تحلیل روز
لغو ثبت فروش غیرقانونی توسط ناظران بورس
علی رمضانیان در روزهای گذشته بازار سهام اتفاق خاصی را تجربه کرده است. در شرایطی که بازار سرمایه تحت تاثیر خبرهای سیاسی با رفتارهای هیجانی سهامداران خرد روبه‌رو بوده، کارگزاران نیز با رفتارهای خاص خود که ناشی از عدم پیش‌بینی از آینده مذاکرات هسته‌یی بود، به هیجان بیشتر دامن زدند. برخی از کارگزاران به دلیل هراس از بازار و به دلیل عدم پذیرش ریسک، اقدام به ثبت‌های صوری در سیستم معاملات کردند تا در صورت شکست احتمالی مذاکرات توان خروج از بازار سهم را در اول وقت داشته باشند و از آن طرف نیز چنانچه توافق صورت گرفت آنها بتوانند در وضعیت خریدی که قرار گرفته‌اند در سرخط معاملات، تقاضاهای خود را عملیاتی کنند. هرچند تمدید مذاکرات تا روز دوشنبه هفته جاری روند دیگری را برای بازار رقم زد و سبب شد تا ناظران بازار این ثبت‌ها را باطل کنند.
در واقع در روز گذشته، معاملات سهام در بورس اوراق بهادار تهران در حالی آغاز شد که ناظر بازار با شناسایی سفارش‌های درج شده در سامانه معاملات کارگزاری‌ها اقدام به غیرفعال کردن دسته‌های سفارش فروش سهام کرد. بر این اساس سفارش‌های غیرفعال شده از چهارشنبه هفته گذشته و پس از ساعات رسمی معاملات سهام در سامانه معاملات نخست به شکل سفارش‌های پرحجم خرید ثبت شده بود، با این امید که در صورت توافق هسته‌یی در اواخر هفته قبل، معامله‌گران عمده و کارگزارها از جو مثبت بازار جا نمانند. در حالی که درج سفارش خریدوفروش پس از ساعات رسمی معاملات بورس تخلف محسوب می‌شود. سفارش‌های خریدوفروش در سامانه معاملات زمانی درج شده که معاملات بازار سهام متاثر از برخی اتفاقات سیاسی و در انتظار یک شوک مثبت از آن بوده‌اند. این اتفاق در هفته گذشته در روز دوشنبه نیز افتاده بود که پس از پایان معاملات روزانه به یک‌باره دستورهای خریدوفروش پرحجمی در سامانه معاملات ثبت شد.
در ماده 2فصل دوم دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار مصوبه هیات‌مدیره سازمان در مورخه 13/09/1389 در خصوص ضوابط کلی انجام معاملات آمده است: معاملات اوراق بهادار، طی یک جلسه معاملاتی در روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته به استثنای ایام تعطیل رسمی از ساعت 9 صبح تا 12 انجام می‌شود. تمامی روزهایی که جلسه معاملاتی در آن برگزار می‌شود، روز کاری محسوب می شوند. همچنین در ماده 43 مصوبه مذکور آمده است که هر کارگزار در یک معامله عمده نمی‌تواند همزمان در دو سمت عرضه و تقاضا فعالیت کند. این قوانین تسریع می‌کند که به هر نحوی دسته‌های فروش ثبت شده در سیستم پس از پایان معاملات در هفته گذشته ناشی از عدم درک درست کارگزاران از آینده است در حالی که در سیستم رقابتی توزیع اطلاعات و شفافیت آن برای همه به‌صورت مساوی بوده و عدم اطلاع نیز باید برای همگان به‌صورت مساوی باشد. در همین رابطه علی صحرایی، ناظر بازار بورس روز چهارشنبه هفته گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود: «برخی کدهای معاملاتی به صورت همزمان دستور خریدوفروش یک سهم را صادر کرده‌اند که بالاخره باید در یکی از این دستورهای خرید یا فروش خود متعهد
باشند.»
وی گفته بود: «چنانچه این دستورهای خریدوفروش طی معاملات روز شنبه چه در جهت حذف، کاهش قیمت یا حجم سفارش و هر اقدامی از این قبیل که مدل آن با ظاهری قانونی برای فرار از قانون استفاده شود، تغییر یابد، می‌تواند تخلف باشد. طوری که بورس محتوی آن را در تصمیم‌گیری در نظر می‌گیرد، اما شکل آن مهم نیست، بلکه رجحان محتوی بر شکل مهم است.»
صحرایی تاکید کرد: طبق مقررات هر اقدامی که گمراه‌کننده و بدون پشتوانه باشد، یا ظاهری گمراه‌کننده را به سرمایه‌گذاران القا کند، تخلف محسوب شده و طبق مقررات انضباطی با متخلفان برخورد خواهد شد.
