برگزاري يا تعليق كنكور؛ مساله اين است

داوطلبان امكان تمركز در شرايط كنوني را ندارند

گلي ماندگار|

 شايد حافظه تاريخي نسل كنوني در مورد به تعويق افتادن زمان كنكور به همين چند سال پيش و زمان همه‌گيري كرونا باز گردد. كنكور سال 1400 به دليل شيوع ويروس كرونا با تاخير برگزار شد. سازمان سنجش آموزش كشور اعلام كرد كه زمان اعلام نتايج نهايي كنكور سراسري به دليل شرايط كرونا و تعطيلي‌هاي مصوب ستاد ملي كرونا به تعويق مي‌افتد. همچنين، آزمون كارشناسي ارشد رشته‌هاي پزشكي نيز به دليل وضعيت ناشي از شيوع بيماري كرونا لغو و به تعويق افتاد. در نهايت، كنكور سراسري 1400 در 4 روز جداگانه و با رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي برگزار شد. اما اين‌بار ماجرا كمي بيشتر فرق مي‌كند. حالا مساله جنگ است و استرس و اضطرابي كه بر افراد جامعه و از جمله داوطلبان كنكور حاكم شده است. اضطرابي كه مي‌تواند تاثيري كاملا مستقيم بر نتيجه كنكور داشته باشد. با توجه به حمله اسراييل و ايالات متحده امريكا به ايران برگزاري آزمون سراسري در ابهام است، اگرچه قبل‌تر قرار بود نوبت دوم كنكور امسال پنجم و ششم تير برگزار شود اما با تعويق آن تصميم‌گيري درباره زمان برگزاري به شانزدهم تير موكول شد، با اين وجود برخي كارشناسان معتقدند نبايد براي برگزاري اين آزمون عجولانه تصميم گرفت. سد ورود به دانشگاه تغيير كرد، اگر تا ديروز تغيير مكرر تصميمات سبب سردرگمي داوطلبان آزمون سراسري شده بود حالا جنگ آنها را معلق كرده است؛ بعد از حمله نظامي اسراييل به ايران سازمان سنجش خبر داد كنكور تير ماه امسال به تعويق افتاده است، در اطلاعيه‌اي كه اين سازمان منتشر كرده همه‌چيز به بعد از تعطيلات تاسوعا و عاشوراي حسيني موكول شده است، قرار است در تاريخ ۱۶ تير ماه (۱۴۰۴) سازمان سنجش تصميم خود را براي زمان برگزاري كنكور اعلام كند، تصميمي كه به‌نظر مي‌رسد تحت تاثير شرايط كشور در آن روزها است، با اين وجود يك كارشناس آموزش در گفت‌وگو با خبرآنلاين تاكيد مي‌كند كه نبايد اشتباه دوران شيوع ويروس كرونا را تكرار كرد و عجولانه تصميم گرفت. بر اساس آمارهاي رسمي ميزان قبولي در كنكور طي چند سال گذشته تا 40 درصد كاهش داشته و از سوي ديگر ميانگين معدل دانش‌آموزان پايه‌هاي دهم و يازدهم و دوازدهم نيز از عملكرد ضعيفي كه مي‌تواند دلايل بسياري داشته باشد خبر مي‌دهد و حالا با اين شرايط اگر قرار باشد در شرايط اضطرار جنگ دانش‌آموزان مجبور به برگزاري كنكور شوند قطعا سرنوشت بسياري از آنها دستخوش حالت‌هاي روحي و رواني كه بر آنها غلبه كرده خواهد شد. البته سازمان سنجش زمان قطعي كنكور را كه 5 و 6 تير ماه بود به تعويق انداخته و بر اساس آخرين اخبار قرار است تاريخ قطعي كنكور 16 تيرماه از سوي اين سازمان اطلاع‌رساني شود. 

