز کردن خودروها،
همه این روش‌ها می‌بایست با اولویت تاکسی‌ها و مسافربرها صورت گیرد.
در رابطه با گاز سوز کردن خودروها جوهری، رییس انجمن صنفی سی ان جی معتقد است:
[در بخش تقاضا باید به این سمت برویم که جذابیت قیمت سی‌ان‌جی را برای مصرف‌کننده بیشتر کنیم؛ تبدیل رایگان خودروها، تعویض رایگان مخزن خودروهایی که نیاز به تعویض مخزن دارند باید در حوزه تقاضا در اولویت قرار بگیرد و واردات خودروهای دوگانه سوز با کیفیت خارجی با تعرفه پایین انجام شود و در بخش عرضه نیز باید کارمزد منصفانه‌ای به جایگاهداران پرداخت شود تا بتوانیم به سمت توسعه حرکت کنیم.
خودروسازان نیز در تولید خودروهای دوگانه سوز باکیفیت کوتاهی کرده‌اند و قراردادی که بین وزارت نفت و ایران خودرو مبنی بر تولید ۴۵ هزار خودروی دوگانه‌سوز امضا شده، هیچ خروجی نداشته است و شاهد هستیم در سیاست فروش خودروسازان داخلی، خودروی دوگانه سوز وجود ندارد.]
گازسوز کردن خودروها مورد توجه جدی وزارت نفت بوده و به همین منظور مصوبه‌ای از شورای اقتصاد اخذ شده است.
طرح حمایت از تولید خودروهای دوگانه سوز، تبدیل کارخانه‌ای خودروهای بنزینی به CNG سوز و کمک به احداث جایگاه‌های هوشمند عرضه سوخت CNG) در جلسه مورخ 29/3/1400 شورای اقتصاد تصویب گردید.
در این طرح تصریح شده با هدف کاهش مصرف بنزین، تاکسی، تاکسی ون مسافربرشخصی، وانت‌ها در اولویت گازسوز شدن قرارگیرند. طبق گزارش توجیهی وزارت نفت در خرداد ۱۴۰۰، با اجرای این طرح، 2 میلیارد لیتر بنزین صرفه‌جویی شده و 4.5 میلیون تن آلاینده‌ها کاهش می‌یابد .
با توجه به این میزان آثار مثبت طرح مزبور، و شکواییه‌های مستمر مسوولان در رابطه با هزینه‌های سنگین مصرف بالای بنزین، انتظار منطقی می‌رفت که تمرکز دولت برای اجرای ضربتی این طرح باشد و حتی با جابه‌جایی منابع و اعتبارات از سایر امور فرعی، به اجرای طرح شتاب بخشد.
ولی در کمال تعجب، روند معکوسی در دولت دنبال می‌گردد.
شورای اقتصاد در جلسه 23/11/1401 مصوبه جلسه 29/3/1400 به شرح فوق خود را اصلاح کرد.
2 بند از مصوبه قبلی را اصلاح کرد
1- تعداد خودروهای تبدیل بنزین سوز به CNG از 1206000 دستگاه به 926910 دستگاه
2- تعداد جایگاه‌های CNG از 700 به 400 جایگاه کاهش یافت.
نکته جالب توجه پیشنهاد خرداد 1401 وزارت نفت به شورای اقتصاد برای افزایش خودروهای مشمول طرح به 1.35.000 بود.
سوال:
وقتی هم وزارت نفت دولت قبل و هم وزارت نفت دولت فعلی بر ضرورت اجرای این طرح تاکید داشته‌اند، با چه استدلالی تعداد خودروهای مشمول طرح 300 هزار دستگاه کاهش یافته است.
و قطعا در مرحله تخصیص اعتبار طبق روال مرسوم سازمان برنامه، با کاهش اعتبار عملا تعداد تبدیل خودروها رل بسیار کمتر از رقم مصوب خواهد کرد.
بی توجهی خودروسازان به تعهد تولید خودروهای دوگانه سوز و کم توجهی شورای اقتصاد به این موضوع، نتیجه‌ای نخواهد داشت، جز
- افزایش مصرف بنزین
- افزایش آلاینده‌ها
در این شرایط نمی‌بایست مردم را مجددا ملامت کرد و انتظار کاهش مصرف بنزین توسط مردم داشت. زیرا کشور با معضل «اتلاف انرژی و سوخت» مواجه است و نه مصرف زیاد !
پی‌نوشت:
مسائل و معضلات اقتصادی می‌بایست در اولویت تصمیم‌گیری مسوولان باشد و شورای اقتصاد علی القاعده نقش محوری در این رابطه می‌بایست داشته باشد.
ولی در کمال تعجب این شورا یکی از «غیرفعالترین»، نهادهای تصمیم‌گیری دولت است، به‌طوری که بندرت جلسه آن برگزار و چندین ماه یک بار مصوبه‌ای صادر می‌کند که جهت‌گیری آن در آخرین مصوبه اسفند ۱۴۰۱ به شرح فوق مشخص است.
به‌نظر می‌رسد در کنار حل مشکلات متعدد کشور، یک «ساماندهی اساسی در اداره دولت» و کارکرد اجزاء آن لازم باشد!
