گروه انرژی|حمید مظفر|
این روزها و پس از اجرایی‌شدن برجام فضای رسانه‌یی ایران به سفرهای پرطمطراق هیات‌های بلندپایه از کشورهای اروپایی و آسیای‌شرقی عادت کرده است. اما در این بین آیا سفر یک وزیر از کشوری کوچک در شمال آفریقا با جمعیتی 10میلیونی به ایران خبر مهمی است؟ اگر آن کشور تونس باشد پاسخ این سوال مثبت است. تونس کشوری است که با خودسوزی یک شهروند خود در اعتراض به حکومت زین‌العابدین بن‌علی جریان سیاسی موسوم به بهار عربی را به راه انداخت و این جریان به صورت دومینو وار به سایر حکومت‌های استبدادی در کشورهای اسلامی نیز تسری پیدا کرد. اما نکته قابل تامل اینجاست در حالی که اوضاع سیاسی کشورهایی مانند مصر، لیبی و سوریه پس از اعتراضات مردمی در نابه‌سامانی مطلق به سر می‌برد تونس تنها کشوری بود که به دموکراتیک‌ترین شکل ممکن و با کمترین تلفات به نسبت همسایگان خود گذار حاکمیتی را پشت سر گذاشت تا جایی که در سال 2015 جایزه صلح نوبل به کمیته چهارجانبه گفت‌وگوهای ملی تونس برای تلاش‌های آنها در راستای میانجی‌گری میان گروه‌ها و احزاب سیاسی برای برگزاری گفت‌وگوهای ملی رسید. در حال حاضر نیز این کشور دارای امنیت و ثبات سیاسی قابل توجهی است که
می‌تواند راه را برای ورود فعالان اقتصادی و صنعتی خارجی باز کند.
بنابراین می‌توان گفت که در میان خیل عظیم کشورهایی که از اروپا و شرق آسیا در دوران پساتحریم برای همکاری‌های دوجانبه اقتصادی خصوصا در بخش انرژی به ایران سفر می‌کنند کشور تونس نیز می‌تواند گزینه قابل اتکایی جهت گسترش روابط اقتصادی با کشورهای واقع در منطقه پرآشوب شمال آفریقا محسوب شود. از این رو سفر «منجی مرزوق» وزیر انرژی و معادن تونس به ایران را می‌توان به منزله نقطه عطفی در رابطه تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای شمال آفریقا دانست.
فارغ از مسائل سیاسی و فرهنگی، تونس کشوری است که نیاز مبرمی به سوخت‌های فسیلی برای تامین انرژی مورد نیاز صنعت و بخش خانگی خود دارد. براساس آمارها این کشور حدود 70درصد از نفت و 50درصد از گاز مورد نیاز خود را وارد می‌کند. عمده واردات این کشور نیز از دو کشور بزرگ همسایه خود یعنی لیبی و الجزایر صورت می‌گیرد. در سال 2014، 46درصد انرژی مورد نیاز تونس از طریق نفت، 53درصد از طریق گاز و حدود یک درصد از محل سوخت‌های تجدیدپذیر تامین شده است. البته به نظر می‌رسد که این کشور برنامه‌های ویژه‌یی برای توسعه استفاده از انرژی‌های پاک و سوخت‌های تجدید پذیر دارد و طبق اظهارات وزیر انرژی این کشور قرار است سهم این سوخت‌ها در یک دهه آینده به 30درصد نزدیک شود.
در همین رابطه روز گذشته وزیر انرژی تونس برای گفت‌وگو با همتایان ایرانی خود در زمینه‌های برق، نفت‌وگاز و صنعت وارد تهران شد. منجی المرزوق که پیش از این وزیر ارتباطات این کشور بود و ماه ژانویه سال جاری میلادی به سمت وزارت انرژی و معادن این کشور منصوب شد به خوبی آگاه است که برای توسعه صنعت انرژی خود گزینه شرکت‌های اروپایی و خصوصا فرانسوی که زمانی خود مستعمره آنها بودند و ارتباطات فرهنگی نیز بین آنها ایجاد شده است را در جیب خود دارد. اما احتمالا سفر وی به تهران برای ارزیابی گزینه ارزان‌تر شرکت‌های ایرانی است، مشروط به آنکه کیفیت کار ایرانی‌ها مورد توجه باشد.
دو کشور پیش از این سابقه همکاری تجاری و اقتصادی قابل توجهی نداشتند و تنها می‌توان به همکاری‌های دو طرفه در زمینه حمل و نقل در سال 2005 اشاره کرد. همانطور که اشاره شد تونس کشوری است که حدود 99درصد انرژی خود را از محل سوخت‌های فسیلی تامین می‌کند و از واردکنندگان اصلی نفت در قاره آفریقا به حساب می‌آید. بنابراین پیش‌بینی می‌شود در بازدید وزیر انرژی تونس از تهران، در مورد خرید نفت از ایران نیز مذاکراتی صورت بگیرد.