 ميزان استرس جنگ  بر عملكرد داوطلبان كنكور تاثير مستقيم دارد

مهرناز فاضلي، روانپزشك در اين باره به تعادل مي‌گويد: مساله فقط تغيير تاريخ كنكور نيست. مساله اين است كه آيا داوطلبان ما به خصوص كساني كه در معرض استرس و اضطراب بيشتري به واسطه محل سكونت، يا آسيب افراد خانواده و ... آمادگي برگزاري اين امتحان را كه به نوعي تعيين‌كننده سرنوشت بسياري از آنهاست دارا هستند يا نه. او مي‌افزايد: برخي افراد ممكن است تا مدت‌هاي طولاني تحت تاثير اضطراب بعد از حادثه باشند و اين مساله توانايي و عملكرد آنها به‌شدت تحت تاثير قرار داده و مانع از بروز توانايي‌هاي واقعي افراد شود. به همين خاطر سازمان سنجش بايد با توجه به اين مساله تاريخ جديد كنكور را مشخص كرده عجله‌اي در اين زمينه به خرج ندهد. 
اين روانپزشك در ادامه مي‌گويد: اختلال اضطراب پس از حادثه تاثير بسيار گسترده‌اي بر توجه و تمركز افراد مي‌گذارد. حتي اگر ملاك را بر اين وضعيت بگذاريم كه داوطلبان قبل از بروز جنگ خود را براي كنكور آماده كرده‌اند اما باز هم براي اينكه بتوانند آنچه را آموخته‌اند در آزمون كنكور مورد استفاده قرار دهند نيازمند توجه و تمركز هستند كه قطعا در اين شرايط درصد قابل توجهي از داوطلبان چنين امكاني را ندارند. 

 برگزار نشدن كنكور بهتر است 

مهرناز فاضلي در بخش ديگري از سخنان خود اظهار مي‌دارد: اگر شرايط كنوني و اضطراب حاكم بر جامعه بر همين منوال ادامه پيدا كند و ما همچنان با حمله كشورهاي متخاصم مواجه باشيم امكاني براي برگزاري كنكور باقي نمي‌ماند. در اين شرايط كنوني هم كه هيچ چيز مشخص نيست حتي اگر مسوولان قيد برگزاري كنكور امسال را بزنند خيلي بهتر از اين است كه كنكور در شرايط نامتعادل برگزار شده و نتيجه‌اي بد به دنبال داشته باشد.  او مي‌افزايد: ما هر ساله متاسفانه با حوادث خودكشي داوطلبان كنكور مواجه هستيم. وقتي اين شكست به دليل شرايط حاكم بر جامعه افزايش پيدا كند شايد تاثير منفي‌اش كم شود اما باز هم كساني هستند كه تحمل اين شكست را ندارند. اما اگر امسال كنكور برگزار نشود ديگر شكستي در كار نخواهد بود ضمن اينكه داوطلبان فرصت بيشتري براي تحقق آرزوهاي خود خواهند داشت. 

درس خواندن در شرايط پيش آمده  سخت است

درحالي كه داوطلبان كنكور خودشان را براي روزهاي پنجم و ششم تير امسال آماده كرده بودند حالا معلوم نيست كه آزمون سراسري در چه تاريخي برگزار مي‌شود، اينكه در اين شرايط بهترين تصميم براي آنها چيست گفتنش كمي سخت است، فروغ تيموريان، معلم و كارشناس آموزش نيز در اين باره به خبرآنلاين گفت: از بزرگ‌ترين سرمايه‌هاي كشور جوانان آن هستند كه مي‌خواهند وارد دانشگاه شوند، اما امروز جواناني كه حدود ۵۰ هفته درس خواندند متاسفانه با يك پديده ناگوار مثل جنگ مواجه شدند، حالا آنها يكي از بزرگ‌ترين آسيب ديدگان جنگ هستند، در اين شرايط هرچقدر به داوطلبان كنكور بگوييم آرامش خود را حفظ كنيد و درس بخوانيد انگار كه خودمان اين شرايط را درك نمي‌كنيم، چراكه دانش‌آموز در اين شرايط نمي‌تواند آرامش خود را حفظ كند، حتي ممكن است دلداري دادن به آنها سبب افزايش اضطراب‌شان شود. او افزود: ضمن اينكه شرايط هر دانش‌آموز با ديگري متفاوت است، در اين روزها تعداد زيادي از دانش‌آموزان تهران يا شهرهاي خود اقامت ندارند و ممكن است تمام منابع آزمون را در دسترس نداشته باشند، من الان دانش‌آموزي دارم كه به استان‌هاي شمالي سفر كرده و امكانات مناسبي ندارد، او با خانواده در يك چادر مسافرتي اقامت دارند؛ اين دانش‌آموز كه حتي دسترسي مناسب به حمام و تغذيه مناسب ندارد نمي‌تواند مطالعه مناسبي داشته باشد و البته پيشنهاد دادن به اين گروه از دانش‌آموزان سخت است و نمي‌شود براي همه آنها يك نسخه يكسان تجويز كرد.

