گروه اقتصاد کلان
در حالی این روزها نبود منابع مالی به عنوان پاشنه آشیل ایجاد اشتغال عنوان میشود که کارشناسان این حوزه معتقدند منابع مالی تنها یک وجه ایجاد اشتغال است و ایجاد شغل پایدار علاوه بر تخصیص بودجه به پارامترهای مهم دیگری نیز نیاز دارد. در این میان همچنین دیدگاههای متفاوتی در خصوص اولویتبندی بنگاهها برای ایجاد اشتغال وجود دارد.
گروهی از کارشناسان معتقدند، بنگاههای کوچک و متوسط میتواند چرخ اشتغال را به حرکت در آورد اما در مقابل به زعم عدهیی دیگر از کارشناسان، بدون توجه به بنگاههای بزرگ نمیتوان اشتغال پویا ایجاد کرد. در این رابطه، حسن طایی، اقتصاددان معتقد است برای ایجاد اشتغال موثر باید به ترکیبی از بنگاههای کوچک و متوسط، بنگاههای بزرگ و مشاغل خانگی توجه کرد و ایجاد روابط عمودی و افقی جزو ضروریات است. طایی در گفتوگو با «تعادل» با بیان اینکه برای ایجاد تولید و اشتغال هم بنگاههای بزرگ اقتصادی لازم است، هم بنگاههای کوچک و متوسط و هم کسب و کارهای خانگی، اظهار کرد: «22میلیون فرد شاغل در کشور وجود دارند که در این دستهها طبقهبندی میشوند. در بازار کار پویا باید هر یک از این بخشها وجود داشته باشد و اینکه در حال حاضر روی بنگاههای بزرگ یا کوچک تکیه کنیم کارشناسی نیست.» وی افزود: «نکته مهم این است که ارتباط عمودی و افقی بین کسب و کارها برقرار شود. چراکه کسب و کارهای خرد و خانگی هم بدون ارتباط با بنگاههای کوچک و متوسط کارایی ندارند.»
طایی با بیان اینکه باید اشتغال شبکهیی ایجاد شود، تصریح کرد: «بدین معنی که باید پیوندهای عمودی و افقی بین کسب و کارهای مختلف برقرار شود. اگر در شهرستانی بنگاههای کوچک و متوسط وجود ندارد، باید سعی کنیم این ارتباط را با مناطق همجوار برقرار کنیم تا مشاغل خانگی به بنگاههای کوچک و متوسط متصل شوند.»
این اقتصاددان افزود: بهطور کلی باید اشتغال در چارچوب یک شبکه تعریف شود چراکه دیگر اشتغال جزیرهیی جواب نمیدهد.
وی با بیان اینکه باید به زنجیره ارزش توجه داشته باشیم و سعی کنیم به زنجیره ارزش جهانی وصل شویم، تصریح کرد: اتصال به زنجیره ارزش جهانی، تولیدکنندگان داخلی را به برندهای بزرگ در جهان وصل میکند و به این ترتیب اشتغال پایدار ایجاد میشود. طایی افزود: شناسایی مزیتهای نسبی و رقابتی در مناطق و واحدهای جغرافیایی اولویت دیگری است که باید مد نظر قرار گیرد. اگر کسب و کاری ایجاد میکنیم، باید توجه کنیم که بر اساس کدام مزیت نسبی یا رقابتی است که در آن منطقه وجود دارد.
وی با بیان اینکه ایجاد اشتغال باید بر اساس الگو و طرح کسب و کار باشد، افزود: در برنامههای کسب و کار باید دقت و مطالعه زیادی صورت گیرد. در این صورت میتوان بنگاههای بیشتری را راهاندازی کرد. نمیتوان تنها معضل را در زمینه ایجاد اشتغال نبود منابع مالی عنوان کرد، چراکه پیش از منابع مالی به الگو و برنامه در این رابطه نیاز داریم.
طایی تصریح کرد: اینکه با پول میتوان اشتغال ایجاد کرد، تصور اشتباهی است. نخستین مساله حائز اهمیت در ایجاد اشتغال، بازار است که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. مقوله بعدی رقابت است. قیمت، کیفیت و نوآوری از دیگر فاکتورهایی است که در این مسیر باید مورد توجه قرار گیرد.