در نخستین گام از دیدارهای منجی مرزوق با سه وزیر نیرو، نفت و صنعت و معدن روز گذشته وزرای نیروی ایران و انرژی تونس در ساختمان اصلی وزارت نیرو با یک‌دیگر دیدار داشتند تا زمینه‌های همکاری دوطرف را مورد بررسی قرار دهند.
به گزارش «تعادل»، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو پس از پایان مذاکره یک ساعته خود با وزیر انرژی تونس به جمع خبرنگاران آمد و پاسخگوی سوالات آنها بود. وی درباره محورهای مذاکرات خود با المرزوق اعلام کرد: «این نخستین بار است که وزیر انرژی و معادن کشور تونس به ایران دعوت شده است تا توانمندی‌ها و نیازهای دو طرف مورد بررسی قرار بگیرد و دقیقا متوجه شویم در دو کشور چه ظرفیت‌ها و چه نیازهایی وجود دارد و این دو کشور چگونه می‌توانند در زمینه صنعت برق همدیگر را یاری کنند.»
چیت‌چیان افزود: «خوشبختانه با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که زمینه‌های گوناگونی برای همکاری طرفین وجود دارد. در فرصتی که وزیر انرژی تونس در تهران حضور دارد وی از بعضی شرکت‌های ایرانی بازدید خواهد کرد و با مدیران تعداد قابل توجهی از شرکت‌های ایرانی ملاقات و مذاکره خواهد داشت تا از نزدیک از توانمندی‌ها و امکانات این شرکت‌ها مطلع شود.»وزیر نیرو در انتها گفت: «در این جلسه مقرر شد درصورتی‌که طرفین به توافقی برای همکاری برسند شکل و شمایل این همکاری مشخص شود. این نشست نخستین گامی بود که در این زمینه برداشته شد و امیدواریم که این دیدار موجب تسهیل ارتباطات تجاری و اقتصادی دو کشور در زمینه صنعت برق شود».
چیت‌چیان در پاسخ به پرسش خبرنگار «تعادل» مبنی بر اینکه آیا کشور تونس نیز در صنعت برق ایران اقدام به فعالیت و سرمایه‌گذاری خواهد کرد یا خیر، اظهار کرد: «در این زمینه خیلی صحبتی نشد و بیشتر صحبت از این شد که چگونه از ظرفیت‌های شرکت‌های ایرانی در صنعت برق تونس استفاده شود.»
منجی المرزوق وزیر انرژی و معادن تونس نیز پس از پایان نشست خود با وزیر نیرو در جمع خبرنگاران اظهار کرد: «مذاکرات مفیدی با ایران در زمینه همکاری در زمینه انرژی انجام شد و از پیشرفت‌ها و توسعه صورت‌گرفته در زمینه تولید برق ایران مطلع شدیم. ما برای همکاری در این زمینه دیدارهای برنامه‌ریزی‌شده‌یی خواهیم داشت. افزایش نیاز تونس به تولید برق سالانه اکنون این کشور را نیازمند به گسترش ظرفیت‌های برق خود کرده است.»
او ادامه داد« ضمنا در این نشست ما از برنامه ایران در زمینه توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر آگاهی یافتیم. صنعت برق تونس در چشم‌انداز خود تا سال 2030 بنا دارد تا 30درصد نیاز خود را از محل انرژی‌های تجدیدپذیر ازجمله انرژی بادی تامین کند. لذا در این نشست راه‌های همکاری دو کشور در این زمینه را بررسی کردیم و با توجه به تجربه و کیفیت ایران در سطح جهانی در زمینه ساخت نیروگاه‌های تولید برق، امیدواریم از قابلیت‌های این کشور در این صنعت استفاده کنیم.»
وی همچنین اعلام کرد که در این جلسه، گفت‌وگویی در رابطه با همکاری دو کشور در زمینه آب صورت نگرفته است.
المرزوق در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد که در این دیدار تنها زمینه‌های همکاری مورد بررسی قرار گرفته و توافقی مبنی بر امضای قرارداد صورت نگرفته است.
المرزوق در پایان صحبت‌های خود به یک نکته ادبی نیز اشاره کرد و آن اینکه واژه «کهرباء» که در زبان عربی به «برق» اشاره دارد، واژه‌یی فارسی است در حالی که کلمه «برق» که در زبان فارسی استفاده می‌شود کلمه‌یی عربی است. (پس از این صحبت خبرنگاران گریبان‌ها دریدندی و هریک به سویی دویدندی و نعره‌ها زدندی و روی بر پای استاد مالیدندی!)
وزیر انرژی و منابع طبیعی تونس پس از به پایان بردن مراسم دیدار خود با چیت‌چیان عازم 2 وزارتخانه دیگر ایران شد تا با بیژن زنگنه وزیر نفت و محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت معدن و تجارت نیز دیدار داشته باشد. اطلاعات تکمیلی درباره مذاکرات صورت گرفته میان ایران و تونس در حوزه انرژی در شماره‌های بعدی منتشر خواهد شد.