 داوطلبان چشم‌خواني و مرور سريع را  فراموش نكنند

اين كارشناس آموزش گفت: با وجود همه سختي‌ها شايد بشود از اقدامات حداقلي براي حفظ آمادگي داوطلبان آزمون سراسري استفاده كرد، روش‌هايي كه ضمن پذيرش وضعيت موجود مي‌توانند تا زمان مشخص شدن تاريخ آزمون سراسري داوطلب را از كتاب و مطالعه دور نكنند.  تيموريان اظهار داشت: اينكه دانش‌آموزان بتوانند در اين شرايط درس بخوانند انتظار زيادي است، گاهي فكر مي‌كنم خودم اگر جاي داوطلبان بودم جلوي كتاب و دفتر مي‌نشستم و درس مي‌خواندم؟ با اين حال فقط مي‌شود توصيه‌هايي براي دانش‌آموزان داشت، اگر توان مرور كردن دارند اين كار را انجام بدهند، چشم‌خواني روش مناسبي است، آنها مي‌توانند با ورق زدن‌هاي سريع و چشم‌خواني كردن مطالبي كه تا حالا خوانده‌اند بخش زيادي از آمادگي خود را حفظ كنند. اين كارشناس آموزش بيان كرد: در اين روزها نمي‌شود مطالب را عميق مطالعه كرد، اما دانش‌آموزان مي‌توانند در اين شرايط تست بزنند، مثلاً روزانه از هر درسي ۲۰ الي ۳۰ تست را تمرين كنند، چراكه تست زدن مانند يك مرور سريع است كه مطالب كتاب را در ذهن داوطلب باقي نگه مي‌دارد، براي همين از اين روش مي‌توانند استفاده كنند.

     از تجربه برگزاري كنكور
 در روزهاي شيوع كرونا درس بگيرند
فروغ تيموريان در رابطه با اينكه مسوولان چه تصميمي براي برگزاري كنكور دارند گفت: اميدوارم بعد از تغيير شرايط جنگ، زماني‌كه مسوولان تصميم گرفتند آزمون سراسري را برگزار كنند، مدت زمان مناسب به داوطلبان براي بازگشت به روزهاي آمادگي خودشان داده شود تا بتوانند از نظر روحي و رواني و درسي آماده آزمون شوند، اميدوارم سازمان سنجش تصميم عجولانه براي برگزاري كنكور نگيرد و زمان مناسب براي آمادگي به داوطلبان داده شود.
او افزود: اگرچه طولاني شدن زمان برگزاري كنكور از آن‌جا كه سبب فرسايشي شدن مطالعه مي‌شود آسيب‌هاي خودش را دارد اما در اين شرايط به وجود آمده چاره‌اي نيست، اين فرصت مناسب مي‌تواند براي داوطلباني كه يكسال گذشته را زحمت كشيدند و مطالعه كردند موقعيت مناسبي براي بازگشت به آمادگي باشد. بهتر است از دوران كرونا و كنكوري كه آن زمان برگزار شد درس بگيريم و مجدد در شرايط نامناسب آزمون سراسري برگزار نكنيم تا آن تجربه تلخ تكرار نشود.

     مديريت كنكور در زمان جنگ
به هر حال در شرايط بحراني همچون جنگ، مديريت كنكور در زمان جنگ و اضطراب عمومي، تغييرات ناگهاني در برنامه‌ها، و فضاي رواني سنگين بر دانش‌آموزان تحميلي ناعادلانه ايجاد مي‌كنند. كنكور 1404 مصادف شد با بحران‌هايي كه تحت تأثير فضاي منطقه‌اي و حساسيت‌هاي سياسي و امنيتي قرار گرفت. بنابراين، مديريت ويژه و راهبردي ضروري به نظر مي‌رسد. مهم‌تر از همه آمادگي براي تغييرات احتمالي در زمان و مكان آزمون است.در شرايط عادي، كنكور خود يك آزمون پراسترس است، اما زماني كه بحران‌هايي مثل جنگ يا ناامني‌هاي منطقه‌اي پيش مي‌آيد، مديريت اين مسير سخت‌تر و پيچيده‌تر مي‌شود. در چنين شرايطي داوطلبان بايد بيش از هميشه مديريت قوي، برنامه‌ريزي انعطاف‌پذير و روحيه‌اي مقاوم داشته باشند.