ريسك‌هاي بازار ارز

در يك هفته تا ۱۰ روز اخير، متاسفانه بازار ارز دوباره با افزايش قيمت مواجه شد و ركوردهاي جديدي ثبت شده است البته ريشه اصلي اين افزايش، همان علل بلندمدت اقتصاد ايران و انتظارات تورمي است. اينكه نرخ ارز در چنين بازه زماني كوتاهي تا اين حد افزايش پيدا كند، قطعا غيرعادي است. موتور محرك افزايش نرخ ارز، تورم است تا زماني كه تورم مهار نشود، اين فشار هميشه وجود دارد و نرخ ارز به سمت بالا حركت مي‌كند. بيماري تورم در كشور ما سال‌هاست جدي است و هنوز اهميت آن به اندازه كافي درك نشده است. اينكه ساليان سال تورم بالاي ۲۰ تا ۲۵درصد داشته باشيم اصلا قابل قبول نيست. اينكه آيا علاوه بر تورم، عوامل ديگري هم در اين مدت دخيل بوده است؛ اما اين نوسانات علامت مي‌دهد كه بازار معاملات ارزي بيش از حد دستخوش هيجان و حساسيت به اخبار شده و اين خطرناك است. متاسفانه به نظر مي‌رسد بانك مركزي تا حدي كنترل بازار را از دست داده يا ابزارش تضعيف شده است كه پيام خوبي براي اقتصاد ندارد.

بانك مركزي وظيفه دارد نرخ ارز را كنترل كند و اجازه ندهد بازار به‌صورت افسارگسيخته رشد كند، زيرا تبعات آن براي اقتصاد خرد و كلان بسيار زياد است. درست است كه فشار تورمي وجود دارد، اما بانك مركزي بايد در همين فضا هم نرخ ارز را مهار كند. از شهريور تاكنون قيمت ارز بين ۱۰ تا ۱۵درصد افزايش داشته است. اين ميزان افزايش با نرخ تورم داخلي همخواني ندارد. بنابراين اگر قرار باشد تنها با تورم توجيه شود، منطقي نيست. اينكه آيا خبر يا اتفاق خاصي رخ داده يا ترس و نگراني ميان فعالان اقتصادي افزايش يافته، قابل بررسي است؛ اما دقيقا همين‌جا است كه نقش بانك مركزي مطرح مي‌شود. دليل وجود بانك مركزي، ايجاد حاشيه اطمينان و تنظيم معاملات ارزي است. اگر بيت‌كوين يا رمزارزها روزي هفت درصد بالا و پايين مي‌شوند، ارز ملي نبايد اين‌گونه باشد. نرخ ارز بايد در يك دامنه مشخص نوسان كند و اگر هم رشد دارد، متناسب با تورم باشد، نه با چنين سرعتي در مدت كوتاه. اين وضعيت يك ايراد جدي است.

 بانك مركزي خودش تخصص و ابزار لازم را دارد و بايد بازار را كنترل و از بروز چنين جهش‌هايي جلوگيري كند. سرمايه‌گذاري روي ارز به قصد سودآوري، يك اقدام غلط و خطرناك است. تنها كساني كه نياز ارزي دارند بايد خريد انجام دهند. افرادي كه مصرف شش‌ ماهه يا يك‌ ساله دارند، ممكن است ناچار به خريد باشند، اما سرمايه‌گذاري به قصد كسب سود در بازار ارز ريسك بسيار بالايي دارد. به ‌طور كلي عملكرد سياستگذاري ارزي در چند سال گذشته، به ‌ويژه در اين بخش قابل دفاع نيست.